την επαγγελματική δραστηριότητα, την κοινωνική καταξίωση και την φιλάνθρωπη δράση της.
Γενάρχης της οικογένειας θεωρείται ο εικονιζόμενος στη σημερινή μας φωτογραφία Δημήτριος Αλεξάνδρου. Γεννήθηκε στον Τύρναβο το 1862. Την περίοδο εκείνη η γειτονική μας πόλη ήταν πολυάνθρωπη και συγκριτικά με τη Λάρισα, ο χριστιανικός πληθυσμός της επικρατούσε του μουσουλμανικού. Το 1879, σε ηλικία 17 ετών, ο Δημήτριος Αλεξάνδρου, διαβλέποντας την εξέλιξη που θα είχε η Λάρισα τα επόμενα χρόνια, μετακόμισε εδώ και συνεταιρίσθηκε με τον Κυριακό Γεωργ. Διδάσκαλο για να ανοίξουν κατάστημα υαλικών. Το εταιρικό της επιχείρησης, διάρκειας τεσσάρων ετών, συντάχθηκε και υπογράφηκε από τους ενδιαφερόμενους στις 15Μαΐου 1879, ημέρα της μεγάλης εορτής του Αγίου Αχιλλίου. Το κατάστημά τους στεγάσθηκε σε ισόγειο οίκημα στη γωνία των σημερινών οδών Βενιζέλου και Παπαναστασίου. Η συνεργασία όμως των δύο συνεταίρων διήρκησε μικρό διάστημα. Φαίνεται ότι η μεγάλη πυρκαγιά που έπληξε το 1882 το Ξυλοπάζαρο[1], στην περιοχή του οποίου βρισκόταν το κατάστημά τους, πιθανόν να συνετέλεσε στην αιφνίδια διακοπή του συνεταιρισμού τους. Στη συνέχεια το λειτούργησε ο Δημήτριος Αλεξάνδρου μόνος του. Το κατάστημα αυτό, γωνιακό καθώς ήταν, είχε πολλές πόρτες και από τις δύο πλευρές, από τις οποίες πρόβαλλαν τα εμπορεύματά τους και πολλούς υπαλλήλους, δηλωτικό της ευρωστίας του καταστήματος.
Στις διαφημιστικές καταχωρήσεις των εφημερίδων της εποχής αναφέρεται ως «Μέγα Υελοπωλείον Δημητρ. Αλεξάνδρου». Στις 25 Φεβρουαρίου του 1906 του απονεμήθηκε ο τίτλος του «Προμηθευτού της Α.Β.Υ. του πρίγκιπος Ανδρέου»,ο οποίος την περίοδο εκείνη βρισκόταν με την σύζυγό του Αλίκη στη Λάρισα ως διοικητής του συντάγματος Ιππικού και διέμεναν στο αρχοντικό Σκαλιώρα. Με την σύζυγό του Ευφροσύνη ο Δημήτριος Αλεξάνδρου απέκτησε δύο τέκνα, το 1882 την Ελένη η οποία παντρεύτηκε τον αξιωματικό Κωνσταντίνο Σκόδρα και το 1884 τον Ιωάννη. Όμως κατά τη διάρκεια του τρίτου τοκετού της απεβίωσε, χωρίς να μπορέσει να επιβιώσει τουλάχιστον το παιδί της. Κατόπιν αυτού ο Δημήτριος Αλεξάνδρου συνήψε δεύτερο γάμο με την Ελένη Χολέβα, χωρίς να αποκτήσουν τέκνα.
Τον Ιούνιο του 1906 ο Δημήτριος Αλεξάνδρου πέθανε νεότατος (44 ετών) και την επιχείρηση ανέλαβε ο γιος του Ιωάννης, ο οποίος την διατήρησε μέχρι τον θάνατό του το 1962[2].Τα 56 αυτά χρόνια που λειτούργησε το κατάστημα εξυπηρετούσε όχι μόνο του αγοραστές της Λάρισας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας. Ονόμασε το κατάστημα «Μέγα Υελοπωλείον Λούβρ»και πολύ τακτικά ταξίδευε στην Κωνσταντινούπολη την Λειψία και την Βιέννη για να εμπλουτίζει το εμπόρευμα του καταστήματος με τα καλύτερα αντικείμενα της ευρωπαϊκής αγοράς. Εκτός αυτών αγόραζε και διάφορα αντικείμενα προσωπικής ψυχαγωγίας, όπως ένα οργανάκι το οποίο έπαιζε μουσική και διασκέδαζαν τακτικά στις κοσμικές συγκεντρώσεις στο σπίτι του, καθώς και ένα από τα πρώτα κασετόφωνα σε κυλινδρική μορφή που κυκλοφόρησαν προπολεμικά και το οποίο διατηρείται μέχρι σήμερα. Τον Ιούλιο του 1906, ένα μήνα μετά τον θάνατο του πατέρα του, απονεμήθηκε και σ’ αυτόν ο τίτλος του «Προμηθευτού της Α.Β.Υ. του πρίγκιπος Ανδρέου»[3].
