Εξοικειωμένος με την εικόνα της πόλης μας εκείνης της εποχής από τις πολλές παλιές φωτογραφίες που έχω "μελετήσει", οι διαδρομές αυτές στην προπολεμική Λάρισα συνοδεύουν τώρα τελευταία και τα πιο όμορφα όνειρά μου. Από το πλούσιο υποσυνείδητο του μυαλού αναδύονται κτίρια και μορφές που συγκινούν κάποιους και σήμερα. Είναι τα σπίτια που θα ήθελα να είχα δει και τους δρόμους όπου περπάτησαν οι άνθρωποι της πόλης με τους οποίους εξοικειώθηκα πολύ στενά, χωρίς να τους έχω γνωρίσει.
Πρόσφατα έκανα τον γύρο της πλατείας Ταχυδρομείου[1]. Η ματιά μου περιπλανήθηκε στα κτίσματα που την περιβάλλουν. Ψηλά, άκομψα, χωρίς ίχνος ομορφιάς, στριμωγμένα το ένα δίπλα στο άλλο, λες και φοβούνται την άπλα και τη μοναξιά. Μέσα μου όμως νόμιζα ότι περπατούσα και έβλεπα την προπολεμική πλατεία. "Το βλέμμα στην πόλη είναι ο ορισμός της υποκειμενικότητας … και κινείται συχνά αυτόνομα" αναφέρει στο νέο του βιβλίο ο αθηναιογράφος Νίκος Βατόπουλος[2]. Στάθηκα μόνος σε ένα από τα καφέ της βόρειας πλευράς της να πιω τον "σκέτο ελληνικό" και να διαβάσω την εφημερίδα και καθώς σήκωνα τα μάτια ένιωθα να προβάλλουν ασυναίσθητα με τη σειρά όλα τα παλιά κτίρια. Το παλιό Ταχυδρομείο στη γωνία με την οδό Παναγούλη, η ταβέρνα "Τα Πασαδάκια", η Μουσική Σχολή του Αχιλλέα Χατζηψαθά, το σπίτι και το ιατρείο του Νίκου Παρίση και το αρχοντικό του εργολάβου Δημητρίου Πουλιάδη στη γωνία με την οδό Ασκληπιού. Εκείνη τη στιγμή κάποιος φίλος με είδε μόνο, πλησίασε και κάθισε να μου κάνει παρέα. Με μιας όλα έσβησαν από μπροστά μου και προσγειώθηκα στο σήμερα. Έτσι τουλάχιστον νόμισα. Γιατί συνομήλικος καθώς ήταν, λες και ήταν βαλτός, θέλησε να μάθει τι θα βλέπαμε μπροστά μας αν βρισκόμασταν να πίνουμε καφέ στα τραπεζάκια της πλατείας πριν από 80 περίπου χρόνια. Καθόμασταν μπροστά από την πολυώροφη οικοδομή η οποία αντικατέστησε το σπίτι του οδοντίατρου Νικόλαου Παρίση όταν το κατεδάφισαν, και για την ιστορία του μιλήσαμε.
Στις αρχές του 20ού αιώνα μεταξύ του αρχοντικού του Πουλιάδη και τα ισόγεια καταστήματα τα οποία αργότερα στέγασαν την ταβέρνα "Τα Πασαδάκια" και τη Μουσική Σχολή του Αχιλλέα Χατζηψαθά, υπήρχε ευρύχωρη αυλή με ένα χαμηλό μικρό σπιτάκι. Το 1931 στη θέση αυτή ο οδοντίατρος Νικόλαος Παρίσης έκτισε μια όμορφη διώροφη οικοδομή.
Ο Νικόλαος Παρίσης ήταν από τους πρώτους οδοντιάτρους στη Λάρισα[3]. Γεννήθηκε το 1899 στην Κουκουράβα (Άνω Αμυγδαλή) Αγιάς. Μετά τις βασικές σπουδές του γράφτηκε στο Οδοντιατρικό Σχολείο Αθηνών και το 1923 πήρε το δίπλωμά του. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους άνοιξε ιδιωτικό οδοντιατρείο στη Λάρισα σε ένα νοικιασμένο οίκημα το οποίο βρισκόταν απέναντι από την εκκλησία του Αγ. Κωνσταντίνου και άρχισε την επαγγελματική του σταδιοδρομία. Στις 19 Φεβρουαρίου 1933 νυμφεύθηκε την Αλίκη Κρίκη, αδελφή του φαρμακοποιού Οδυσσέα Κρίκη[4]. Ο γάμος έγινε στην Αγιά και το χαρακτηριστικό είναι ότι καθώς το νεόνυμφο ζευγάρι μετά τον γάμο ερχόταν στη Λάρισα για να ξεκινήσει τον μήνα του μέλιτος, συνοδευόταν από άνδρες της Χωροφυλακής, επειδή την περίοδο εκείνη ομάδες ληστών λυμαίνονταν τη θεσσαλική ύπαιθρο και ο φόβος επιδρομής ήταν μεγάλος. Το ζευγάρι μετά τον γάμο του εγκαταστάθηκε στον επάνω όροφο του σπιτιού που είχε κτίσει ο Νικόλαος Παρίσης, ενώ στους ευρύχωρους χώρους του ισογείου στεγάσθηκε το οδοντιατρείο του. Ο Νικόλαος και η Αλίκη Παρίση απέκτησαν δύο τέκνα. Το πρώτο, ο Πάρις σπούδασε και αυτός οδοντιατρική και διαδέχθηκε στο επάγγελμα τον πατέρα του. Νυμφεύθηκε τη Βάσω με την οποία δημιούργησαν μια ευτυχισμένη οικογένεια. Το δεύτερο, η Δανάη παντρεύτηκε τον φαρμακοποιό Παναγιώτη Χατζηπλατσή. Ο Νικόλαος Παρίσης διέγραψε μια αξιόλογη επαγγελματική πορεία, λόγω της επιστημονικής του ικανότητας, αλλά και της ευνοϊκής θέσης που είχε το οδοντιατρείο του, καθώς στη νότια πλευρά της πλατείας Ταχυδρομείου υπήρχαν πολλά πρακτορεία υπεραστικών λεωφορείων τα οποία εξυπηρετούσαν επαρχίες του νομού Λαρίσης. Επί πλέον διετέλεσε για πολλά χρόνια και μέλος του Οδοντιατρικού Συλλόγου της πόλης μας.
