Του Χαράλαμπου Δ. Βόγια
Στης αρχές του ΧΧ αιώνα στην Νέα Υόρκη παίχτηκε το πρώτο στην ιστορία θεατρικό έργο και μιούζικαλ, που είχε ως θέμα τη Θεσσαλία και γενικώς τη σύγχρονη Ελλάδα. Ο πολύ γνωστός της εποχής, του τέλους του ΧΙΧ και ΧΧ αιώνα, Νεοϋορκέζος δημοσιογράφος και συγγραφέας Richard Harding Davis, βρέθηκε στην Ελλάδα, ως πολεμικός ανταποκριτής, του ελληνοτούρκικου πολέμου του 1897, της εφημερίδας New York Journal, του μεγάλου εκδότη της, Randolph Hearst. Έζησε τα γεγονότα από πρώτο χέρι και πρόσεχε διάφορα χιουμοριστικά στους χαρακτήρες των ατόμων που συναντούσε, στους συναδέλφους του, μεταξύ των πολεμικών ανταποκριτών, στους Έλληνες και στους Οθωμανούς. Αυτούς περιγράφει στο θεατρικό του έργο «The Galloper, Playin Three Acts» = «Ο Καλπάζων, Παράσταση σε Τρία Δρώμενα». Ο Villiersο πολύ γνωστός και αυτός τότε ανταποκριτής και ζωγράφος π.χ. πρέπει να είναι ο Copeland Shuyler και η Kirke Warrenηη Cora Crane, η πρώτη στην ιστορία, παγκοσμίως πολεμική ανταποκρίτρια, τους οποίους ο Davis δεν συμπαθούσε και πολύ. Η δράση του έργου εκτυλίσσεται στην Ελλάδα, στο διάστημα του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, σε ένα ξενοδοχείο της Αθήνας, στο λιμάνι του Πειραιά και σε ένα πανδοχείο του Βόλου. Το έργο είναι μία φαρσοκωμωδία, και παιζόταν στο «Broadway» της Νέας Υόρκης, στο θέατρο «Garden», με τους Έλληνες να είναι ντυμένοι Εύζωνοι, με ελληνική μουσική και χορό. «Ο Καλπάζων» είναι το πρώτο θεατρικό έργο του «Broadway», το οποίο τοποθετείται στη Θεσσαλία. Παραγωγός ήταν ο Henry W. Savage, σκηνοθέτης ο George Marion και τα σκηνικά σχεδίασε ο Walter Burridge.
Δόθηκαν 76 παραστάσεις, από τις 22 Ιανουαρίου έως τον Μάρτιο του 1906. Η πρεμιέρα του έργου δόθηκε στις 14 Δεκεμβρίου του 1905, στο νέο Θέατρο της πόλης Plainfield του New Jersey. Η New York Times της 15 Δεκεμβρίου (σ. 9) δημοσίευσε ένα εγκωμιαστικό άρθρο για την παράσταση, τονίζοντας τη συμμετοχή σ’ αυτήν, ως κύριου συντελεστή της επιτυχίας, ενός γνωστού κωμικού, και ότι μεταξύ των θεατών βρισκόταν ο συγγραφέας Richard Harding Davis και ο παραγωγός της παράστασης HenryW. Sawage. Επίσης, η εφημερίδα ανέφερε ότι το πολυπληθές κοινό ήταν ενθουσιώδες. Τα πολλά, και όπως γράφτηκε, «τα απεριόριστα», χειροκροτήματα είσπραξε η May Buckley, η οποία έπαιζε ένα δευτερεύοντα ρόλο ως Blanche Bailey, περισσότερα χειροκροτήματα από αυτά που εισέπραξε ο πιο γνωστός τότε ηθοποιός του «Broadway», ο Raymond Hitchcock, που υποδυόταν τον κύριο ρόλο. Αναφερθήκαν και τα ονόματα τον ηθοποιών Edgar Davenport, Nanette Comestock και Helen Lackaye. Αναφέρθηκε, επίσης, ότι το έργο θα συνεχίσει τις παραστάσεις, μετά τις γιορτές, στη Νέα Υόρκη. Πάντως, το 1907, «Ο Καλπάζων» αποφασίστηκε να μετατραπεί σε μιούζικαλ (μουσική κωμωδία). Από τα πολλά ονόματα, όπως μας πληροφορεί ένας κριτικός της παράστασης που δόθηκε στο LosAngeles, επιλέχτηκε το όνομα «Yankee Tourist», που θυμίζει καταπληκτικά το όνομα του πολύ επιτυχημένου μιούζικαλ, του παραγωγού Henry W. Savage, του «Yankee Consul», του 1904. Η δράση του «Yankee Consul»τοποθετείται στη Λατινική Αμερική και το «Yankee Tourist» στην Ελλάδα. Και τα δύο έργα επίσης σατιρίζουν τη χαλαρότητα και την ανεμελιά των Αμερικανών ταξιδιωτών, στο εξωτερικό.
