Μ.Ε. Λαγκουβάρδου
Λευτεριά για λίγο πάψε
Να χτυπάς με το σπαθί
Διονύσιος Σολωμός
Ω θεία απλότητα! Ω θεϊκό αίσθημα ασφάλειας της παιδικής ψυχής! Γεννηθήκαμε ελεύθεροι. Ο πατέρας, ένας θεός που μπορεί τα πάντα. Πώς γινόμαστε δούλοι του φόβου του θανάτου; Σε όλη μας τη ζωή πρέπει να αγωνιζόμαστε για να ελευθερωθούμε από τον φόβο του θανάτου. Στη μνήμη μας δεν σβήνει ποτέ η θεία απλότητα της παιδικής ψυχής. Πρέπει να αγωνιζόμαστε αιωνίως, για να είναι η καρδιά μας καθαρή, να κατοικήσει μέσα μας ο Χριστός. Αν δεν αποκτήσουμε ξανά την παιδική ψυχή μας δεν θα εισέλθουμε στη βασιλεία του Θεού.
Η ελευθερία, δεν είναι να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Θα γνωρίσετε την αλήθεια και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει, λέει το Ευαγγέλιο. Ο Χριστός ήρθε για να μας ελευθερώσει από τη δουλεία του θανάτου, από την προσκόλλησή μας στις επιθυμίες και στα πάθη. Πολλοί διαβάζουμε τη Γραφή, αλλά δεν έχουμε το ζωντανό αίσθημα του Ευαγγελίου. Το ζωντανό αίσθημα της Διδασκαλίας του Χριστού, δεν βρίσκεται στις βιβλιοθήκες, αλλά στην Εκκλησία. Η Ορθοδοξία είναι αμάλγαμα (κράμα) της Διδασκαλίας του Χριστού και του Ελληνικού Πολιτισμού
Στην Αρχαία Ελλάδα ο δούλος λέγεται «παις» (παιδί). Είναι το «ψυχοπαίδι» στην Ορθόδοξη Παράδοση. Οι αρχαίοι Έλληνες τους ονομάζουν «παιδιά» τους και τους νιώθουν παιδιά τους. Δεν είναι οι δούλοι της σημερινής εποχής. Είναι γιατροί, παιδαγωγοί, διδάσκαλοι, μουσικοί, συγγραφείς, ποιητές, φιλόσοφοι, γλύπτες, ζωγράφοι, τεχνίτες και χειρώνακτες φυσικά. Στην αρχαία Ελλάδα, η χειρωνακτική εργασία δεν είναι κατώτερη από την πνευματική εργασία, το ίδιο και στην Ορθόδοξη Παράδοση.
Η ελληνική γλώσσα ως μητρική γλώσσα των Ελλήνων διατηρεί το ζωντανό αίσθημα της Χριστιανικής Διδασκαλίας και του Ελληνικού Πολιτισμού. Αν η ελληνική πάψει να είναι μητρική γλώσσα, το ζωντανό αίσθημα του Ελληνικού Πολιτισμού, που τροφοδοτεί την ανθρωπότητα, θα χαθεί. Θα είναι μια νεκρή γλώσσα και ένας νεκρός πολιτισμός. Στην ελληνική γλώσσα οι αρχαίοι λόγιοι εκμυστηρεύτηκαν την αρχαία σοφία και την Ορθοδοξία. Αυτός που δεν κατέχει το ζωντανό αίσθημα της ελληνικής, σκέφτεται στη γλώσσα του και μεταφράζει τη σκέψη του στα ελληνικά. Δεν έχει όμως το ζωντανό αίσθημα της ελληνικής. Το ίδιο συμβαίνει όταν δεν μετέχουμε στον πολιτισμό, αλλά τον γνωρίζουμε από το μουσείο. Ο Έλληνας ορθόδοξος κάνει το σταυρό του μπροστά στην εικόνα, στο δωμάτιό του, δεν βλέπει την εικόνα, σαν διακοσμητικό στοιχείο.
Οι Έλληνες ονομάζουν «βάναυση» τη χειρωνακτική εργασία, γιατί απαιτεί μεγαλύτερο κόπο, όχι για να την υποτιμήσουν. Οι Ρωμαίοι σκέφτονται στη γλώσσα τους και μεταφράζουν στην ελληνική. Αφού οι Έλληνες ονομάζουν «βάναυση» τη χειρωνακτική εργασία, σκέφτονται, άρα η χειρωνακτική εργασία είναι κατώτερη από την πνευματική (διανοητική) εργασία. Δεν έχουν το ζωντανό αίσθημα της ελληνικής γλώσσας, γιατί δεν είναι η ελληνική μητρική τους γλώσσα. Ο Κικέρων γράφει ολόκληρη πραγματεία για να αποδείξει ότι η χειρωνακτική εργασία είναι κατώτερη από την πνευματική εργασία. Οι νεοέλληνες, που σπούδασαν στα πανεπιστήμια της Δύσης ακολουθούν τον Κικέρωνα και όχι την Ορθόδοξη Παράδοση. Υποτιμούν τη χειρωνακτική εργασία και τα χειρωνακτικά επαγγέλματα μέχρι σήμερα. Κανένα παιδί στην ελληνική οικογένεια δεν θέλει να δουλέψει στα χωράφια. Στην Ορθοδοξία αγαπάμε τη χειρωνακτική εργασία. Στα μοναστήρια ακόμα και λόγιοι μοναχοί, ασχολούνται στα διάφορα διακονήματά τους, με τη χειρωνακτική εργασία, γιατί τους επιτρέπει να τηρούν την αδιάλειπτη νοερά προσευχή του Ονόματος του Ιησού. Προσεύχονται μέσα στην καρδιά τους σκάβοντας στον κήπο, κόβοντας ξύλα ή κάνοντας οποιαδήποτε άλλη χειρωνακτική εργασία.
