Εκπληκτικά επίκαιρες αποδεικνύονται οι 37 ιδιόχειρες επιστολές του Ιωάννη Καποδίστρια, οι οποίες απευθύνονται στον στενό συνεργάτη και φίλο του Αλέξανδρο Κοντόσταυλο και αναφέρονται σε τρέχουσες κρατικές υποθέσεις, κυρίως οικονομικού χαρακτήρα, των ετών 1828-1830. Οι επιστολές αυτές καταδεικνύουν τις αγωνιώδεις προσπάθειές του, να βάλει τάξη στην πρωτοφανή αταξία που επικρατούσε στις υποθέσεις του νεοσύστατου κράτους, χωρίς να υπολογίζει το οποιοδήποτε προσωπικό κόστος. Γι’ αυτό άλλωστε δολοφονήθηκε! Έγραφε στις 29/02/1828, για τους οικονομικά ισχυρούς Έλληνες της εποχής: «…Θα με λυπούσε πολύ αν ο εγωισμός και η φιλοχρηματία των οικονομικά ισχυρών, των ανθρώπων με υπόληψη και των γαιοκτημόνων με ανάγκαζε να καταφύγω στη βία. Όμως, αν πρέπει να το κάνω δεν θα διστάσω, γιατί μου είναι αδύνατον να σταματήσω ή να κάνω πίσω
Η αγωνία του Καποδίστρια για τη δυστυχία των φτωχών πολιτών, αποτυπώνεται ανάγλυφα σε επιστολή του, με ημερομηνία 13 Απριλίου 1828, στην οποία απαντά στη διαβεβαίωση του Αλέξανδρου Κοντόσταυλου, ότι ο προϋπολογισμός του κράτους είναι ισοσκελισμένος: « …Δεν συμμερίζομαι τη γνώμη σας σχετικά με τους εθνικούς πόρους και την ισορροπία που βρίσκετε ανάμεσα στα έξοδα και τα έσοδα. Αν συνυπολογίσετε τη φοβερή δυστυχία του λαού και την αφορία που θα μπορούσε να πλήξει επί μακρόν το έδαφος της Ελλάδας, ελλείψει πιστώσεων και κεφαλαίων, θα βλέπατε ότι τα μέσα που διαθέτουμε είναι τελείως δυσανάλογα προς τις ανάγκες μας, πράγμα που με ανησυχεί, διότι μπορώ και συμπάσχω, και υποφέρω περισσότερο από τους δυστυχείς που μου ζητούν ψωμί και δεν μπορώ να τους δώσω …».
Ο Αλέξανδρος Κοντόσταυλος ήταν ο επιχειρηματίας και πολιτικός που εμπιστευόταν περισσότερο απ’ όλους ο Καποδίστριας. Ήταν ακόμη αυτός που αγόρασε τα μηχανήματα του πρώτου νομισματοκοπείου με εντολή του κυβερνήτη, για να εκδοθεί το πρώτο νόμισμα του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Η Ελλάδα είχε μόλις την προηγούμενη χρονιά γίνει κράτος, έπειτα από μια ένδοξη επανάσταση που διήλθε μέσα από τεράστιες περιπέτειες, σχεδόν αποτυγχάνοντας. Τώρα, όμως, έχει, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της αποκτήσει σύνορα, νόμισμα, διεθνή αναγνώριση και χτίζει τις πρώτες της δομές. Ο Καποδίστριας προσπαθεί να ανορθώσει την κατεστραμμένη ελληνική οικονομία με τη βοήθεια του φίλου του από την Ελβετία Εϋνάρδου, Jean-Gabriel Eynard (αυτός έκανε κράτος υπόδειγμα την Ελβετία από τον 18ο αιώνα). Ο Εϋνάρδος (όπως διαβάζουμε σε απόσπασμα από την μακροσκελή επιστολή με ημερομηνία 30 Νοεμβρίου 1832 προς τον Όθωνα, που μόλις είχε επιλεγεί από τις Μ. Δυνάμεις ως πρώτος Έλληνας βασιλιάς), δεν είχε καθόλου καλή άποψη για τους Έλληνες πολιτικούς: «Οι πληγές της Ελλάδος είναι οι αρχηγοί της. Άπαντες έχουν γλώσσαν χρυσωμένην. Ασχολούνται (κατά το πλείστον τουλάχιστον) αποκλειστικώς με τα ιδιαίτερα συμφέροντά των. Και τούτο υπό το πρόσχημα του αγνοτέρου πατριωτισμού. Άπαντες είναι ικανότατοι εις το να προβάλλουν τον εαυτόν των και να εκμηδενίζουν τους αντιπάλους των με εκθέσεις πλήρεις υπερβολής».
Ο Καποδίστριας πραγματοποίησε πάμπολλες εκκλήσεις προς τους Έλληνες και φιλέλληνες του εξωτερικού να βοηθήσουν οικονομικά τη χώρα: «…’Άρτου και χρημάτων ανάγκην έχομεν. Εγώ εκ των λειψάνων της μικράς μου περιουσίας έδωκα ήδη. Κάμετε και εσείς, Κύριοι παν ό,τι δύνασθε προς βοήθειάν μας, στέλλοντες σίτον αραβόσιτον, όρυζαν και άλευρα και ό,τι εξοδεύσετε θα σας πληρωθεί εν καιρώ και παρά της Εθνικής Τραπέζης …».
