"Η περίοδος 1924-1935 είναι γόνιμη μουσικής κίνησης. Ώθηση μεγάλη έδωσαν σ’ αυτή – εκτός του Ιδρύματος του Ωδείου και άλλων Σωματείων – το Γυμνάσιο με τις ετήσιες συναυλίες της Μανδολινάτας και τις χορωδίες του, τις τρεις πρώτες (1924-1926) υπό τη διεύθυνση του καθηγητή του Γυμνασίου Γ. Βαφέα και την τελευταία υπό τη διεύθυνση του καθηγητή της Μουσικής Σπ. Τσαντήλα (1933) και τα Δημοτικά Σχολεία της πόλης μας με την αξιέπαινη προσπάθειά των για τη δημιουργία παιδικών χορωδιών.
Από τις καλύτερες συναυλίες των τελευταίων ετών σημειώνουμε το ρεσιτάλ τραγουδιού του ζεύγους Μπονάλη, το ρεσιτάλ Ξηρέλλη, το ρεσιτάλ πιάνου της δεσποινίδας Γεωργίου, το ρεσιτάλ Μαρσέλλου και του βαθύφωνου Μοσχονά και το ρεσιτάλ Ασηκιάν.
--Στις αρχές του 1927, με πρωτοβουλία της αείμνηστης Ιουλίας Σάπκα[1] και με την συμμετοχή των κυριών Όλγας Μ. Μπούρα[2], Καλλιόπης Ι. Άρτη[3], Κατίνας Μ. Ζαρίμπα[4], Ματθίλδης Νικολ. Φίλιου[5], ιδρύθηκε υπό την προεδρία της πρώτης ο «Σύλλογος Φιλομούσων», συντηρούμενος με δαπάνες του Δήμου Λάρισας και με τα δίδακτρα των μαθητών. Ο Σύλλογος αυτός ήλθε σε επαφή με το Εθνικό Ωδείο Αθηνών και λειτούργησε σαν παράρτημα αυτού. Στεγάσθηκε στο οίκημα του φωτογράφου Γερ. Δαφνόπουλου, στη διασταύρωση των οδών Μ. Αλεξάνδρου και Πατρόκλου[6]. Σ’ αυτό δίδαξαν οι καθηγητές Γ. Δαγιάσης και Α. Τσάπαλος βιολί και οι δεσποινίδες Πιπίνα Κρόελ και Ελένη Διοσκουρίδου πιάνο.
Ο Σύλλογος αυτός, με εισήγηση του τότε δημάρχου Μιχαήλ Σάπκα, μετατράπηκε σε ίδιο νομικό πρόσωπο, που τελούσε υπό την άμεση εξάρτηση του Δήμου με την επωνυμία «Ωδείο Λάρισας» και εγκρίθηκε με το από 17 Νοεμβρίου του 1930 Νομοθετικό Διάταγμα. Διοικείται από εξαμελή Επιτροπή[7], υπό την προεδρία του εκάστοτε Δημάρχου. Έκτοτε στεγάσθηκε σε οίκημα στο Δημοτικό κήπο στην πλατεία Ανακτόρων και εδίδαξαν ο Γ. Δαγιάσης βιολί και Ροδόπη Τρίχα πιάνο[8].
Θα απαιτούσε πολύ χώρο για να εξηγηθούν οι κόποι και οι μόχθοι που χρειάσθηκαν για τη λειτουργία και προκοπή του μουσικοδιδακτικού αυτού οργανισμού της πόλης μας. Είναι υποχρέωση να αναγνωρισθεί απ’ όλους το έργο του Ωδείου, το γαλβανιζόμενο εκάστοτε από την καρτερική και αδάμαστη θέληση των διοικούντων αυτό και του διδακτικού του προσωπικού.
Απτή και άμεση την εντύπωση της γενικότερης εργασίας του δίδουν οι συχνές αυτού επιδείξεις και δημόσιες συναυλίες του. Δημιούργημά του είναι και η Συμφωνική Ορχήστρα της πόλης μας, γιατί η ολότητα σχεδόν των εκτελεστών της υπήρξαν μαθητές του και είναι πολύ δίκαιο και κοινού αισθήματος εκδήλωση η ειλικρινής αυτή ομολογία.
Για το κορυφαίο αυτό Ίδρυμα της πόλης μας φιλοδοξώ να ασχοληθώ σε προσεχή χρόνο μου λεπτομερέστερα με την καταπληκτική του δράση για την οποία πανελλήνια αναδείχθηκε σαν το πρώτο επαρχιακό μουσικοδιδακτικό Ίδρυμα της πατρίδας μας[9].