Ο σεισμός του Μαρτίου του 1941 κατέστησε ακατοίκητο τον επάνω όροφο του σπιτιού. Έτσι ο ιδιοκτήτης αναγκάσθηκε να κρημνίσει τον όροφο και να διατηρήσει το ισόγειο, στο οποίο στέγασε προσωρινά το ιατρείο και την οικογένειά του. Μετά τον πόλεμο και συγκεκριμένα το 1952 ο Νικόλαος Παρίσης πρόσθεσε εκ νέου τον επάνω όροφο που είχε καταστραφεί, συντήρησε ολόκληρη την οικοδομή και το κτίριο επανήλθε οικοδομικά στην αρχική του κατάσταση, έτσι όπως διακρίνεται στη δημοσιευόμενη φωτογραφία.
Το σπίτι του ήταν διώροφο με υπόγειο και μεταξύ του διπλανού αρχοντικού του Πουλιάδη μεσολαβούσε αυλή η οποία επεκτεινόταν προς τα πίσω και γειτόνευε με τις εγκαταστάσεις του κινηματοθεάτρου «Πάλλας». Ο Πάρις Παρίσης με τον Τάκη Γιαταγάνα θυμούνται ότι με την παρέα τους πηδούσαν τον φράχτη που χώριζε την αυλή από το «Πάλλας» και έφθαναν στους χώρους υγιεινής του κινηματογράφου, απ’ όπου περνούσαν στην αίθουσα απαρατήρητοι και έβλεπαν τα έργα χωρίς εισιτήριο. Ώσπου κάποια στιγμή ο πανέξυπνος Μιχάλης Τζεζαϊρλίδης, ιδιοκτήτης του κινηματογράφου, τους εντόπισε και για να τους αποτρέψει έλαβε τα απαραίτητα μέτρα, ενισχύοντας το τοιχίο που παραβίαζαν οι ανήσυχοι νεαροί της εποχής. Το 1975 το αρχοντικό του Παρίση ακολουθώντας τον συρμό της εποχής, κατεδαφίσθηκε και στη θέση του κατασκευάσθηκε η πολυώροφη οικοδομή που υπάρχει μέχρι σήμερα.
Από την άλλη πλευρά το σπίτι του Νικολάου Παρίση ερχόταν σε επαφή με τη Σχολή Μουσικής του Αχιλλέα Χατζηψαθά. Ο τελευταίος ήταν σπουδαίος κιθαρίστας και είχε διατελέσει καθηγητής κιθάρας στη σχολή που είχε ιδρύσει ο Μουσικός Σύλλογος. Από τα χέρια πέρασαν πολλοί κιθαρίστες-κανταδόροι της παλιάς Λάρισας.
-------------------------------
[1]. Πόσο πολύπαθη ονομαστικά είναι αυτή η πλατεία! Άλλαξε τόσα ονόματα, αλλά εξακολουθεί να ονομάζεται Ταχυδρομείου, αν και ποτέ δεν της αποδόθηκε επίσημα αυτή η ονομασία.
[2]. Βλέπε: Βατόπουλος Νίκος, Μικροί δρόμοι της Αθήνας, εκδόσεις "Μεταίχμιο", Αθήνα (2019) σελ. 9-10.
[3]. Στο μητρώο του Οδοντιατρικού Συλλόγου Λαρίσης κατέχει την τέταρτη θέση, μετά τον Χρήστο Παντοστόπουλο, τον Γιώργο Οικονομόπουλο και τον Γρηγόριο Σωτηριάδη. Βλέπε: Βοζαλής Μπαρμπής, Πορτραίτα πρωτοπόρων οδοντιάτρων της Λάρισας, Λάρισα (2006) σελ. 14.
[4]. Ο Οδυσσέας Κρίκης εκτός από το φαρμακείο διατηρούσε συγχρόνως και κατάστημα ανταλλακτικών αυτοκινήτων, καθώς και την αντιπροσωπεία των τρακτέρ John Deer Caterpillar. Το κατάστημα αυτό βρισκόταν στην αρχή της οδού Ρούσβελτ, κοντά στη σημερινή οδό Κύπρου.
Από τον Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