Τον Ιούλιο του 1911 παντρεύτηκε την Ευφημία, κόρη του τραπεζίτη Ιωάννη Χολέβα. Ο γάμος τους έγινε στην Κωνσταντινούπολη[4] στον πατριαρχικό ναό και οι προσκεκλημένοι από τη Λάρισα που παρευρέθηκαν, ταξίδευσαν με φροντίδα των μελλονύμφων, ατμοπλοϊκώς από τον Βόλο στην Κωνσταντινούπολη. Το γαμήλιο ταξίδι διήρκησε δύο μήνες. Ξεκίνησαν από την Κωνσταντινούπολη με την Ταχεία της Ανατολής (Orient Express)και ύστερα από 15μερη στάση στη Βουδαπέστη, κατέληξαν στην Βιέννη όπου παρέμειναν το υπόλοιπο διάστημα.
Στις δημοτικές εκλογές του 1925, με την παρότρυνση του Κωνσταντίνου Ταμπασούλη, έλαβε μέρος ως επικεφαλής του Συνδυασμού των Εμποροεπαγγελματιών, χωρίς όμως επιτυχία.
Περί το 1928 ο Ιωάννης Αλεξάνδρου αγόρασε την συνεχόμενη διπλανή έκταση, που ανήκε στα ανταλλάξιμα κτίσματα και στη θέση του έκτισε το σημερινό τριώροφο μέγαρο απέναντι από το κοίλο του αρχαίου Θεάτρου, στο ισόγειο του οποίου μεταστεγάσθηκε η επιχείρηση μέχρι το 2004.
Τον Ιωάννη Αλεξάνδρου από πολύ νωρίς τον συναντάμε επίσης ανάμεσα στους επιτρόπους του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Αχιλλίου. Μάλιστα το 1929 προσέφερε ως αφιέρωμα στον ναό την αργυρή επένδυση της μεγάλης εφέστιας εικόνας του Αγίου Αχιλλίου, στη μνήμη του πατέρα του[5].
Την φιλανθρωπική της δράση προσπαθούσε να κρατήσει ολόκληρη η οικογένεια αθόρυβη, πράγμα που συμβαίνει και σήμερα. Μία όμως μας είναι γνωστή από τον στρατηγό Ιωάννη Άρτη, ο οποίος κατά την δεκαετία του 1930 διοργάνωνε συσσίτια για τους άπορους μαθητές της Λάρισας. Ο Ιωάννης Αλεξάνδρου βοηθούσε όσο μπορούσε στην επιτυχία της πρωτοβουλίας αυτής του στρατηγού, αναλαμβάνοντας πολλές φορές τα έξοδα διατροφής 100-150 μαθητών[6].
Με την σύζυγό του Ευφημία ο Ιωάννης Αλεξάνδρου απέκτησε τρία τέκνα.
--Το 1914 την Ευφροσύνη (Φωφώ), την γνωστή λυρική υψίφωνο, ο ποία παντρεύτηκε το 1936 τον Νικόλαο Κουκουτάρα που διατηρούσε βιομηχανία υφαντουργίας στη Λάρισα. Πρώτο τους παιδί ήταν ο Στέφανος που ζούσε στην Αθήνα και δεύτερος ο Ιωάννης Κουκουτάρας, ο οποίος εξακολουθεί να σταδιοδρομεί στα λυρικά θέατρα της Ιταλίας και τον έχει απολαύσει επανειλημμένως και το κοινό της Λάρισας.
--Το 1921 την Έλλη, η οποία παντρεύτηκε τον γεωπόνο Δημήτριο Κολτσιδόπουλο διευθυντή των κτημάτων Χαροκόπου. Τα παιδιά τους ήταν ο Γεώργιος που ζευγάρωσε με την Μαριάνα και η Αγνή που παντρεύτηκε τον Ηρακλή Χατζηδημούλη.
