Του Μ.Ε. Λαγκουβάρδου
Ψιλοβρέχει. Ωραίος καιρός για μια βόλτα με κάποιο αγαπημένο βιβλίο στην τσέπη! Έχω μαζί μου την Γραφή, για να ρίχνω καμιά φευγαλέα ματιά στους στίχους της. Μ’ αρέσει να συνδυάζω την ζωή με την ποίηση. Τα λόγια της ποίησης είναι χρυσάφι περασμένο εφτά φορές απ΄ την φωτιά, λέει η Γραφή. Για να πέφτουν τα λόγια στην ψυχή όπως η βροχή πέφτει επάνω στην χλόη και το χιόνι επάνω στο χορτάρι. «Προσδοκάσθω ως υετός το απόφθεγμά μου, και καταβήτω ως δρόσος τα ρήματά μου, ωσεί όμβρος επ’ άγρωστιν και ωσεί νιφετός επί χόρτον». (Όπως περιμένει η γη την βροχή, έτσι και οι άνθρωποι ας περιμένουν τα λόγια μου. Ας κατεβούν στη γη τα λόγια μου, όπως η δροσιά και η βροχή στη χλόη και όπως το χιόνι στο χορτάρι.) Δευτερονόμιον ΛΒ΄, 2.
Είναι πρωί και τραβώ προς το λόφο του Φρουρίου περπατώντας στη βροχή. Η κίνηση της πόλης δεν άρχισε ακόμα και χαίρομαι την ησυχία. Απέναντί μου κατηφορίζει ένας γέρος. Βαδίζουμε κι οι δυο στην άκρη του δρόμου, από την πλευρά που υπάρχουν υπόστεγα και καθώς είναι πρωί, καλημερίζει ο ένας τον άλλον. Ο γέρος, αν και δεν γνωριζόμαστε, τείνει το χέρι του για χειραψία,
Μετά από μερικές τυπικές κουβέντες είμαστε κιόλας γνώριμοι με τον μπαρμπα- Κώστα, έναν ευγενικό και καλοσυνάτο άνθρωπο. Μ’ αρέσει που η εμφάνισή του δεν έχει τίποτε επιτηδευμένο. Είναι τεχνίτης του ξύλου.. «Ήμουν καλός τεχνίτης», λέει. «Είσαι τεχνίτης», του λέω. «Η ζωή συνεχίζεται και οι νεκροί ζουν στον ουρανό» «Ζουν στην ανάμνησή μας», λέει. «Όχι ζουν στον ουρανό». Τελικά προ της επιμονής μου, δέχεται ότι εξακολουθεί να είναι τεχνίτης.
Ο μπαρμπα- Κώστας είναι αυτό που λέμε «κρυφό ταλέντο». Εκτός από σκάλες που φτιάχνει στις οικοδομές, γράφει και στίχους και τους επενδύει με μουσική, με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Δεν πήγε ποτέ σε δάσκαλο. Είναι αγράμματος, λέει. Ένας αυτοδίδακτος, τόσο στην Τέχνη, όσο και στο επάγγελμά του. Mου δείχνει μια σκάλα δίπλα του, στο Φρούριο, και μου λέει, να προσέξω, πως δεν είναι μια οποιαδήποτε σκάλα, γιατί δεν είναι μια κατασκευή χωρίς αίσθημα. «Οι σκάλες μου μιλούν, για να μην σου πω ότι τραγουδούν κι αν σταθείς να τις προσέξεις λίγο, θα δεις ότι είναι γεμάτες αίσθημα». Πράγματι ήταν μια μικρή εξωτερική σκάλα σε μια καφετέρια, που ήταν σαν φιλόξενη αγκαλιά.
Κοιτάζει το βιβλίο που κρατώ στο χέρι μου, μια μικρή Καινή Διαθήκη και γυρίζει την κουβέντα στην λογοτεχνία. Με τον ίδιο τρόπο, λέει, που φτιάχνω σκάλες που μιλούν, φτιάχνω και τους στίχους με αίσθημα. «Βρίσκω τις δυο πρώτες λέξεις. Μετά το υπόλοιπο τραγούδι είναι εύκολο. Αρκεί να βρεις τις δυο αρχικές λέξεις του πρώτου στίχου». «Δικό μου είναι το καράβι», απαγγέλλει. «Δεν έχω ούτε βάρκα,» λέει «αλλά τι βάρκα, τι καράβι, και τα δυο πλέουν στη θάλασσα. ΄Υστερα ψάχνω για την μουσική που του ταιριάζει. Ξαφνικά έρχεται στο νου μου η κομπαρσίτα: «Τάμ-τάμ-τάμ-τάμ. Ταμτάμ-ταμτάμ-τάμ-τάμ» «Μπαρμπα Κώστα, πες μου ένα ολοκληρωμένο στίχο σου», του ζητώ. Ο μπαρμπα-Κώστας απαγγέλλει το δίστιχο που δουλεύει τώρα:
«Ποιος πέθανε και μού ‘στειλε στο σπίτι μου μπιλιέτο
κι απ΄ την ντουλάπα μ’ έκλεψε κοστούμι και γιλέκο.»
«Ωραίο», του λέω και βγάζω το σημειωματάριό μου, να το σημειώσω. « Όχι, όχι, μην το γράφεις» μου λέει, «δεν το έχω τελειώσει ακόμα». Ο μπαρμπα-Κώστας, όπως κάθε ποιητής, βασανίζει τους στίχους του, εκτός του ότι χρειάζεται ψυχική ηρεμία για να γράψεις.
Προχθές στην Τερψιθέα, καθόμουν σε ένα καφενείο στην πλατεία του χωριού. Έρχεται κάποιος κατ΄ ευθείαν σε μένα : «Περπατάς σε ξένο μέρος», μου λέει και μου δίνει το χέρι του για χειραψία. «Τι έπαθε ο κόσμος», σκέφτομαι, «πάλι ποίηση και χειραψία». «Ωραίο το στιχάκι σου, αλλά να το ολοκληρώσεις». «Πρέπει να έχω ψυχική ηρεμία, για να το ολοκληρώσω.»
Η ποίηση εκτός του ότι εκφράζει τις σκέψεις από το βάθος της ψυχής σου, έχει την χάρη, να αφαιρεί από τα αισθήματα τον πρωτογονισμό τους (grotesco) και να απαλαίνει την έκφραση. Με το τραγούδι εκφράζεις τις σκέψεις σου με έναν κοινό τρόπο. Το τραγούδι θα φτάσει στο βάθος της ψυχής. Κάθε πράγμα μπορεί να εκφραστεί με ένα στίχο. Παλιά ο χορός και το τραγούδι είχε κοινωνική σημασία. Το κυκλικό σχήμα του χορού αυτό σημαίνει: με ένα κοινό τρόπο θα εκφράσει ο κόσμος τα βάσανά του. Ευτυχώς υπάρχει το τραγούδι, και λέει ο κόσμος τί υποφέρει!
