![Ο δήμαρχος Αχιλλεύς Λογιωτάτου στη νεκρική κλίνη. Φεβρουάριος 1896 [1]. Από το αρχείο της Ιουλίας (Λίλας) Ρίζου.](/media/k2/items/cache/0e810384052ca5423970b8229fe52e43_XL.jpg)
Το θέμα είναι αρκετά μεγάλο και οι υπάρχουσες πληροφορίες λίγες. Μελέτες ολοκληρωμένες δεν επιχειρήθηκαν, πλήρεις σειρές του τοπικού Τύπου της εποχής δεν έχουν διασωθεί και μόνον από χειρόγραφες αναμνήσεις που άφησαν επιφανείς Λαρισαίοι, από διάφορα κατά καιρούς ιστορικά δημοσιεύματα [2] και από αφηγήσεις γερόντων που έφθασαν προφορικά μέσω των απογόνων τους ως τις μέρες μας, έχουν γίνει γνωστά ορισμένα στοιχεία. Ένα άλλο παραμελημένο μέχρι σήμερα αρχειακό υλικό για την τοπική ιστορία αποτελούν και τα Πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου Λάρισας, τα οποία αρχίζουν από τον Ιούνιο του 1882 μέχρι και το 1975 και βρίσκονται στα τοπικά Γενικά Αρχεία του Κράτους. Δυστυχώς, όμως, δεν είναι πλήρη. Υπάρχουν ενδιάμεσα χρονικά χάσματα, τα οποία δε μας επιτρέπουν να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για τις αποφάσεις που λάμβανε η Δημοτική Αρχή όλες αυτές τις χρονικές περιόδους σιωπής των πρακτικών.
Από τα αρχεία αυτά θα επιλέξουμε για το σημερινό μας σημείωμα μια απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσης, η οποία έχει σχέση με τη δημόσια υγεία και ιδιαίτερα με τη φυματίωση. Από τη μελέτη της αντιλαμβάνεται κανείς την ευαισθησία, τη σοβαρότητα και τον ορθολογισμό των τοπικών αρχόντων της εποχής πάνω σ’ αυτά τα κοινωνικά θέματα και μάλιστα, σε μια περίοδο που η επιστημονική γνώση διαδίδονταν πολύ αργά και η επιστημονική έρευνα προσπαθούσε να εδραιωθεί.
Στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσης της 15ης Νοεμβρίου 1890 (;) διαβάζουμε: «Κατόπιν, προσελθόντος και του δημοτικού συμβούλου Αναστ. Αποστολίδου και αποσυρθέντος του Αχιλ. Λογιωτάτου, ούτινος την έδραν κατάλαβεν ο αντιπρόεδρος Γ. Τέτσης, ο δημοτικός σύμβουλος Χρ. Βαμβακάς υπέδειξεν εις το Σώμα ότι δίκαιον είναι να αποσταλή ιατρός δαπάνη του Δήμου εις Βερολίνον προς εκμάθησιν της θεραπευτικής μεθόδου του εφευρεθέντος φαρμάκου κατά της νόσου της φθίσεως υπό του καθηγητού Κώχ [3]. Ο δε προεδρεύων Γ. Τέτσης [4] αποδεχόμενος και συμπληρών την πρότασιν ταύτην, υπέδειξε να υποδειχθή εν τη αυτή συνεδριάσει το αποσταλησόμενον προς τούτο πρόσωπον του ιατρού και διά μυστικής ψηφοφορίας. Τα Συμβούλιον αποδεχθέν πάντα ταύτα και ενεργήσαν την πλήρωσιν διά μυστικής ψηφοφορίας δι’ ής ο ιατρός Αχιλ. Λογιωτάτου [5] έλαβε ψήφους ένδεκα κατά μιας, δοθείσης υπέρ του δημοτικού ιατρού Β. Στεφανοπούλου [6]…».
