Σάββατο πρωί, στο γεμάτο από κόσμο αμφιθέατρο του 6ου Λυκείου Λάρισας, η Μαθηματική Εταιρεία Λάρισας βράβευσε καμιά σαρανταριά πιτσιρικάδες Γυμνασίων και Λυκείων που διακρίθηκαν στον φετινό διαγωνισμό μαθηματικών.
Την άλλη μέρα, κάπως απλουστευμένα, η εφημερίδα έγραφε στον τίτλο του σχετικού ρεπορτάζ πως «Βραβεύτηκαν τα καλύτερα μαθηματικά μυαλά».
Δεν χωρά καμιά αμφιβολία ότι πρόκειται για έξυπνα παιδιά. Που η φύση τους προίκισε με αυτό που λέμε «ποιότητα μυαλού». Αλλά το μυαλό είναι μοναχά η μια όψη του νομίσματος.
Παρακολούθησα την εκδήλωση που ήταν πραγματικά ενδιαφέρουσα. Κάθισα απέναντι σε εφηβικά βλέμματα καθαρά, βλέμματα που ακόμη και σήμερα ονειρεύονται και ελπίζουν. Σεμνές παρουσίες τα παιδιά, προσέρχονταν να παραλάβουν τους επαίνους τους και έμοιαζαν ντροπαλά. Σ’ αυτήν την ηλικία είναι κομμάτι δύσκολο να διαχειριστείς τη δημοσιότητα που δόθηκε στο γεγονός.
Και δίπλα τους οι γονείς. Η οικογένεια. Οι πραγματικοί ήρωες αυτής της ιστορίας... Ήρωες αφανείς για τους οποίους συνήθως δεν μιλάμε. Σε μια παράσταση δυστυχώς τη δόξα κλέβουν οι ηθοποιοί. Οι σκηνοθέτες, οι σεναριογράφοι που είναι οι πυλώνες του έργου μένουν πίσω απ’ τις κουίντες, στην... ένδοξη αφάνειά τους.
Στους γονείς λοιπόν στάθηκα και το έκανα συνειδητά. Τους έβλεπα να χειροκροτούν, προφανώς υπερήφανοι και συγκινημένοι. Τα βραβεία αντανακλούσαν άλλωστε και τη δική τους προσπάθεια, τη δική τους μάχη χαρακωμάτων.
Η μάχη είναι καθημερινή και σε όλα τα επίπεδα. Να σηκώνεσαι κάθε πρωί και να ετοιμάζεις πρωινό, συχνά μέσα στο κρύο γιατί και το καλοριφέρ έγινε δύσκολο πια και λες να το ανάβεις μόνο τα βράδια. Να πας το παιδί στο σχολείο. Το απόγευμα στις ξένες γλώσσες και το φροντιστήριο. Και μετά να κρατήσεις το βιβλίο. Να ελέγξεις κατά πόσο το παιδί έχει διαβάσει και κατανοήσει το μάθημα. Να φωνάξεις αν δεν έχει διαβάσει, να συγκρουστείς, να εισπράξεις φωνές και κλάματα... Αχ, αλήθεια πόσα και πόσα μικρά καθημερινά δράματα δεν παίζονται στα σπίτια που υπάρχουν παιδιά;
Και μέσα σ’ όλα αυτά, να έχεις να αντιμετωπίσεις και τις δικές σου μύριες όσες ανασφάλειες σ’ αυτά τα χρόνια της οικονομικής καχεξίας, αν όχι ασφυξίας. Η δουλειά δεν πάει καλά, θα έχουμε δουλειά του χρόνου; Και με τον καιρό τα έξοδα των φροντιστηρίων αυξάνονται. Πού θα πάει αυτή η δουλειά; Και ο πιτσιρικάς δεν είναι μικρός πια να τον ξεγελάς με παπούτσια και ρούχα δευτεροκλασάτα που βρήκες σε προσφορά σε μεγάλο σούπερ μάρκετ. Το να φορέσει κι αυτός τις γνωστές νεανικές φίρμες είναι ζήτημα... ένταξης στην ομάδα, επομένως ζήτημα σοβαρό. Ζήτημα ισορροπίας του παιδιού – και μην αρχίσουμε τώρα τα κηρύγματα πως τα παιδιά πρέπει να μάθουν να αντεπεξέρχονται και με τα λίγα που διαθέτει η οικογένεια. Και πώς να πεις στο παιδί πως δεν θα πάει διήμερη με το σχολείο γιατί εσύ δεν έχεις λεφτά; Θα τα βρεις. Θα κόψεις και τα τελευταία έξοδα που κάνεις για τον εαυτό σου...
