Σκοπός του Παραρτήματος Λαρίσης ήταν να ανακουφίσει τη δυστυχία που είχε αφήσει πίσω της η εχθρική κατοχή και να συμβάλλει στην ενίσχυση και περίθαλψη όσων έχουν ανάγκη, ιδίως του παιδικού πληθυσμού, σε αγαστή συνεργασία με το Κεντρικό τμήμα των Αθηνών.
Στη Λάρισα ιδρυτικά μέλη του τοπικού παραρτήματος της Ελληνικής Μέριμνας υπήρξαν 12 σεβαστές γυναικείες προσωπικότητες, τα επίθετα των οποίων παραπέμπουν σε γνωστές παλιές λαρισαϊκές οικογένειες: Χατζηγιάννη Μαρίκα, Βάη Αριάδνη, Δημητρίου Γωγώ, Επιτρόπου Θάλεια, Κακαγιάννη Κατίνα, Μπόγκα Ελένη,Περδικάρη Αικατερίνη (Νίνα), Περραιβού Έλλη, Τάρη Κική, Τζαχάνη Σοφία, Τσιοβαρίδου Άννα, Τότσιου Νότα. Πρόεδρος εκλέχθηκε η Μαρίκα Χατζηγιάννη.
Η δραστηριότητα των μελών της Ελληνικής Μέριμνας στη Λάρισα υπήρξε άμεση. Η πόλη και η περιοχή της είχαν ήδη υποστεί πολλές καταστροφές. Προηγήθηκε ο τρομερός σεισμός τηης 1ηςΜαρτίου του 1941 ο οποίος ισοπέδωσε την πόλη. Ακολούθησαν οι συνεχείς βομβαρδισμοί των κατοχικών δυνάμεων και ολοκληρώθηκαν με την τρομερή πείνα η οποία αποδεκάτισε τον πληθυσμό. Τα γεγονότα αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα πολλές οικογένειες να στερηθούν της στέγης τους και σύμφωνα με τους υπολογισμούς των υπηρεσιών μερίμνης, 1.380 παιδιά της Λάρισας να έχουν μείνει ορφανά.
Από τις πρώτες φροντίδες τους Διοικητικού Συμβουλίου ήταν να ενισχύσουν και να περιθάλψουν άπορες οικογένειες, να βοηθήσουν τους στρατιώτες με δέματα και είδη ρουχισμού, να επισκέπτονται τα νοσοκομεία της πόλεως, τις φυλακές, τα στρατόπεδα κρατουμένων και να προσφέρουν τρόφιμα, τα οποία είχαν συλλέξει μέσω προσφορών σε είδος ή σε χρήματα από διαφόρους συμπολίτες.
Η κορυφαία όμως απόφαση του Συμβουλίου ήταν η ίδρυση «Παιδικής Στέγης», η απόφαση της οποίας αναφέρεται ως εξής στα πρακτικά της 12ης Φεβρουαρίου 1947: «Το παράρτημα έχον επίγνωσιν των τοπικών αναγκών, έκρινε ως απαραίτητον τη ίδρυσιν ενταύθα «Στέγης Παιδιού», ήτις είναι απαραίτητος, λόγω παντελούς ελλείψεως παρομοίου ιδρύματος ενταύθα, ένθα εισέτι και αυτό το προπολεμικώς λειτουργούν Ορφανοτροφείον δεν επαναλειτούργησε εισέτι». Ζητήθηκε άμεσα από την Νομαρχία η χορήγηση ξυλείας για την ανέγερση παραπήγματος για την στέγαση της Παιδικής Στέγης. Με την μεσολάβηση του συζύγου της προέδρου Δημητρίου Χατζηγιάννη[1], εγκρίθηκε άμεσα το αίτημα. Παράλληλα το Συμβούλιο υπέβαλε αίτημα και προς τον Δήμαρχο Λαρίσης[2] για την προσφορά οικοπέδου όπου θα ανεγείρονταν κάποιο πρόχειρο παράπηγμα. Τελικά η λειτουργία της Παιδικής Στέγης άρχισε τον επόμενο χρόνο (Σεπτέμβριος 1948) σε οικόπεδο επί της οδού 31ης Αυγούστου, το οποίο παραχώρησε ο Δήμος.
