Η σιδηροδρομική γέφυρα του Γοργοποτάμου ανατινάχθηκε τη νύχτα στις 25 προς 26 Νοεμβρίου του 1942. Η επίθεση άρχισε στις 11.05 πριν από τα μεσάνυχτα και τελείωσε λίγο μετά τις 3.20 την ίδια νύχτα. Ολη η επιχείρηση κράτησε σχεδόν 4 1/2 ώρες. Η επίθεση κατά της ιταλικής φρουράς και η ανατίναξη της γέφυρας ενεργήθηκε από συνολική δύναμη 210 - 225 περίπου ανδρών. Από αυτούς, οι 150 ήταν αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ. με αρχηγό τον Θανάση Κλάρα (Αρη Βελουχιώτη) που δρούσαν στην περιοχή (Στερεά Ελλάδα), και 55 - 60 αντάρτες του Ε.Δ.Ε.Σ. με αρχηγό τον Συνταγματάρχη Ναπολέοντα Ζέρβα, που δρούσαν στην Ηπειρο και 12 Βρετανοί κομάντος σαμποτέρ, με αρχηγό τον Συνταγματάρχη Εντι Μάγιερς, υπαρχηγό τον ταγματάρχη Κρις Γουτχάουζ, τον Ελληνα ανθ/γο Θέμη Μαρίνο ως διερμηνέα, τον Ντένις Χάμσον, τον Εντι, τον Τομ Μπάρνες, τον λοχία Ουίλμοτ, Αρθουρ Εντμοτς, τον Τσίτις, Γκιλ, Μπάρκερ και Φίλιπς. Οι Αγγλοι κομάντος είχαν έρθει γι΄ αυτόν το σκοπό από την Αίγυπτο με αεροπλάνα και είχαν πέσει στα βουνά της Ρούμελης με αλεξίπτωτα. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου αποφασίστηκε για να κοπεί ο κύριος, την περίοδο εκείνη, δρόμος ανεφοδιασμού του Γερμανού στρατάρχη Ρόμελ στη Βόρεια Αφρική. Μεγάλης σημασίας η επιτυχία αυτού του κατορθώματος, έκλεισε για ένα μήνα και πλέον, η επικοινωνία βορρά - νότου της Ελλάδας και συνέβαλε αποτελεσματικά στην ήττα του γερμανοϊταλικού εκστρατευτικού σώματος της Βόρειας Αφρικής. Το εγχείρημα αυτό είχε μεγάλη απήχηση στον ελληνικό λαό πήρε θάρρος, αυτοπεποίθηση και ελπίδα για γρήγορο ξεσκλάβωμα. Από τη μεριά των κατακτητών είχαν μεγάλη πτώση του ηθικού τους, δεν μπορούσαν πλέον να κοιμούνται ήσυχοι, ξέρουν ότι έχουν να κάνουν με ένα, αόρατο καλά οργανωμένο αντάρτικο στρατό, που πολεμούσε παλικαρίσια για το δίκιο τους, τη λευτεριά της πατρίδος τους. Το εγχείρημα άρχισε ως εξής: τρία αεροπλάνα ξεκίνησαν από την Αίγυπτο τη νύχτα 28 Σεπτεμβρίου, και οι 12 Εγγλέζοι σαμποτέρ μοιράστηκαν στα 3 αεροπλάνα, και με συνεννόηση των αντιστασιακών οργανώσεων, που άναψαν μεγάλες φωτιές στο βουνό κατόρθωσαν με πολύ μεγάλη περιπέτεια να προσγειωθούν και να έλθουν σε επαφή με τους Αρη και Ζέρβα. Εκεί κοντά στο χωριό Καρούτες αντάμωσαν όλοι μαζί και βρήκαν καταφύγιο πάνω στο βουνό Γκιώνα σε μια σπηλιά που τους υπέδειξαν οι τσοπάνηδες της περιοχής. Πρώτα ήλθε στη σπηλιά ο Αρης με τους άνδρες του, γιατί ήταν πιο κοντά, και ύστερα από λίγες μέρες ήλθε και ο Ζέρβας με τους δικούς του από την Ηπειρο.