Πάντα μ’ άρεσε να διαβάζω τα αρχαία επιγράμματα. Ο Αμερικανός ποιητής Έζρα Πάουντ, λάτρευε τα αρχαία ελληνικά επιγράμματα. Κάθε ποίημα, έλεγε, είναι ένα επιτάφιο επίγραμμα. (Every poem, a epitaph). Είναι ωραία τα επιγράμματα, αλλά το διάβασμά τους αφήνει στην ψυχή σου ένα αξεπέραστο αίσθημα λύπης. Σε κανένα επίγραμμα δεν υπάρχει η παραμικρή ελπίδα για την αιώνια ζωή. Γονείς έχουν χαράξει επιτάφια επιγράμματα στους τάφους των παιδιών τους. Αυτό που αφήνει στην ψυχή σου το διάβασμά τους είναι η αξεπέραστη λύπη του θανάτου.
Ο θάνατος σκιάζει, πράγματι, τη ζωή των αρχαίων. Οι αρχαίοι Αθηναίοι μελαγχολούν στο άκουσμά του. Τα δικαστήρια τιμωρούν αυτόν που φέρνει τη μακάβρια είδηση! Ακόμα και οι θεοί υπακούνε στη μοίρα. Η μοίρα κυβερνάει τον κόσμο. Όταν οι δυνατοί καταδυναστεύουν τους αδυνάτους, αυτή είναι η μοίρα των αδυνάτων. Αλίμονο στους ηττημένους της ζωής. Γι’ αυτούς δεν υπάρχει δικαιοσύνη. Η δικαιοσύνη είναι πρόσκαιρη, όπως όλα τα πράγματα που φθείρονται και πεθαίνουν. Μάταια ένας Θεός φύτεψε το περί δικαίου αίσθημα μέσα στην ψυχή τους. Δεν υπάρχει ελπίδα για δικαιοσύνη και ελευθερία. Αυτή είναι η λαϊκή πίστη των αρχαίων. Οι λόγιοι, οι σοφοί, οι φιλόσοφοι, οι δημιουργοί της Ελληνικής γλώσσης, ελπίζουν στην αιώνια ζωή. Πιστεύουν στην αιώνια ζωή αυτών που υπήρξαν στη ζωή τους δίκαιοι και απέκτησαν την αιώνια μακαριότητα. Οι αρχαίοι ποιητές είναι οι Έλληνες Προφήτες του Χριστού, οι προ Χριστού χριστιανοί. Ο Σωκράτης λυπάται τους δικαστές που τον καταδίκασαν. Εσείς, τους λέει, πηγαίνετε τώρα στα σπίτια σας, αλλά εγώ πηγαίνω κοντά στον Θεό. Η Ορθοδοξία αποδίδει τιμή στον Σωκράτη και στον Πλάτωνα. Οι εικόνες τους βρίσκονται στον πρόναο χριστιανικών ναών.
Για όλες τις ανάγκες τους οι αρχαίοι είχαν και έναν θεό. Για τις άγνωστες, τις εσωτερικές ανάγκες του ανθρώπου είχαν τον Άγνωστο Θεό. Στην αρχαία Κόρινθο την εποχή του Αποστόλου Παύλου, ο κόσμος νιώθει την ανάγκη για την εσωτερική ελευθερία της ψυχής. Στο ερώτημά τους, πώς να ζουν, ο Απόστολος Παύλος γράφει κάπου στην πρώτη ή στη δεύτερη επιστολή του προς αυτούς, πως εκείνο που βασανίζει τον άνθρωπο είναι οι επιθυμίες. Πώς πρέπει να ζουν όπως ο Χριστός, χωρίς διαβλητές επιθυμίες και πάθη.
Ο Ιησούς Χριστός είναι το πρότυπο στη ζωή μας. Αν αγαπάμε την ελευθερία από τις ανάγκες που καταπιέζουν την ψυχή μας, να ζούμε όπως έζησε ο Χριστός. Για την αγάπη του Χριστού να ζούμε όπως έζησε Εκείνος, χωρίς διαβλητές επιθυμίες και πάθη. Όταν αγαπάμε κάποιον, θέλουμε να ζούμε την ζωή του αγαπημένου. Ο θείος έρως είναι εκστατικός. Δεν επιτρέπει στους εραστές να ανήκουν στον εαυτό τους. «Ζω ουκέτι εγώ, ζει εν εμοί Χριστός» (Τώρα πια δεν ζω εγώ. Η ζωή μου είναι του Χριστού.) (Απόστολος Παύλος).