Το ψήφισμα υπ’ αριθ. 172 του Δημοτικού Συμβουλίου δεν υπάρχει στα Πρακτικά, περιέχεται, όμως, στο βιβλίο του Βάσου Καλογιάννη «Η χρυσή βίβλος του Δήμου Λαρίσης» στη σελίδα 144 και έχει ως εξής: «Το Δ.Σ. της 22ας Νοεμβρίου 1890 συγκείμενον εκ του προεδρεύοντος συμβούλου Γ. Τέτση, παρόντος του δημάρχου Δ. Γαλάτη, ο δημοτ. σύμβουλος Χρ. Βαμβακάς υπέδειξεν εις το Σώμα ότι δίκαιον είναι, η τον κόσμον συγκινήσασα ανακάλυψις του κατά της νόσου της φθίσεως φαρμάκου, να προσελκύση και του Συμβουλίου την προσοχήν επί τω τέλει, εκ φιλανθρωπίας εις τους εκ τοιαύτης νόσου πάσχοντας απόρους, να υποβληθεί ο Δήμος εις ανάλογον δαπάνην, ήτοι προς αποστολήν επιστήμονος ιατρού όπου δει, προς εκμάθησιν της θεραπευτικής μεθόδου του φαρμάκου τούτου… Το Συμβούλιον διασκεψάμενον ότι η περί αποστολής ιατρού πρότασις όπως εκ του σύνεγγυς εκμάθει την θεραπευτικήν μέθοδον του φαρμάκου κατά της φθίσεως, ως τείνουσα εις σκοπόν φιλανθρωπίας υπέρ των εκ της φθοροποιού ταύτης νόσου πασχόντων απόρων δημοτών, προς δε ότι το υποδεικνυόμενον πρόσωπον του επιστήμονος ιατρού Αχ. Λογιωτάτου εν Γερμανία τας ιατρικάς αυτού σπουδάς συμπληρώσας, είναι κάτοχος της γερμανικής γλώσσης, όπερ λίαν θέλει συντελέσει εις την ευχερεστέραν και λεπτομελεστέραν εκμάθησιν της χρήσεως του ειρημένου φαρμάκου. Αποφαίνεται:
Χορηγεί πίστωσιν εκ δρχ. τριών χιλιάδων προς ταξίδευσιν του ιατρού κ. Αχ. Λογιωτάτου εις Βερολίνον, όστις μετά την επάνοδόν του υποχρεούται δωρεάν να επισκέπτεται και ποιείται χρήσιν της μεθόδου του νέου φαρμάκου εις τους απόρους δημότας τους εκ φθίσεως πάσχοντας και εν τω ενταύθα Πολιτικώ Νοσοκομείω νοσηλευομένους…» [7].
Η έρευνα δεν μπόρεσε να διευκρινίσει αν τελικά ο Αχ. Λογιωτάτου έκανε χρήση της αποστολής αυτής στο Βερολίνο. Όμως, η πρόταση του δημοτικού συμβούλου Χρ. Βαμβακά θεωρείται όντως πρωτοποριακή για την εποχή.
[1]. Κατά τα τέλη του 19ου αι. ήταν πολύ συνηθισμένο το φαινόμενο να φωτογραφίζονται, με τη συγκατάθεση των συγγενών τους, στη νεκρική κλίνη οι αποθνήσκοντες.
[2]. Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Οι απαρχές των νοσηλευτικών ιδρυμάτων της Λάρισας. Πρακτικά Επιστημονικής συνάντησης προς τιμήν του Γεωργίου Αντωνακοπούλου, ομότιμου καθηγητού της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, 9 Μαΐου 2014.
[3]. Ο Robert Koch (1843-1910) ήταν διάσημος γερμανός ιατρός και θεωρείται ο θεμελιωτής της μικροβιολογίας και της βακτηριολογίας. Κατά τη δεκαετία του 1880, όταν ήταν σύμβουλος στο Τμήμα Υγείας στο Βερολίνο, άρχισε να ενδιαφέρεται για τη φυματίωση. Το 1882 δημοσίευσε τα ευρήματα των ερευνών του, στα οποία ανέφερε ότι αιτιολογικός παράγοντας της νόσου ήταν το μυκοβακτηρίδιο της φυματιώσεως.
[4]. Ο Γεώργιος Τέτσης ήταν διαπρεπής δικηγόρος, διετέλεσε πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λαρίσης και ήταν ο πατέρας της Αγγελικής Τέτση, καθηγήτριας Οικοκυρικών στο Αρσάκειο της Λάρισας, και της Ελένης Τέτση-Καρακίτη, της γνωστής διανοούμενης με το ψευδώνυμο La Rebelle.
[5]. Ο ιατρός Αχιλλεύς Λογιωτάτου διετέλεσε αργότερα και δήμαρχος Λαρίσης (1895-1896). Η κόρη του Ιουλία παντρεύτηκε τον ιατρό και μετέπειτα δήμαρχο της Λάρισας Μιχαήλ Σάπκα.
[6]. O Βάιος Στεφανόπουλος ήταν θείος του δημοσιογράφου Θρασ. Μακρή από την πλευρά της μητέρας του.
[7]. Η συντακτική διατύπωση της πράξεως 172 εγείρει ορισμένες αμφιβολίες για τη γνησιότητά της.