Από την ίδρυσή της η Ελληνική Μέριμνα αναζητούσε χώρο για την στέγαση των γραφείων του τοπικού παραρτήματος. Στον απέραντο και αδιαμόρφωτο χώρο της πλατείας Ταχυδρομείου η πολιτεία κατασκεύασε μετά την κατοχή ορισμένα παραπήγματα, για την στέγαση διαφόρων δημοσίων υπηρεσιών. Σ’ ένα απ’ αυτά στεγάσθηκε και η Ελληνική Μέριμνα. Να πως περιγράφεται επιγραμματικά στα πρακτικά των συνεδριάσεων η στέγασή της: «Κατά τον αυτό χρόνον (Ιούνιος 1947) παρελάβαμεν και εγκαταστάθημεν εις την εν τη πλατεία του Ταχυδρομείου παράγκα μας».
Την ίδια περίοδο, στις 6 Μαΐου του 1947, αποφασίσθηκε η ίδρυση Νυκτερινής Σχολής Αναλφαβήτων εργαζομένων νέων άνω των 12 ετών. Η διδασκαλία θα γινόταν δωρεάν από μέλη της Ελληνικής Μέριμνας Λαρίσης τα οποία είχαν τα υπό του νόμου αναγκαία προσόντα. Τελικά έπειτα από συντεταγμένες ενέργειες του Δ.Σ., το υπουργείο Παιδείας έδωσε την έγκριση και στις 15 Οκτωβρίου 1949 άρχισε κανονικά η λειτουργία του Σχολείου. Τα μαθήματα γινόταν στο παράπηγμα της Ελληνικής Μέριμνας στην πλατεία Ταχυδρομείου, η οποία διέθετε πάγκους για την εξυπηρέτηση των μαθητών και την πρώτη χρονιά ο αριθμός τους έφθασε περίπου τους 150. Τα επόμενα χρόνια η συμμετοχή μειωνόταν, καθώς πολλά παιδιά επέστρεφαν στα χωριά τους και ο αριθμός τους κυμαινόταν από 60-80. Η λειτουργία της Σχολής διατηρήθηκε μέχρι το 1976 και πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες σε εργαζόμενους που η λαίλαπα της κατοχικής και της μετακατοχικής περιόδου στέρησε την εγκύκλια μόρφωσή τους.
Το 1950, με την προοπτική του εξωραϊσμού της πλατείας Ταχυδρομείου, δρομολογήθηκε η αποξήλωση των παραπηγμάτων. Με απόφαση του Δ. Σ. η μετεγκατάσταση του παραπήγματος της Ελληνικής Μέριμνας έγινε στον Λόφο τον Νοέμβριο του 1950, δίπλα από το κτίριο του Β΄ Δημοτικού Σχολείου, σε έκταση η οποία παραχωρήθηκε από τον Δήμο και η οποία περιφράχθηκε με πασσάλους και αγκαθωτό σύρμα. Στο παράπηγμα αυτό στεγάσθηκαν τα γραφεία και η Νυκτερινή Σχολή.
Τον Ιανουάριο του 1959, επί δημαρχίας Δημ. Χατζηγιάννη, το οικόπεδο του Δήμου το οποίο είχε παραχωρηθεί το 1948 δια την προσωρινή στέγαση της Παιδικής Στέγης δωρήθηκε με συμβολαιογραφική πράξη στην Ελληνική Μέριμνα Λαρίσης[3]. Η πράξη αυτή ήταν η απαρχή μιας πορείας φιλανθρωπικού έργου, το οποίο συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Έπειτα από την δωρεά αυτή καταβλήθηκαν έντονες προσπάθειες για την οικοδόμηση μονίμου κτιρίου. Πράγματι το 1960, με την βοήθεια της Στρατιωτικής Διοικήσεως Αποκαταστάσεως Σεισμοπλήκτων Θεσσαλίας ανεγέρθηκε η πρώτη πτέρυγα, αυτή ακριβώς η οποία διακρίνεται στην δημοσιευόμενη φωτογραφία. Οι ανάγκες όμως επέβαλλαν την επέκταση των εγκαταστάσεων της Παιδικής Στέγης. Το 1971 με χρήματα που συνέλεξε το Δ. Σ. της Ελληνικής Μέριμνας από δωρεές, λαχειοφόρους, χοροεσπερίδες και δημόσιες χορηγίες, περατώθηκε το έργο και της δεύτερης πτέρυγας και τα εγκαίνια έγιναν με επισημότητα την 7ην Ιουνίου 1971.