--Το 1929 γεννήθηκε το τρίτο παιδί του Ιωάννη και της Ευφημίας, ο Δημήτριος Αλεξάνδρου, ο οποίος το 1953 ανέλαβε την επιχείρηση του πατέρα του, την οποία διατήρησε με επιτυχία μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2004, οπότε συνταξιοδοτήθηκε. Έτσι έκλεισε ένας κύκλος 125 χρόνων επαγγελματικής δραστηριότητας, με την μεσολάβηση τριών γενεών. Τρεις επίσης ήταν και οι χρήσεις του καταστήματος όλο αυτό το διάστημα. Ξεκίνησε από τον ιδρυτή του ως υαλοπωλείο, μετατράπηκε κάπου στα 1933 από τον Ιωάννη Αλεξάνδρου σε κατάστημα γενικού εμπορίου και το 1980 λειτούργησε από τον Δημήτριο Αλεξάνδρου ως κατάστημα παιδικών παιχνιδιών.
Η κατοικία της οικογένειας Αλεξάνδρου στα πρώτα χρόνια της παρουσίας της στη Λάρισα ήταν στην συνοικία Αρναούτ (Αγίου Αθανασίου), όπου κατοικούσε τότε το αρχοντολόϊ της Λάρισας. Αργότερα η οικογένεια του Ιωάννη Αλεξάνδρου μετακόμισε σε ενοικιαζόμενο οίκημα ιδιοκτησίας του γαιοκτήμονα Ζάνου, που βρισκόταν επί της οδού Παύλου Μελά. Το 1922 αγόρασε από τον υφασματέμπορο Αντωνιάδη που μετακόμισε στην Αθήνα, την σημερινή κατοικία επί της οδού Παπακυριαζή[7].
[1]. Ξυλοπάζαρο ονομαζόταν η περιοχή στην οποία γινόταν η διακίνηση ξυλείας, οικοδομήσιμης και καύσιμης. Βρισκόταν περίπου μεταξύ των σημερινών οδών Βενιζέλου (ανεπίσημα τότε Ξυλοπάζαρου και έπειτα Μακεδονίας), Φιλελλήνων, Κύπρου, εβραϊκής συνοικίας και Ηφαίστου.
[2]. Από το 1953 διατηρούσε την εποπτεία του καταστήματος μαζί με τον γιο του Δημήτριο, ο οποίος μόλις είχε απολυθεί από τις τάξεις του στρατού.
[3]. Τόσο το εταιρικό του πρώτου καταστήματος, όσον και οι τίτλοι του πριγκιπικού προμηθευτή, διατηρούνται από τον σημερινό απόγονο της οικογένειας με μεγάλη συναισθηματική ευλάβεια.
[4]. Βλέπε εφ. «Μικρά» της 14ης Ιουλίου 1911: «Δύο νεαράς υπάρξεις, τον λαμπρόν καθ’ όλα νέον κ. Ιωάννην Δ. Αλεξάνδρου υαλέμπορον και την επί οικοκυρωσύνη και λοιποίς επιζήλοις προτερήμασι διακρινομένην δεσπ. Ευφημίαν Ι. Χολέβα τραπεζίτου, ήνωσε προ ημερών ο υμέναιος εν Κωνσταντινουπόλει. Συγχαίροντες ευχόμεθα αυτοίς βίον ανέφελον και αβραμιαία αγαθά». Από το αρχείο του Θανάση Μπετχαβέ.
[5]. Διαβάζουμε στην επένδυση της εικόνας επί λέξει: «Αφιέρωμα Ι. Δ. Αλεξάνδρου εις μνήμην του αποβιώσαντος πατρός αυτού Δημητρίου»
[6]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Μαθητικά συσσίτια στη Λάρισα του 1934, εφ, Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 4ης Σεπτεμβρίου 2016.
[7]. Το σημερινό κείμενο δεν θα είχε την αρτιότητα, τις χρονολογικές λεπτομέρειες και την φωτογραφία του γενάρχη της οικογένειας, χωρίς την συνδρομή του Δημητρίου Αλεξάνδρου, ενός από τους τελευταίους αριστοκράτες της πόλεώς μας. Και από την θέση αυτή τον ευχαριστώ.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΘ. ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
nikapap@hotmail.com