Στη σπηλιά αυτή κάθισαν αρκετές μέρες έως ότου συγκεντρωθούν όλα τα τμήματα και μαζευτούν όλα τα πυρομαχικά εκρηκτικά και άλλα εφόδια που έριξαν τα αεροπλάνα και ήταν σκορπισμένα σε μεγάλες αποστάσεις στο βουνό. Εκεί αποφάσισαν για Γοργοπόταμο. Τελικά ξεκίνησαν με άσχημο καιρό, έβρεχε, και κάποτε έφθασαν στα πριόνια (του Χοντρογιάννη) ήταν 24 του μηνός. Την άλλη μέρα, ξεχώρισαν 15 άτομα βαθμοφόροι μαζί και ο Αρης και πήγαν πιο κάτω στη θέση Πλακωτό από εκεί έβλεπαν με τα κιάλια την γέφυρα και τις κινήσεις της φρουράς, το χιόνι πότε έπεφτε, και πότε σταματούσε. Στο Πλακωτό ήταν μια μικρή καλύβα από έναν τσοπάνη. Εκεί στριμώχτηκαν ο Ζέρβας, ο Πυρομάγλος, ο Κρις, ο Κωστούλας, έξω από την καλύβα έμεινε ο Αρης με τον Νικηφόρο διότι δεν χωρούσε όλους η καλύβα, και ψιλόβρεχε, εκεί ο Αρης υπαγόρευσε στον Κωστούλα τη διαταγή επιχείρησης και του είπε να τη διαβάσει δύο φορές. Τι άλλο λέτε πως χρειάζεται ρώτησε ο Αρης για να μην αργούμε! Ούτε λέξη Αρη! Ησουν έξοχος - ξέσπασε με ενθουσιασμό ο Ζέρβας, τα ίδια σχεδόν επανέλαβε και ο Κρις και οι άλλοι. Στις τελικές αναγνωρίσεις που έγιναν λίγες ώρες πριν αρχίσει η επιχείρηση, ο Αρης μετείχε ο ίδιος, ενώ ο Ζέρβας ηλικιωμένος και αρκετά δυσκίνητος δεν έλαβε μέρος.
Στις 6 περίπου το απόγευμα στις 25 του μηνός, ξεκίνησαν πορεία για το στόχο τους. Μπροστά προχωρούσε η ομάδα από 15 αντάρτες, αρχηγός ο Διαμαντής μαζί του ο Τζον Κούι και ο Νατ Μάκερ κουβαλώντας εκρηκτικά για να κόψουν τη σιδηροδρομική γραμμή και τα τηλεφωνικά καλώδια. Ενάμισι χιλιόμετρο νοτιότερα της γέφυρας, την κατάλληλη στιγμή για να μην έλθουν ενισχύσεις. Ακολουθούσε ο Θέμος Μαρίνος με 15 περίπου αντάρτες, με προορισμό να κόψουν τη γραμμή από τα βόρεια στην ώρα μηδέν.
Ακολουθούσε ένα τμήμα από 45 περίπου άνδρες, το οποίο θα χτυπούσε το νότιο βάθρο προς Αθήνα αυτό το τμήμα ήταν ανάμικτο από άνδρες του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, ανάμεσα σ΄ αυτό ήταν και ο πρώην ληστής Καραλίβανος με τους 4 συντρόφους του, που τώρα προσχώρησαν στον ΕΛΑΣ, και με την παλικαριά τους έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην εξόντωση της πολυπληθούς φρουράς των Ιταλών.
Στο βόρειο βάθρο, ανέλαβαν την εξόντωση της φρουράς των Ιταλών 45 άνδρες επικεφαλής ήταν 2 αξιωματικοί οι Ανθ/γοί Παπαχρήστου και Πετροπουλάκης του Ζέρβα το τμήμα αυτό δεν μπόρεσε να εξοντώσει την ισχυρή αντίσταση των Ιταλών, και σχεδόν διαλύθηκε, τρέχοντας οι δύο αξιωματικοί έφθασαν στο σταθμό διοικήσεως που ήταν ο Ζέρβας - Αρης - Νικηφόρος και ανέφεραν ότι το τμήμα τους λόγω επιχείρησης) έδωσε διαταγή στο Νικηφόρο να πάρει την ομάδα της εφεδρίας και να μην γυρίσει πίσω εάν σε 20 λεπτά δεν εξόντωνε τη φρουρά του βορείου φυλακίου, παράλληλα είπε στους προσωπικούς φρουρούς τους Πελοπίδα - Θάνο - Περικλή να πάνε και αυτοί με το Νικηφόρο. Μαζί με τον Νικηφόρο πήγαν και ο Παπαχρήστου και ο Πετροπουλάκης, και με τους υπολοίπους αντάρτες που είχαν σκορπίσει, ρίχτηκαν με ορμή και μέσα σε λίγα λεπτά εξόντωσαν τη φρουρά των Ιταλών. Εν τω μεταξύ οι σαμποτέρ είχαν αρχίσει το έργο της εμπυρευμάτισης της γέφυρας, η αγωνία των ανταρτών κορυφώνεται, σε λίγο ένας τρομακτικός κεραυνός έσκισε γη και ουρανό, κούνησε βίαια τη γη στα έγκατά της, έγινε ένα φοβερό μπουμπούνισμα, που νόμιζε κανείς ότι ξεκοίλιαζαν το βουνό, στα φαράγγια και στον κάμπο κυλούσε ένας καταχθόνιος σεισμός. Σε λίγο έφθασε από τη Λαμία ένα τρένο γεμάτο με στρατιώτες Ιταλούς για την ενίσχυση της φρουράς. Εκεί λίγο πριν τη γέφυρα τους καθήλωσε το τμήμα του ΕΛΑΣ με ανατίναξη της σιδηροδρομικής γραμμής και δραστικών πυρών.
