Είναι γνωστό ότι προπολεμικά και για πολλά χρόνια ως οδός Αχιλλέως προσδιοριζόταν η σημερινή οδός Παναγούλη. Όμως όλες οι αναγνώσεις της φωτογραφίας αυτής που έγιναν από σπουδαίους συλλέκτες (όπως ο Αντώνης Γαλερίδης που μας άφησε νωρίς), από ιστορικούς της Λάρισας (όπως ο έμπειρος και πολυγραφότατος Γιώργος Ζιαζιάς, τον οποίο τον χάσαμε πριν λίγα χρόνια αιωνόβιο) και από παλιούς Λαρισαίους, δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν επακριβώς ποιο σημείο του συγκεκριμένου δρόμου απεικονίζει.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά το 2006, όταν έγινε η έκθεση φωτογραφίας με τον τίτλο «Η Λάρισα που έφυγε για πάντα», στην αίθουσα «Τάκης Τλούπας» στο Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο, ότι μετά την σύντομη τελετή των εγκαινίων, κατά την διάρκεια της περιήγησης των εκτεθειμένων φωτογραφιών, μια ομάδα Λαρισαίων αποτελούμενη από τον τότε δήμαρχο Κώστα Τζανακούλη, τον Μιχάλη Τσακίρη, πρόεδρο του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Λαρισαίων, τον Φώτη Νατσιούλη, πρόεδρο της Φωτογραφικής Λέσχης Λάρισας, τον επίτιμο δικηγόρο Γιώργο Ζιαζιά και τον Αντώνη Γαλερίδη, σταθήκαμε πολύ ώρα μπροστά στην φωτογραφία και ο καθένας μας, σύμφωνα με τις προσωπικές του εμπειρίες, την ερμήνευε διαφορετικά, χωρίς όμως να μπορέσουμε να καταλήξουμε όλοι σε ένα πειστικό συμπέρασμα.
Όταν πριν από 1,5 χρόνο δημιουργήθηκε από μια ομάδα φίλων της παλιάς φωτογραφίας της Λάρισας η «Φωτοθήκη», η δράση της οποίας ως γνωστόν επικεντρώνεται στη συλλογή, καταγραφή, τεκμηρίωση και ανάλυση παλαιών φωτογραφιών, χαρακτικών, ζωγραφικών τοπίων, προσώπων και πορτραίτων ανθρώπων της Λάρισας και της περιοχής της, η φωτογραφία αυτή προβλημάτισε για πολύ και την ομάδα αυτή, αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα αποδεκτό απ’ όλους. Εκφράσθηκε ακόμη και η ακραία άποψη ότι η φωτογραφία της κάρτας δεν απεικονίζει δρόμο της Λάρισας, αλλά μιας άλλης πόλεως[1]. Όμως πρόσφατα ο Βαγγέλης Ρηγόπουλος, συνταξιούχος δημοσιογράφος και μέλος της Φωτοθήκης, οπλίσθηκε με υπομονή και με την φωτογραφία ανά χείρας επιχείρησε να εντοπίσει το σημείο του δρόμου που απεικονίζεται. Διέτρεξε ολόκληρη την διαδρομή της οδού Αχιλλέως (Παναγούλη σήμερα), η οποία σε κάποιο σημείο κάμπτεται ελαφρώς και οδηγεί τελικά στον σιδηροδρομικό σταθμό του Διεθνούς[2].Το τμήμα αυτό της οδού Αχιλλέως μετονομάσθηκε αργότερα σε οδό Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Τελικά ο ερευνητής, έπειτα από επιτόπια έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η φωτογραφία που συνοδεύει το κείμενο είναι η σημερινή οδός Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, που αποτελούσε το τελικό τμήμα της οδού Αχιλλέως, η οποία όπως αναφέρθηκε έφθανε με μια μικρή καμπύλη τροχιά στον σταθμό των τρένων. Ο φωτογράφος εδώ στάθηκε στην περιοχή αυτής της καμπύλης του δρόμου και αποτύπωσε όλη την σημερινή Κων. Παλαιολόγου μέχρι το τέλος της πλατείας του σταθμού, η οποία λόγω της πυκνής δενδροφύτευσης του δρόμου δεν είναι ορατή. Ως επίρρωση όλων αυτών αναφέρουμε ότι στις αρχές του 20ου αιώνα η τυπογραφική εταιρεία των Αθηνών Πάλλης και Κοτζιάς κυκλοφόρησε επιστολικό δελτάριο το οποίο απεικονίζει την οδό Αχιλλέως, την οποία όμως την αναφέρει στη λεζάντα ως οδό Σιδηροδρόμων.
