Η οδός Παπακυριαζή δεν έχει ακόμα πεζοδρομηθεί. Οι πολυώροφες οικοδομές στην ανατολική πλευρά της δεν έχουν όλες οικοδομηθεί. Το εσωτερικό της πλατείας διατηρεί τη μεταπολεμική της διαρρύθμιση και με το σιντριβάνι του ΟΥΗΛ στο κέντρο. Η πλατεία Ταχυδρομείου θεωρείται ότι είναι η δεύτερη σε μέγεθος από τις παλιές πλατείες της Λάρισας[1].
Πριν όμως προχωρήσουμε, θα πρέπει να αναφερθεί ότι αν και πάνω από 130 χρόνια η πλατεία αυτή έχει καθιερωθεί στη συνείδηση των κατοίκων της ως Ταχυδρομείου, ουδέποτε υπήρξε επίσημη αναγνώριση της ονομασίας αυτής. Απλώς η παρουσία του πρώτου μετά την απελευθέρωση του 1881 Ταχυδρομείου-Τηλεγραφείου της Λάρισας στη βορειοανατολική γωνία της, έδωσε το όνομα που υπάρχει στα χείλη όλων μέχρι και σήμερα, παρά τις πολλαπλές αλλά ανεπιτυχείς προσπάθειες μετονομασίας της, όπως θα δούμε πιο κάτω.
Κατά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881, η πλατεία Ταχυδρομείου δεν είχε ακόμη οριοθετηθεί όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Ήταν ένας μεγάλος, γυμνός και αδιαμόρφωτος χώρος, χωρίς καμία καλλωπιστική επέμβαση. Από παλιές εφημερίδες των αρχών του 20ου αιώνα μαθαίνουμε ότι στον χώρο αυτό στεγάζονταν προσωρινά τα διάφορα περιοδεύοντα τσίρκα, τα οποία προσέφεραν θεάματα και μουσικές απολαύσεις στους Λαρισαίους.
Από το Αρχείο Σχεδίων της πόλεως του Γραφείου Πολεοδομίας του Δήμου Λαρισαίων πληροφορούμαστε ότι το 1931 σχεδιάσθηκαν έργα καλλωπισμού στην πλατεία αυτή. Αφορούσαν στην ισοπέδωση και ασφαλτόστρωση του κεντρικού χώρου, ενώ περιμετρικά τα πεζοδρόμια πλακοστρώθηκαν και δενδροφυτεύτηκαν.
Το 1936 επί δημαρχίας Στυλιανού Αστεριάδη, δημιουργήθηκε στην ανατολική πλευρά του ειδικός βωμός, ο οποίος φιλοξένησε το ολυμπιακό φως που για πρώτη φορά στην ιστορία των σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων είχε ανάψει στην Ολυμπία. Ταξιδεύοντας προς το Βερολίνο σταμάτησε στην πόλη μας και στην Κεντρική πλατεία έλαβε χώρα ειδική τελετή. Μετά το τέλος της η φλόγα μεταλαμπαδεύθηκε στον βωμό της πλατείας Ταχυδρομείου, όπου παρέμεινε αναμμένη καθ' όλη τη διάρκεια των αγώνων.
Το 1939 αναφέρεται ότι έγινε κάποια τροποποίηση του σχεδίου πόλεως στην περιοχή της πλατείας, η οποία της προσέδωσε νέα μορφή.
Από την περίοδο της Κατοχής οι περίοικοι της πλατείας Ταχυδρομείου διατηρούσαν στη μνήμη τους ανεξίτηλη την εικόνα των συχνών απαγχονισμών αντιστασιακών που γίνονταν στα δένδρα της πλατείας από τους Γερμανούς κατά τις νυκτερινές ώρες, όταν η κυκλοφορία απαγορευόταν.
Μετά τον σεισμό του 1941 η πλατεία γέμισε από παραπήγματα τα οποία προσωρινά στέγασαν διάφορες υπηρεσίες (δημόσιες, δικαστικές, Ελληνικής Μέριμνας, κ.λπ.), μέχρις ότου μεταστεγασθούν σε κτίρια τα οποία επέζησαν από τη μανία του Εγκέλαδου με ηπιότερες και διορθώσιμες βλάβες.
Μετά την κατοχή, επειδή τα κτίρια των Δικαστηρίων στην Κεντρική πλατεία είχαν σχεδόν ισοπεδωθεί, είχε προταθεί ένας ελεύθερος χώρος ιδιοκτησίας του στρατηγού Ιωάννη Άρτη στη βόρεια πλευρά της πλατείας, εκεί όπου βρίσκεται σήμερα το κτίριο της Ιατρικής Σχολής, για την κατασκευή του νέου Δικαστικού Μεγάρου που τόσο είχε ανάγκη η πόλη. Η πρόταση αυτή τελικά δεν ευοδώθηκε και το νέο Δικαστικό μέγαρο άρχισε να κτίζεται ως γνωστόν τη δεκαετία του 1960 στην προπολεμική του θέση.