Η ιστορία του φιλανθρωπικού αυτού ιδρύματος, η λειτουργία του οποίου βασίζεται αποκλειστικά στην εθελοντική δραστηριότητα των μελών του, την συμβολή σε είδος ή χρήματα ευαίσθητων πολιτών της Λάρισας, στη διεύθυνση και το προσωπικό, εκπαιδευτικό και υπηρετικό, είναι μεγάλη και δύσκολα μπορεί να καταγραφεί σε ένα σύντομο σημείωμα. Από το σημερινό Δ. Σ. της Ελληνικής Μέριμνας[4] καταβάλλεται προσπάθεια να κυκλοφορήσει σύντομα λεύκωμα με την δράση των 70 χρόνων του σωματείου, στις σελίδες του οποίου θα δοθεί η ευκαιρία να αναπτυχθεί με λεπτομέρειες όλη η ιστορική διαδρομή του.
Τελικά, εκείνο που πρέπει να τονισθεί είναι ο αγώνας και η αγωνία των ανθρώπων της τοπικής Ελληνικής Μέριμνας να κρατήσουν όρθια την Παιδική Στέγη επί 70 χρόνια. Όλη αυτή την αγωνία θα την βρει κανείς καταγεγραμμένη στις σελίδες των Πρακτικών σε μια συγκινητική περιγραφή.
Για την ιστορία θα πρέπει να αναφέρουμε τις πέντε προέδρους της Ελληνικής Μέριμνας από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα: 1) Χατζηγιάννη Μαρίκα (1946-1950) 2)Περδικάρη Νίνα (1950-1981) 3) Χατζηαναγνώστου Αφροδίτη (1981-1998) 4)Δημητρακοπούλου Αθηνά (1998-2011) 5) Αγγελική Σιτρά (2011- )[5].
___________________________________________________________
[1]. Κατά ευτυχή συγκυρία όταν έγινε το αίτημα της Ελληνικής Μέριμνας Λαρίσης ο Δημήτριος Χατζηγιάννης, βουλευτής Λαρίσης,ήταν υφυπουργός Γεωργίας (27 Ιανουαρίου 1947 - 17 Φεβρουαρίου 1917) στην κυβέρνηση Δημητρίου Μαξίμου.
[2]. Δήμαρχος Λαρίσης την περίοδο εκείνη ήταν ο Στυλιανός Αστεριάδης. Είχε εκλεγεί το 1934 και παρέμεινε δήμαρχος κατά την περίοδο της δικτατορίας Μεταξά και κατά την περίοδο της κατοχής, μέχρι το 1950, με μικρά μεσοδιαστήματα παρουσίας άλλων διορισμένων δημάρχων.
[3]. Το Δωρητήριο με ημερομηνία 12 Ιανουαρίου 1959 αναφέρει τα εξής: «…Το Δημοτικόν Συμβούλιον του Δήμου Λαρίσης, δυνάμει της υπ’ αριθ. 56 της 22ας Μαρτίου 1948 αποφάσεώς του, ενέκρινεν όπως το επί της οδού 31 Αυγούστου της πόλεως Λαρίσης, κείμενον οικόπεδον της κατοχής και κυριότητος του Δήμου Λαρίσης, το περιελθόν αυτώ προ αμνημονεύτων ετών, συνολικής εκτάσεως 1.535 τ. μ. … παραχωρηθή κατά πλήρες δικαίωμα κυριότητος εις την Ελληνικήν Μέριμναν λόγω δωρεάς, ίνα χρησιμοποιήσει τούτο δι’ ανέγερσιν οικήματος εις ό θα συντηρούνται διατρεφόμενα τα ανήλικα άπορα τέκνα εργαζομένων γυναικών…».
[4]. Η διάρθρωση του σημερινού Δ. Σ. του σωματείου «Ελληνική Μέριμνα» έχει ως εξής: Πρόεδρος: ΑγγελικήΣιτρά, Αντιπρόεδρος: Βάσω Γαλάνη, Γεν. Γραμματέας: Εύα Κούρτη,Ταμίας: Νινέτα Καρλιγκιώτη, Έφορος: Πόπη Καζαντζή, Μέλη: Ελένη Λαχανά, Άρτεμις Γκουργκούλια, Βέτη Βαγενά, Σουλτάνα Φώλια, Αϊντα Χατζηθεοφίλου, Μελίνα Κλέτσα. Αναπληρωματικά Μέλη: Δημήτρης Μηνάς, Βικτωρία Φασούλα, Πάτη Τσολάκη, Κερασία Καραμήτρου.
[5]. Χωρίς την βοήθεια και την αμέριστη συνδρομή της σημερινής προέδρου κ. Αγγελικής Σιτρά δεν θα ήταν δυνατή η ανάπτυξη του κειμένου αυτού.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
