Νωρίτερα, το όνειρο του ανθρώπου να πετάξει τον οδήγησε σε πολλά σχέδια και εφευρέσεις, όμως μόλις το 1903 δύο άνθρωποι έκαναν το όνειρο πραγματικότητα: οι επίμονοι και ακούραστοι αδελφοί Ράιτ, Αμερικανοί, κατασκεύασαν το πρώτο επιτυχημένο αεροπλάνο και στις 17 Δεκεμβρίου 1903 κατάφεραν την πρώτη πτήση.
Οι αιθέρες κατακτήθηκαν, ωστόσο, η μεγάλη ώθηση στην αεροπλοΐα ήρθε δυστυχώς μέσα από τις πιο μελανές σελίδες τις ανθρώπινης ιστορίας, τους παγκοσμίους πολέμους. Τα αεροπλάνα εξελίχθηκαν γοργά για να χρησιμοποιηθούν κυρίως ως φονικά και καταστρεπτικά όπλα. Παράλληλα, εξελίχθηκε και μια άλλη πτητική μηχανή, ο πύραυλος, κυρίως από τους Μπράουν (Γερμανία) και Κορολιόφ (πρώην Σοβιετική Ένωση). Ο Κορολιόφ ήταν εκείνος που έγραψε την πρώτη χρυσή σελίδα στην ιστορία της διαστημικής εποχής στις 4 Οκτωβρίου 1957, θέτοντας σε τροχιά γύρω από την Γη τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο, τον Sputnik 1. Ο αντίκτυπος και ο παγκόσμιος θαυμασμός για το επίτευγμα ήταν τεράστιος. Ο ηγέτης της Σοβιετικής ‘Ενωσης Νικίτα Χρουστσόφ πιέζει τότε ακόμη περισσότερο τον Κορολιόφ και καταφέρνουν ταχύτατα να θέσουν σε διαστημική τροχιά το πρώτο ζωντανό οργανισμό, τη διάσημη σκυλίτσα Λάικα στις 3 Νοεμβρίου 1957, για την επέτειο της Σοβιετικής Επανάστασης.
Οι Αμερικανοί απαντούν με την εκτόξευση του πρώτου δορυφόρου τους στις 31 Ιανουαρίου 1958, τον Explorer 1. Έτσι ξεκίνησε επίσημα ο διαστημικός ανταγωνισμός της εποχής του ψυχρού πολέμου.
Οι Σοβιετικοί συνεχίζουν να πρωτοπορούν: στις 12 Απριλίου 1961 θέτουν τον πρώτο άνθρωπο σε τροχιά. O Γιούρι Γκαγκάριν στα 27 του έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έφυγε έξω από τη Γη, μέσα στην κάψουλα του Vostok 1. Ένα μήνα μετά, στις 5 Μαΐου 1961, οι Αμερικανοί στέλνουν τον πρώτο Αμερικανό στο διάστημα, τον Άλαν Σέπαρντ, χωρίς όμως να τον θέσουν σε τροχιά. Ο πρόεδρος Κένεντι αναγκάζεται να υποσχεθεί στους Αμερικανούς κάτι αδιανόητο: μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1960 να στείλουν άνθρωπο στη Σελήνη και να τον επιστρέψουν ασφαλή. Ιδρύεται έτσι το πρόγραμμα Apollo, το οποίο θα έστελνε τελικά τον άνθρωπο στο φεγγάρι.
Οι Σοβιετικοί συνεχίζουν τον Μάρτιο του 1965 με τον πρώτο «διαστημικό περίπατο». Για τελευταία φορά προηγούνται των Αμερικανών. Με τον θάνατο του Κορολιόφ το 1966, πρακτικά σταματά το διαστημικό πρόγραμμα των Σοβιετικών αφού κανείς δεν τον διαδέχτηκε με επιτυχία.