Το μιούζικαλ – φάρσα, «Yankee Tourist», παραγωγή του κ. Henry W. Savage άνοιξε, στις 12 Αύγουστου 1907, στο ιστορικό θέατρο, Astor Theatre, στη Νέα Υόρκη, στην 1537 Broadway (στο ύψος της οδού 45), στην καρδιά της θεατρικής πρωτεύουσας των ΗΠΑ, και έκλεισε στις 9 Νοεμβρίου, οπότε οι παραστάσεις μεταφέρθηκαν στο θέατρο Grand Opera House. Οι παραστάσεις ξεκίνησαν εκεί στις 18 Νοεμβρίου 1907 και τελείωσαν στις 26 Νοεμβρίου 1907. Δόθηκαν συνολικά 111 παραστάσεις, μόνο 4 λιγότερες από τις παραστάσεις που δόθηκαν με το «Yankee Consul». Αυτό επιβεβαιώνει ότι η συνταγή του Henry W. Savage ήταν επιτυχημένη, παρόλο τις λίγες κριτικές που ακούστηκαν. Το κοινό συνέρρεε στο θέατρο Astor Theatre για 103 παραστάσεις και στη συνέχεια άλλες 7 παραστάσεις δόθηκαν στο θέατρο Grand Opera House. Στο τέλος, η παράσταση έκανε μία μεγάλη περιοδεία, σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, με τον Wallace Beery να αντικαταστά τον Raymond Hichcock.
Το θεατρικό έργο «The Galloper - Ο Καλπάζων» του Davis, ως διασκευή, παρουσιάστηκε και ως έργο του σινεμά, της εταιρίας Pathe.
Η μια είναι μια σπάνια ταινία, που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ, στις 10 Σεπτεμβρίου του 1915, με πρωταγωνιστές τούς ηθοποιούς : Clifton Crawford ως Copeland "Cope" Schuyler, Melville Stewart ως Kirke Warren – «Ο Καλπάζων», Fania Marinoff ως διαζευγμένη γυναίκα, Jessie Ralph ως Sybil, Sam Ryan ως συνταγματάρχης της «Λεγεώνας των Ξένων», Rhye Alexander ως Grace Whitney, και David Burton ως o Άγνωστος. Το έργο είναι μια περιπετειώδης φαρσοκωμωδία, σε σκηνοθεσία του Donald Mac Kenzie και βοηθό του τον ThomasC. Regan. Το σενάριο γράφτηκε βάσει του βιβλίου του Richard Harding Davis από τον George Β. Seitz. Η ταινία ήταν η πρώτη της εταιρίας «The Pathe Gold Rooster Play», η οποία και έγινε, το σήμα κατατεθέν της γνωστής κινηματογραφικής εταιρία PathéFeatures και The Pathé Exchange Inc./ Pathé Freres ©, με διεύθυνση: 25 West 45thStreet, NewYork. Η ταινία γυρίστηκε στα νέα στούντιο της Pathé, στο Bound Brook και στην Jersey City, της New Jersey. Το μήκος της ταινίας αποτελείται από 5 μπομπίνες (1,500μ – 1 ώρα), και είχε μεγάλη επιτυχία.
1. Astor Theatre, 1537 Broadway (45th Street), New York.Το AstorTheatre, άνοιξε στις 21.9.1906. Ήταν το 10ο νέο θέατρο στην TimesSquare, σε μία περίοδο 6 ετών, με 1.500 θεατές, διακοσμημένο σε απλό «ελληνικό» μοτίβο. Ήταν ένα από τα πιο επιθυμητά θέατρα του Broadway. Κατεδαφίστηκε το 1982 και στην θέση αυτόν των θεάτρων κτίστηκε το πελώριο Ξενοδοχείο Marriott Έτυχε να μείνω σε αυτό το ξενοδοχείο όταν ταξίδευα επαγγελματικά , την δεκαετία του 80, όταν εργαζόμουν στην εταιρία Marriott στην Washington D.C..
2. To θέατρο Grand Opera House, που παλιότερα ονομαζόταν Pike's Opera House, ήταν ένα παλιό θέατρο της Νέας Υόρκης , στη βορειοδυτική γωνία της 8ης Λεωφόρου και της 23ης οδού, στην γειτονιά της Chelsea, στο Μανχάταν.
Νέα Υόρκη γύρω στο 1908. Το Times Square. Το παλιό κτίριο της New York Times, τώρα εγκιβωτισμένο σε διαφημιστικές πινακίδες, το θέατρο Astor Theatre και βαθύτερα το Ξενοδοχείο Astor μαζί με διάφορα θέατρα στο Broadway. Φωτογραφία από το αρνητικό, σε γυάλινη πλάκα, της Detroit Publishing Company.
* Απόσπασμα από το υπό εκτύπωση βιβλίο μου «Οι Κινηματογραφικές, Υγειονομικές και άλλες Πρωτοτυπίες του Ελληνοτουρκικού Πολέμου του 1897»