Κι όμως... Ακόμη και σ’ αυτά τα δίσεκτα χρόνια, οι Έλληνες γονείς επιλέγουν να αγοράσουν γνώση- όπως σωστά επισημάνθηκε στην εκδήλωση. Το έχεις σκεφτεί; Ακόμη και σήμερα που τα πανεπιστήμιά μας δεν εξασφαλίζουν τις σίγουρες καριέρες του παρελθόντος - τουναντίον μάλιστα- οι Έλληνες γονείς δίνουν ό,τι έχουν και δεν έχουν ώστε τα παιδιά τους να σπουδάσουν. Να αποκτήσουν όσο περισσότερα εφόδια γίνεται. Να βελτιώσουν τη θέση τους. Πραγματικά είναι να αναφωνείς: Respect ρε μάγκα μου... Σου βγάζω το καπέλο που τα ‘χεις δώσει όλα και έχεις στεγνώσει και οικονομικά, και ψυχικά και συναισθηματικά για να δεις τον γιο ή την κοράκλα σου να προχωράει. Να μπει σε ένα καλό Πανεπιστήμιο, να πάρει ένα καλό χαρτί, να μπει σε μια σχολή όποιου επιπέδου τέλος πάντων, για να πάρει μιαν ειδίκευση και να μην πέσει στην κρεατομηχανή του ανειδίκευτου δυναμικού. Απλά Respect.
Τα δίνει όλα ο Έλληνας γονιός κι ας ξέρεις πως θα το «χάσει» το παιδί. Ας ξέρει πως άλλες κοινωνίες θα το χαρούν, κοινωνίες αριθμητικά πιο μεγάλες και οικονομικά πιο εύρωστες. Δεν πειράζει, λένε, σφίγγοντας τα δόντια, ας είναι καλά το παιδί κι ας ανοίξει τα φτερά του να πετάξει. Και «πετάει» το παιδί. Κάθε τόσο ανακοινώνονται τα επιστημονικά επιτεύγματα των Ελλήνων στο εξωτερικό που κακώς αντιμετωπίζουμε με... έκπληξη και θαυμασμό. Και στις καθημερινές μας συζητήσεις, όλο και ακούμε φίλους να υπερηφανεύονται για την καριέρα που κάνει το παιδί σε κάποια δυτική προηγμένη χώρα.
Είναι μοναδική παγκοσμίως -τουλάχιστον σε τέτοιο βαθμό- αυτή η νοοτροπία και πρακτική. Είναι δείγμα του πόσο ανεπτυγμένη χώρα είμαστε παρά τις καθημερινές εθνομηδενιστικές ιαχές που μόνο αρνητικά βλέπουν. Γιατί χάρη ακριβώς σ’ αυτήν την αυτοθυσία του Έλληνα γονέα η χώρα έχει προικιστεί με ένα σπουδαίο ανθρώπινο κεφάλαιο. Ότι η αγορά μας δεν καταφέρνει να το κρατήσει αυτό δεν αναιρεί με τίποτε το μεγαλείο της θυσίας.
Και εδώ είναι που σε πιάνει το παράπονο... Μια χώρα με σπουδαίο δυναμικό, με έναν από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως μέσους όρους εγγράμματων ανθρώπων, πώς γίνεται να σέρνεται; Πώς γίνεται να είναι ουραγός και να εξαρτάται από χώρες που δεν επενδύουν τόσο σε γνώση, αλλά εισάγουν έτοιμο επιστημονικό δυναμικό.
Δυστυχώς η συζήτηση θα γυρίσει και πάλι στην πολιτική... Στα κόμματα και τις κυβερνήσεις που ευνόησαν και ευνοούν τη μετριοκρατία, στις πολιτικές του ρουσφετιού που προωθούν τους ανάξιους και «πνίγουν» τους άξιους, στην απαρχαιωμένη δημόσια διοίκηση που υπονομεύει κάθε προσπάθεια επιχειρηματικότητας, μπλαμπλαμπλα...
Εγώ βρε παιδιά, να, ειλικρινά σας το λέω, βαρέθηκα να κάνω ξανά τις ίδιες συζητήσεις που δεν βγάζουν πουθενά. Απαύδησα, μπούχτισα, πώς το λένε... Και μακάρι η σωρευμένη οργή όλων μας να φέρει μια δημιουργική έκρηξη. Αλλιώς...
Επιμύθιον: Συμπολίτη μου γονιέ, κάνε κουράγιο... Καμάρωσε το βλαστάρι σου κάτι τέτοιες στιγμές. Είναι η μόνη πραγματικά γνήσια χαρά που μπορείς να πάρεις σ’ αυτήν την παλιοζωή... Τα άλλα θα ‘ρθουν μόνα τους. Ή απλώς θα μας προσπεράσουν.
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
alexiskalessis@yahoo.gr