Στα νεωτεριστικά σχέδια της μεταπολεμικής περιόδου ήταν και η πρόταση πολλών Λαρισαίων μέσω του Δημοτικού Συμβουλίου, ο κατεστραμμένος μητροπολιτικός ναός του Αγίου Αχιλλίου να εγκαταλείψει την προαιώνια θέση του στον λόφο της Ακροπόλεως και να κτισθεί στην ευρύχωρη πλατεία Ταχυδρομείου, μέσα στο εμπορικό κέντρο της Λάρισας. Ευτυχώς όμως υπήρξαν αρκετές νηφάλιες φωνές μέσα στο Δημοτικό Συμβούλιο και η πρόταση αυτή δεν υλοποιήθηκε.
Μεταπολεμικά η πορεία της πλατείας Ταχυδρομείου είναι λίγο-πολύ γνωστή. Ο ΟΥΗΛ ενδιαφέρθηκε για τον καλλωπισμό της πλατείας σε πράσινο και έκτισε στο κέντρο της ένα ωραίο σιντριβάνι, το οποίο διατηρήθηκε για πολλά χρόνια. Επί δημαρχίας Χριστόδουλου Καφφέ η Λαρισαία Νέλλα Γκόλαντα δημιούργησε το σύμπλεγμα του "Γλυπτού ποταμού", το οποίο συνδέει διαδοχικά τις δύο πλατείες με το Αρχαίο Θέατρο, μια σύνθεση που θαυμάζεται από πολλούς.
--Η επίσημη ονομασία της πλατείας τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση ήταν πλατεία ταγματάρχου Κωνσταντίνου Λώρη[2]προς τιμήν ενός ηρωικού αξιωματικού που σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων τον Μάιο του 1886 στα σύνορα. Ο θάνατός του είχε συγκλονίσει το πανελλήνιο και κατά την εξόδιο ακολουθία του που έγινε στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, παρευρέθηκε όλη η πόλη.
--Το 1900, έπειτα από πρόταση του Δημοτικού Συμβουλίου μετονομάσθηκε σε πλατεία Ρήγα Φεραίου[3]. Η επίσημη αυτή ονομασία διατηρήθηκε μέχρι και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, άσχετα αν τα γραφεία του Ταχυδρομείου (ΤΤΤ) είχαν μετακομίσει από την περιοχή της πλατείας στις αρχές της δεκαετίας του 1930
--Το 1944 το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να τη μετονομάσει σε πλατεία Herford, από το όνομα μια πόλης της Αγγλίας, η οποία υιοθέτησε και προσπάθησε να βοηθήσει τη Λάρισα κατά τα σκληρά πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Η μετονομασία αυτή ήταν συμβολική, δεν ευαισθητοποίησε τους Λαρισαίους και ξεχάσθηκε σύντομα.
--Μετά τον θάνατο του Δημητρίου Χατζηγιάννη προτάθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο η μετονομασία σε πλατεία Δημητρίου Χατζηγιάννη, προς τιμήν του δημάρχου που διέγραψε μια ενδιαφέρουσα πολιτική πορεία και προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στην πόλη.
--Σήμερα επίσημα ονομάζεται πλατεία Εθνάρχου Μακαρίου, για να τιμηθεί ο αγωνιστής αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος, αλλά έχω την εντύπωση ότι ελάχιστοι το γνωρίζουν. Έχει καθιερωθεί πανελλήνια πλέον ως πλατεία Ταχυδρομείου και έχει συσχετισθεί με τα πάμπολλα καφέ που την περιτριγυρίζουν.
-----------------------------------------------
[1]. Με τη μεγάλη επέκταση της Λάρισας σήμερα προς όλες τις κατευθύνσεις, έχουν δημιουργηθεί και άλλες μεγάλες σε έκταση πλατείες, όπως π. χ. είναι η πλατεία Εργατικής Πρωτομαγιάς στη συνοικία Νεράιδα.
[2]. Ο Κωνσταντίνος Λώρης (1837-1886) το 1886 ήταν διοικητής του 9ου ευζωνικού τάγματος με έδρα το Ζάρκο. Σε μεθοριακές συγκρούσεις στην περιοχή της Άνω Κούτρας του Ζάρκου, ο ταγματάρχης Κων. Λώρης πληγώθηκε σοβαρά και μετά από τρεις ημέρες υπέκυψε στα τραύματά του.
[3]. «Η προ του Ταχυδρομείου πλατεία Λώρη, συστάσει του κ. Πονηροπούλου μετονομάζεται “Πλατεία Ρήγα Φεραίου”, του οποίου μαρμαρίνη προτομή θα στηθή εις το μέσον αυτής». εφ. «Μικρά», Εν Λαρίσση τη 6η Φεβρουαρίου 1900. Όμως ούτε η ονομασία της πλατείας ως Ρήγα Φεραίου επικράτησε, ούτε στήθηκε η προτομή του. Σήμερα πλατεία Ρήγα Φεραίου ονομάζεται η μικρή έκταση μπροστά από το κτίριο της περιφέρειας Θεσσαλίας, όπου τοποθετήθηκε έπειτα από πολλές περιπέτειες το άγαλμά του..
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