Με την ευκαιρία αυτή θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η ονομασία της οδού Αχιλλέως είναι πολύπαθη. Έχει κατά καιρούς αλλάξει πολλές ονομασίες, ανάλογα με τις «εμπνεύσεις» του εκάστοτε Δημοτικού Συμβουλίου. Για την ιστορία θα αναφέρουμε μερικές.
--Για πολλά χρόνια ήταν γνωστή ως Αχιλλέως, προς τιμήν του μυθικού ήρωα της περιοχής μας στον Τρωικό πόλεμο.
--Αρχές του 20ου αιώνα μετονομάσθηκε σε Παύλου Στεφάνοβικ προς τιμήν του μεγάλου ευεργέτη όχι μόνον του ελληνισμού, αλλά και της περιοχής μας (δωρεά μεγάλων αγροτικών εκτάσεων στο δημόσιο, τα λεγόμενα Στεφανοβίκεια κτήματα, ευεργεσίες σε κεντρικούς ναούς της Λάρισας, το Δημοτικό νοσοκομείο, σχολεία και απόρους, κατά την επίσκεψή του στην πόλη μας τον Απρίλιο του 1900, κλπ.
--Πρίγκηπος Ανδρέου. Ήταν γιος του βασιλιά Γεωργίου Α’ και αδελφός του διαδόχου Κωνσταντίνου. Το 1905 ήλθε στη Λάρισα και ανέλαβε την διοίκηση του Συντάγματος Ιππικού που είχε έδρα την πόλη μας. Συνοδευόταν από την γυναίκα του Αλίκη, η οποία ήταν αδελφή του λόρδου Μαουντμπάντεν και για την διαμονή τους νοίκιασαν το ομορφότερο αρχοντικό της Λάρισας, του Κωνσταντίνου Σκαλιώρα. Ας σημειωθεί ότι ο Ανδρέας και η Αλίκη είναι οι γονείς του σημερινού βασιλικού συζύγου της Αγγλίας Φιλίππου.
-- Μετά από την νικηφόρο πορεία του ελληνικού στρατού προς την Θεσσαλονίκη ονομάσθηκε σε Διαδόχου Κωνσταντίνου και εν συνεχείασε Βασιλέως Κωνσταντίνου, όταν έγινε βασιλιάς μετά την δολοφονία του Γεωργίου Α’ το 1913 στη Θεσσαλονίκη.
--Οδός Αλεξάνδρου Παναγούλη ονομάσθηκε μετά την μεταπολίτευση.
Υπήρξαν και άλλες ονομασίες του δρόμου αυτού, αλλά όμως ήταν βραχύβιες και δεν υιοθετήθηκαν από τους Λαρισαίους.
Αναλύοντας την κάρτα διαπιστώνουμε ότι η εκδοτική εταιρεία η οποία κυκλοφόρησε το επιστολικό δελτάριο δεν αναγράφεται, ο φωτογράφος είναι άγνωστος, η δε χρονολογία συμπεραίνεται έμμεσα από τους στύλους φωτισμού κατά μήκος του δρόμου και από την επιμελημένη κατασκευή των ρείθρων των πεζοδρομίων. Όλα αυτά τα έργα έγιναν επί δημαρχίας Σάπκα και από το γεγονός αυτό η φωτογραφία αποδίδεται χρονολογικά στις αρχές της δεκαετίας του 1930.
------------------------------------------------
[1]. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο, σε επιστολικά δελτάρια και κυρίως σε απλές φωτογραφίες οι οποίες αναρτώνται σε διάφορες ηλεκτρονικές δημοπρασίες, να αναφέρεται ότι απεικονίζουν άλλη περιοχή από την πραγματική.
[2]. Ο σταθμός ονομαζόταν επίσης και Λαρισαϊκός, σε αντιδιαστολή με τον Θεσσαλικό σιδηροδρομικό σταθμό που υπήρχε στην περιοχή αυτή, αλλά σε άλλη θέση νοτιότερα.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