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, οργάνωσε την κάθε κρατική υπηρεσία με λογιστική τάξη και ακρίβεια ώστε να γίνεται έλεγχος για τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος και να επιβάλλονται κυρώσεις κατά της διαφθοράς. Πρώτο μέλημα του ήταν πάντα η χρηστή Διαχείριση του δημοσίου χρήματος!!! Η προσωπική του ζωή ήταν πρότυπο ήθους και χριστιανικών Αρχών. Ζούσε μυστηριακά και όχι επιφανειακά της ζωή της Εκκλησίας. Όταν ο καγκελάριος Μέττερνιχ έστελνε πράκτορες για να τον παρακολουθήσουν, εκείνοι τον έβρισκαν, (όταν δεν ασκούσε τα καθήκοντά του), να βρίσκεται σε κάποιο παρεκκλήσι και να προσεύχεται. Άλλωστε το ότι δολοφονήθηκε στα σκαλιά του Αγίου Σπυρίδωνα προσερχόμενος στη θεία λειτουργία, αυτό λέει πολλά.
Έλληνες από τη Μαριανούπολη, θέλοντας να τον ευχαριστήσουν για τη βοήθειά του προς την κοινότητά τους, του έδωσαν ένα μεγάλο χρηματικό ποσό. Αρνήθηκε να το δεχθεί και για να μην τους προσβάλλει τους είπε: « … δέχομαι το δώρο σας. Αλλά με τον όρο να καταθέσετε αυτά τα χρήματα σε Τράπεζα και με τους τόκους να προσλάβετε Έλληνα διδάσκαλο για να σας διδάσκει τη μητρική σας γλώσσα. Γιατί αποτελεί εντροπή, όντας Έλληνες στην καταγωγή, στο φρόνημα και στη θρησκεία, να αγνοείτε την ευγενέστερη και πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου, που την διδάσκονται τόσοι άλλοι αλλοεθνείς …».
Πριν έρθει στην Ελλάδα έστειλε επιστολή στον Τσάρο ο οποίος του πρόσφερε μισθό 60.000 ρούβλια τον μήνα, τον οποίο δεν αποδέχθηκε ξεκαθαρίζοντας: «στην Ελλάδα θα υψώσω την ελληνική σημαία και όχι την ρωσική». Με την επιμονή και την μεθοδικότητα του έφθασε τα σύνορα μας πολύ πιο μακριά από εκεί που τα ήθελαν οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Κι αυτό οι άγγλοι δεν του το συγχώρεσαν ποτέ! Γι’ αυτό και απέρριπταν όλα τα αγωνιώδη αιτήματα του για παραχώρηση δανείου! Και με άδεια ταμεία ασφαλώς ήταν δύσκολο να λειτουργήσει το πρώτο ελεύθερο ελληνικό κράτος.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας δολοφονήθηκε στα 55 του χρόνια, στις 9 Οκτωβρίου 1831, στο Ναύπλιο από τον αδελφό και τον γιο του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Αυτός ο παμμέγιστος Έλληνας δολοφονήθηκε από χέρι ελληνικό (με το αζημίωτο ασφαλώς), κατ’ εντολή των άγγλων που δεν ήθελαν ποτέ μια πραγματικά αδέσμευτη και ελεύθερη Ελλάδα! Τη δολοφονία του την υποδέχθηκαν με πανηγύρια οι ξένοι «προοδευτικοί». Στο ορφανοτροφείο της Αίγινας έκαναν γιορτή και έβγαλαν τα ορφανά που είχε περιμαζέψει ο ίδιος ο Καποδίστριας στους δρόμους να τραγουδούν και να δοξάζουν τον Θεό που πέθανε ο τύραννος! Πανηγύριζαν για τα συνταγματικά δικαιώματα των Ελλήνων εφημερίδες της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ελλάδας (εφημερίδα Πολυζωίδη στην Ύδρα). Ο γαμπρός τους Μαυροκορδάτου ήταν ήδη στην Αγγλία για να πάρει δάνειο …. Έκτοτε τα δάνεια της Αγγλίας έπεφταν βροχή!
Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, ο αδελφός του Αυγουστίνος, πήρε τη σωρό του για να την μεταφέρει (με ρωσικό πλοίο!) στην Κέρκυρα για να ταφεί δίπλα στον τάφο των γονέων του. Ο άγγλος αρμοστής δεν επέτρεψε να βγει η σωρός του από το καράβι την ημέρα! Για να μην έχουμε φασαρίες! Και τον έθαψαν κρυφά, νύχτα! Ούτε την ταφή του πρώτου κυβερνήτη του πρώτου ελεύθερου Ελληνικού Κράτους, ο οποίος παρέλαβε πραγματικά μια διαλυμένη χώρα και προσπάθησε με κάθε τρόπο να την ανορθώσει μέσα από τα ερείπια, δεν σεβάστηκαν οι άγγλοι! Ο Καποδίστριας ενοχλούσε τους ξένους! Οι άγγλοι οι γάλλοι και λιγότεροι οι ρώσοι, δεν τον θέλανε. Δεν τον θέλανε γιατί ήταν μόνο Έλληνας. Και επειδή ήταν Έλληνας τον σκότωσαν οι Έλληνες!
Αυτή είναι η τεράστια διαφορά του Καποδίστρια από τους πλείστους σημερινούς πολιτικούς της μεταπολίτευσης, αλλά και προγενέστερα. Ο Καποδίστριας απευθυνόταν σε Έλληνες και ξένους για να βοηθήσουν την Ελλάδα και οι σημερινοί πολιτικοί απευθύνονται στη τρόικα για να υποθηκεύσουν τη χώρα….
Δρ. Ντίνος Αυγουστή
Εκπαιδευτικός στο ΤΕΙ Λάρισα
a.avgoustis@hotmail.com
