Του Γιάννη Μήτσιου
Φυσικού - νομικού
Είναι γνωστό ότι διανύουμε μια εποχή η οποία, εκτός από την κρίση, βαρύνεται από μια ανελέητη σοβαροφάνεια, από μια ανάλγητη σπουδαιολογία και από ένα σκληρό κουλτουριαρισμό. Δικαιούται, ωστόσο, κανένας να βρέξει το στόμα του με κάποιο τερψιλαρύγγιο. Και αυτό, ίσως, το δικαίωμα ήταν η αιτία που έκανε τη συντροφιά να συγκεντρωθεί στου Νικολή το ουζερί.
Έτσι, λοιπόν, ανάμεσα στον μεζέ και το τσίπουρο, ο φιλόλογος της παρέας διηγιόταν ένα γνωστό ανέκδοτο αλλά νόστιμο περιστατικό: Ήταν βαθμολογητής σε κάποιες εξετάσεις στο μάθημα της Ιστορίας και μία από τις ερωτήσεις ζητούσε από τους εξεταζόμενους να πουν τι ήξεραν για τον Λεωνίδα και τη μάχη των Θερμοπυλών. Σ' αυτές, λοιπόν, ένας διαγωνιζόμενος έγραφε τα εξής: Ο Λεωνίδας ήταν πάντοτε ένας διαλλακτικός και συνεργάσιμος άνθρωπος. Ποτέ δεν δημιούργησε προβλήματα στις σχέσεις του με τους άλλους. Κάποτε οι Πέρσες του ζήτησαν χώμα και νερό (εδώ, προφανώς, γινόταν η μετάφραση του "γην και ύδωρ") και ορισμένα ακόμη πράγματα. Εκείνος τότε, με τα λίγα περσικά που ήξερε, τους απάντησε "μολών λαβέ".
Παρά το γέλιο που ξεσήκωσε στο σημείο αυτό η διήγηση, ο φιλόλογος συνέχισε να απορεί και να αμφιβάλλει για το μέλλον αυτού του παιδιού εκφράζοντας και τη γενικότερη απαισιοδοξία του για την πορεία της νεολαίας. Ο δικηγόρος, όμως, περισσότερο ρεαλιστής και μπασμένος στη ζωή, έκανε αμέσως την ένστασή του: Μην ανησυχείς καθόλου, του λέει. Εγώ ξέρω δικηγόρο πετυχημένο, που έγραφε το ψωμί με όμικρον. Όταν κάποιος, κάποτε του έκανε παρατήρηση, εκείνος τον αποστόμωσε: Ρε αφελή, ώσπου να μάθεις εσύ πώς γράφεται το ψωμί, εγώ το βγάζω και το τρώω. Σας πληροφορώ πως αυτός ο δικηγόρος χρημάτισε και βουλευτής, έγινε και αντιπρόσωπος του έθνους παρακαλώ!
Μετά τον δικηγόρο πήρε τον λόγο ο γιατρός: Όλοι έχουμε ανάλογες τραυματικές εμπειρίες απ' τη ζωή μας. Το μεγάλο κακό για μένα είναι πως οι δυσπλασίες αυτές της κοινωνικής μας ζωής φαίνονται σε πολλούς σαν φυσιολογικές καταστάσεις. Ίσως, λόγω της μεγάλης συχνότητάς τους. Και όλα αυτά τα περιστατικά που προκαλούν συντριπτικά κατάγματα στην ανθρώπινη νοημοσύνη και το φιλότιμο του απλού ανθρώπου, να χρησιμοποιούνται από ορισμένους σαν μέτρα και σταθμά για τη μέτρηση της ανθρώπινης ποιότητας. Κάποτε ένιωσα έντονο σοκ και αγανάκτηση όταν αυτά τα διάβασα στις στήλες κάποιας εφημερίδας σαν προτάσεις δημοκρατικές και προοδευτικές. Ναι, η σκληρή ημιμάθεια, με τρόπο ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟ έγραφε πώς ο "καλός" μαθητής και ο "κακός" μαθητής, που σαν έννοιες διατηρούνται ακόμη στα σχολεία, είναι ένας μύθος. Και πρότεινε ν' αλλάξουν τα κριτήρια της αξιολόγησης των μαθητών και να μπουν στη θέση τους η πρωτοβουλία, το θάρρος, το επιχειρηματικό πνεύμα και άλλα παρόμοια. Λες και ήταν δύσκολο να φανεί πίσω απ' την ημιμάθεια, η κουτοπονηριά και η αφέλεια και να προάγονται σε αξίες ο αμοραλισμός, η καπατσωσύνη και ο τυχοδιωκτισμός και να προωθούνται στα γράμματα οι ημιμαθείς κομπογιαννίτες και στη ζωή οι ανίκανοι καταφερτζήδες. Χωρίς να υποτιμάται η πρωτοβουλία, το θάρρος και άλλα.