--Ο Μουσικός Σύλλογος ιδρύθηκε κατά τον Φεβρουάριο του 1931 από ομάδα φιλομούσων, που συνελθόντες συνέπηξαν Σωματείο υπό την παραπάνω επωνυμία, που αναγνωρίσθηκε με την υπ’ αρ. 324 της 10ης Μαΐου του 1931 απόφαση του Πρωτοδικείου Λάρισας και που κατά το άρθρο 2 του καταστατικού σκοπός του είναι «…η καλλιτεχνική χειραφέτησις και η διάδοσις του καλλιτεχνικού αισθήματος εις πάσας τας κοινωνικάς τάξεις της ελληνικής νεολαίας, ως και η διάπλασις χαρακτήρων εμφορουμένων από κάθε ευγενές και ωραίον αίσθημα» .
Τα αποτελέσματα της εργασίας του Σωματείου έγιναν καταφανή από την πρώτη μαθητική επίδειξη, που δόθηκε στην αίθουσά του τον Φεβρουάριο του 1932 μπρος στις επίσημες αρχές της πόλης μας και σ’ εκλεκτούς φιλόμουσους και απόσπασε τα συγχαρητήρια και τον ενθουσιασμό των παρευρεθέντων. Οι συναυλίες που επακολούθησαν κάθε χρόνο εδικαίωσαν και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις.
Ο Μουσικός Σύλλογος στεγάσθηκε στην αρχή σε οίκημα της οδού Ακρόπολης (σημερινής Βασιλίσσης Σοφίας), απέναντι από το Δημαρχείο, συντηρούμενος από τις μηνιαίες συνδρομές των μελών του. Πρώτος πρόεδρος αυτού διετέλεσε ο Χρ. Παντοστόπουλος[10], στου οποίου την επιμονή, φιλεργία και το αξιέπαινο ενδιαφέρον οφείλεται η υπερνίκηση όλων των δυσκολιών που συναντώνται στα πρώτα βήματα της ίδρυσης σωματείων και μάλιστα τέτοιων, καλλιτεχνικών.
Ιδιαίτερα πρέπει να εξαρθεί το ενδιαφέρον της Δημοτικής αρχής της πόλης μας, που ανάγραψε στον προϋπολογισμό του Δήμου το 1933-1934, με εισήγηση του τότε Δημάρχου μας Μιχαήλ Σάπκα, χρηματική ενίσχυση για τον Μουσικό Σύλλογο δραχμών δέκα χιλιάδων, με την παραχώρηση συγχρόνως αίθουσας για τη στέγαση του Συλλόγου στο Δημοτικό Ωδείο, καθώς και δωρεάν φωτισμό και θέρμανση. Το Ίδιο ενδιαφέρον της παλιάς Δημοτικής αρχής εξακολουθεί ακόμη να επιδεικνύει και η σημερινή γι’ αυτό το σωματείο.
Κατά την εποχή 1934-1935 πρόεδρος του Σωματείου εκλέχθηκε ο Αχιλλέας Χουτόπουλος, γενικός γραμματέας δε ο συντάκτης αυτής της ιστορίας για τη μουσική κίνηση της πόλης μας. Ο πρόεδρος Αχ. Χουτόπουλος υπηρετούσε εις το εδώ Β’ Σώμα Στρατού ως διευθυντής της Επιμελητείας του, με τον βαθμό του Συνταγματάρχη, η δε προεδρία του υπήρξε εποχή έντονης δράσης και ανύψωσης του σωματείου σε βαθμό εκπληκτικό. Είναι κατά κάποιο τρόπο η εποχή του «χρυσού αιώνα» του σωματείου, στη δημιουργία του οποίου συνετέλεσε η αδάμαστη και ηρωική θέληση, η προσωπικότητα και η μουσική μόρφωση του διακεκριμένου προέδρου. Τις πολύτιμες υπηρεσίες του Χουτόπουλου πρέπει ο Μουσικός Σύλλογος ευγνώμονα να θυμάται. Μετά την αποχώρηση του Χουτόπουλου, πρόεδροι του Σωματείου διετέλεσαν οι Γ. Βαφέας, Χρ. Παντοστόπουλος και τελευταία ο Γιάννης Νέμιτς.