Το πρόγραμμα Apollo ξεκίνησε με τρεις μη επανδρωμένες αποστολές για τη δοκιμή πυραύλων και συστημάτων. Δυστυχώς, στις δοκιμές για την πρώτη επανδρωμένη αποστολή ήρθε και η τραγωδία: ξεσπά πυρκαγιά στην κάψουλα ελέγχου του Apollo 1 στο έδαφος, με θύματα τους τρεις επιβαίνοντες αστροναύτες. Κατόπιν διαπιστώθηκαν και διορθώθηκαν πολλά σχεδιαστικά λάθη, ωστόσο η πρώτη επανδρωμένη πτήση καθυστέρησε περίπου 2 χρόνια, αφού έγιναν άλλες τρεις μη επανδρωμένες. Το Apollo 7 στις 11 Οκτωβρίου 1968 μετέφερε το τριμελές πλήρωμα σε τροχιά γύρω από τη Γη και εκτελέστηκε πλήθος ελέγχων των συστημάτων.
Ακολούθησαν οι αποστολές Apollo 8, 9 και 10 η οποία ήταν η «πρόβα τζενεράλε» καθώς η σεληνάκατός του έφτασε λίγα χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Σελήνης. Όλα ήταν πλέον έτοιμα…
Στις 16 Ιουλίου 1969 εκτοξεύθηκε η αποστολή Apollo 11 με τριμελές πλήρωμα τους Νηλ Άρμστρονγκ, Έντουιν «Μπαζ» Όλντριν και Μάικλ Κόλινς. Μετά από τετραήμερο ταξίδι χωρίς απρόοπτα, οι Άρμστρονγκ και Όλντριν κατεβαίνουν στη Σελήνη μέσα στη σεληνάκατο «Αετός», αφήνοντας σε τροχιά τον Κόλινς στο όχημα επιστροφής. Μετά την ασφαλή προσσελήνωση χρειάστηκε πολύωρη προετοιμασία για την έξοδο στο σεληνιακό περιβάλλον. Ολόκληρος ο πλανήτης παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα την τηλεοπτική αναμετάδοση της αποστολής. Ο Άρμστρονγκ, στο πρώτο του βήμα στη Σελήνη, είπε την ιστορική φράση: «Είναι ένα μικρό βήμα για έναν άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα». Ήταν η 20ή Ιουλίου 1969. Η σχέση ανθρώπου και διαστήματος άλλαξε για πάντα.
Μετά την ασφαλή επιστροφή στη Γη ακολούθησαν άλλες 6 αποστολές Apollo, όλες επιτυχημένες πλην της 13 στην οποία μόλις που αποφεύχθηκε η τραγωδία.
Από το 1972 ο άνθρωπος δεν ξαναταξίδεψε στη Σελήνη, στέλνει όμως ρομποτικά οχήματα και στο «παιχνίδι» μπήκαν και άλλες χώρες (Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία). Επιπλέον, διαστημικές συσκευές ταξίδεψαν σε όλους τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και βγήκαν και έξω απ’ αυτό (Voyager 1 και 2). Η NASA φιλοδοξεί να ξαναστείλει ανθρώπους στη Σελήνη το 2025 και άλλοι ιδιωτικοί φορείς σχεδιάζουν και εκτελούν διαστημικές αποστολές για εγκατάσταση δορυφόρων. Μακροπρόθεσμα συζητείται και επανδρωμένη αποστολή στον πλανήτη Άρη, εξαιρετικά πολύπλοκο εγχείρημα με μεγάλες δυσκολίες. Ωστόσο η σχέση του ανθρώπου με το διάστημα δεν σταματά και ασφαλώς μεγάλα εγχειρήματα και εντυπωσιακές ανακαλύψεις μας περιμένουν στο μέλλον. Η συνεχής εξέλιξη των επιστημών και της τεχνολογίας μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε νέα μεγάλα ταξίδια για τον άνθρωπο…
* Για τον A-Polaris, Απόστολος Κεχαγιάς, Στέφανος Σοφολόγης, Μιλτιάδης Γαλατάς.
Ο Αστρονομικός Παρατηρησιακός Όμιλος Λάρισας (A-Polaris) ιδρύθηκε το 2017 από τους ερασιτέχνες αστροπαρατηρητές της πόλης μας και είναι ανοιχτός για όποιον θέλει να μάθει περισσότερα για την Αστρονομία ή να συμμετέχει σε αστροπαρατηρήσεις και δραστηριότητες/εκδηλώσεις σχετικές με την Αστρονομία.
Επικοινωνία: apolariss@gmail.com , a-polaris.org , f/apolariss