Ο γιατρός πήρε έναν μεζέ, κατέβασε και μια γουλιά τσίπουρο και συνέχισε: Έχει, μάλιστα, αναπτυχθεί μια πλούσια παραφιλολογία γύρω απ' τα θέματα αυτά και έχει θεριέψει ένας επαχθής και απεχθής λαϊκισμός. Ένας λαϊκισμός γλυκερός που στοχεύει να κολακέψει τον λαό (αλήθεια, ποιος είναι ο λαός και ποιος ο όχλος;) να λύσει τα προβλήματα της αξιολόγησης και της αξιοκρατίας με τη γνωστή μέθοδο "όσα δεν φτάνει η αλεπού..." και να δικαιώσει την αναρρίχηση των αμαθών σε όλες τις κλίμακες της ζωής.
Εγώ δεν είμαι επιστήμονας σαν κι εσάς, συνέχισε ο αγρότης της παρέας. Δεν έχω πτυχίο Πανεπιστημίου. (Σημ.: Εκείνη τη στιγμή ακουγόταν στο κασετόφωνο ένα λαϊκό τραγούδι: Κρέμασα το πτυχίο μου σε κάδρο, στο σαλόνι και κουβαλάω τενεκέ σε μια οικοδομή). Για να φανεί ίσως η αξία των πανεπιστημιακών πτυχίων στη σύγχρονη εποχή της πραγματικότητας. Ξέρω όμως πως όλοι μαθαίνουν γράμματα. Κάποιοι, όμως, μαθαίνουν γρηγορότερα και περισσότερα γράμματα απ' τους άλλους. Γιατί έχουν τη σφραγίδα της δωρεάς. Το ίδιο συμβαίνει και στον στίβο. Όλοι τρέχουν. Κάποιοι όμως είναι ταχύτεροι απ' τους άλλους. Κάποιος βγαίνει πρώτος και κάποιος τελευταίος. Κανένας δεν θα πρότεινε, νομίζω, να ρίχνεται στον καιάδα ο τελευταίος. Δεν δικαιούται όμως και να προτείνει να στεφανώνεται νικητής. Στο βάθρο του νικητή πρέπει να ανεβαίνει ο ταχύτερος. Και, βέβαια, αφού εξασφαλισθούν συνθήκες αδιάβλητης και αντικειμενικής κρίσης και αφού δοθούν ίσες ευκαιρίες σε όλους τους συναγωνιστές.
Πολύ φοβάμαι πως είναι πολλοί εκείνοι που, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, ρίχνουν νερό στο μύλο της αναξιοκρατίας και της ρουσφετολογίας και φροντίζουν να μένουν πάντα ανοιχτά παράθυρα για να μπαίνουν εκείνοι που δεν μπορούν να περάσουν την πόρτα της αξιοσύνης και όλα αυτά νομίζω πως είναι τα πιο φοβερά σαράκια της δημοκρατίας.
Κάποτε, όμως, θα πρέπει και σ' αυτόν τον τόπο, επιτέλους, να γίνει συνείδηση πως το μοναδικό φυσικό συντηρητικό της δημοκρατίας είναι η αξιοκρατία. Και όχι μόνο της δημοκρατίας αλλά και της ίδιας της κοινωνίας.
Μέχρι τότε στις κορυφές της όποιας κοινωνικής ιεραρχίας θα ανεβαίνουν ολοένα και λιγότεροι αετοί. Εκεί θα ανέρχονται διαρκώς και περισσότεροι σαλίγκαροι.
Γλείφοντας, έρποντας και με τα κέρατά τους...