Η σημερινή δράση του Σωματείου, περιορισμένη για πολλούς λόγους που δεν ανάγονται στην αρμοδιότητα αυτής της ανασκόπησης, συνίσταται στη λειτουργία των σχολών του, στις οποίες από την ίδρυσή των τον Σεπτέμβριο του 1932 δίδαξαν με αμοιβή οι Σπύρος Τσαντήλας (κιθάρα, θεωρία, μονωδία και χορωδία), Αριστείδης Οικονόμου (μανδολίνο και κιθάρα), Μάνθος Παπαϊωάννου, Αχιλλέας Χατζηψαθάς (κιθάρα) και Γεώργιος Κορωνάκης (θεωρητικά). Εκτός από τους παραπάνω έμμισθους δίδαξαν, ερασιτεχνικά εργασθέντες, οι Αχιλλέας Χουτόπουλος (χορωδία), Γεώργιος Βαφέας (μανδολινάτα) και Βάσος Στ. Κυλικάς (θεωρητικά), στον οποίο οφείλεται και η σύνταξη σχολικού κανονισμού διδασκαλίας θεωρητικών μαθημάτων στις σχολές του Συλλόγου.
(συνεχίζεται)
----------------------------------
[1]. Η Ιουλία Σάπκα ήταν απόγονος της παλιάς αρχοντικής οικογένειας των Λογιωτάτων της Λάρισας και από πολύ μικρή πήρε μαθήματα μουσικής, τα οποία συνέχισε στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών. Θυγατέρα του ιατρού Αχιλλέα Λογιωτάτου, δημάρχου και βουλευτού της Λάρισας, το 1906 παντρεύτηκε τον ιατρό και μετέπειτα δήμαρχο και βουλευτή Μιχαήλ Σάπκα.
[2]. Σύζυγος του δικηγόρου Μιχαήλ Μπούρα, ο οποίος διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος, εξελέγη γερουσιαστής (1932) και βουλευτής (1935) και υπήρξε πρόεδρος της Εταιρείας Υδρεύσεως και Ηλεκτροφωτισμού Λαρίσης (ΕΥΗΛ), που υπήρξε πρόδρομος του ΟΥΗΛ.
[3]. Σύζυγος σε δεύτερο γάμο του ίλαρχου τότε Ιωάννη Άρτη. Ο τελευταίος πήρε μέρος σε όλους τους πολέμους από το 1897 μέχρι το 1922 και από το 1902 πολιτογραφήθηκε Λαρισαίος. Αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του στρατηγού και είχε έντονη παρουσία στην κοινωνική ζωή της Λάρισας.
[4}. Σύζυγος του μεγαλογαιοκτήμονα Μιλτιάδη Ζαρίμπα.
[5]. Κόρη του Νικ. Παπαγεωργίου από τη Χαλκίδα. Παντρεύτηκε στη Λάρισα τον ιατρό Νικόλαο Φίλιο. Ο τελευταίος υπήρξε πολύπλευρη προσωπικότητα. Διετέλεσε πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου, βουλευτής, διευθυντής του υποκαταστήματος της Λαϊκής Τράπεζας στη Λάρισα και πρώτος πρόεδρος της Εταιρείας Υδρεύσεως και Ηλεκτροφωτισμού Λαρίσης.
[6]. Στο σημείο αυτό βρίσκεται σήμερα πολυσύχναστο καφέ γνωστής αλυσίδας καφενείων.
[7]. Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο του Δημοτικού Ωδείου (1930) αποτέλεσαν οι: Ισμυρίδης Κωνσταντίνος οφθαλμίατρος, Ξυραδάκης Γεώργιος διευθυντής του υποκαταστήματος της Τράπεζας Αθηνών, Παναγούλιας Χρήστος δικηγόρος, Οικονομίδης Κωνσταντίνος διευθυντής της Τράπεζας Λαρίσης, Αλεξάνδρου Ιωάννης έμπορος και Σηλυβρίδης Βασίλειος κτηματίας. Πρόεδρος ήταν ο δήμαρχος Μιχαήλ Σάπκας.
[8]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Η ιδρύτρια του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας Ιουλία Σάπκα-Λογιωτάτου. 80 χρόνια από τον θάνατό της, Λάρισα, εφ. «Ελευθερία», φύλλο της 21ης Οκτωβρίου 2012
[9]. Στα ελάχιστα κατάλοιπα του αρχείου του δεν εντοπίστηκε κάποια εκτενής μελέτη περί του Ωδείου.
[10]. Ο Χρήστος Παντοστόπουλος ήταν γιος του σπουδαίου φωτογράφου της Λάρισας Ιωάννη Παντοστόπουλου. Σπούδασε οδοντιατρική, αλλά συγχρόνως ασχολήθηκε ενεργά και με τη μουσική τόσο σαν μουσικός, όσο και σαν διοικητικό στέλεχος. Βλέπε επίσης και: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Οικία οικογένειας Παντοστόπουλου, εφ. "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 12ης Νοεμβρίου 2017.
Από τον Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