Και ενώ η άγρια μάχη με τους Ιταλούς στο τρένο κορυφώνεται, ακούγονται κοφτά σφυρίγματα, ήταν το σύνθημα να προφυλαχτούν τα τμήματα γιατί θα επακολουθούσε η δεύτερη έκρηξη που ήταν απείρως πιο συγκλονιστική και πιο μεγάλη από την πρώτη έκρηξη. Και ξάφνου, η μία κοντά στην άλλη αυλάκωσαν το σκοτάδι οι δύο κόκκινες φωτοβολίδες, σημάδι λήξεως της επιχείρησης, και επιστροφής των ανταρτών και σαμποτέρ στη βάση των εξορμήσεων που ήταν η πλαγιά του Πλακωτού και μετά στα πριόνια του Χονδρογιάννη.
Η ευχάριστη έκπληξη, απίστευτο, κανένας απών! Μόνο δύο τραυματίες. Μετά τα πριόνια - την καταθόβρα το τμήμα έφθασε στο χωριό Γκούρα, το χιόνι ξεπέρασε τους 20 πόντους, οι κάτοικοι της Γκούρας με δάκρυα στα μάτια υποδέχθηκαν τους ήρωες, και τους δώσουν φαγητό και κατάλυμα στα σπίτια τους για λίγη ξεκούραση, γιατί σε λίγο πορεία για το Μαυρολιθάρι. Ο Νικηφόρος θυμάται για την ημέρα 27 Νοεμβρίου γράφει στο βιβλίο του για τις προετοιμασίες που γίνονταν, ο στρατηγός Ζέρβας και οι δικοί του θα έφευγαν για την Ηπειρο, μαζί τους και οι Αγγλοι και τις ακτές του Ιονίου όπου θα τους έπαιρνε αγγλικό υποβρύχιο. Την ημέρα αυτή συνέβη και το επεισόδιο με τις λίρες στο σχολείο του Μαυρολιθαριού, που αφηγείται ο Νικηφόρος, οι Εγγλέζοι προσέφεραν στον Αρη 250 χρυσές λίρες, ο Αρης στην αρχή έδειξε απροθυμία να πάρει το σακουλάκι με τις λίρες, αφού ταλαιπώρησε λίγο ακόμη τον Εντι, άπλωσε στο τέλος το χέρι του πήρε το σακουλάκι λέγοντας, τις παίρνουμε, με μια συμφωνία… ότι είναι δώρο, και όχι φεύγοντας από εδώ να βγάλετε τα δεφτέρια σας και να τις γράψετε κι αυτές σε κάποιο λογαριασμό μας κι αύριο να μας τις γυρεύετε διπλές και τριπλές, με αποκλεισμούς και με επεμβάσεις όπως κάνατε με κάτι παλιότερα δάνεια, που αν και σας τα ΄χουμε πληρώσει έξι φορές ως σήμερα, σας τα χρωστάμε ακέραια ακόμα.
Ο Εντι και ο Κρις κοκκίνησαν, το ΄ριξαν στο αστείο, ο Αρης πήρε τις λίρες και η δυσάρεστη σκηνή τελείωσε εδώ. Την άλλη μέρα έγινε ο αποχωρισμός των ανταρτών, με πολύ μεγάλη συγκίνηση, είχαν δημιουργηθεί ανθρώπινες σχέσεις και φιλίες μεταξύ των συναγωνιστών. Ο Ζέρβας με τους Αγγλους προς Ηπειρο, ο Αρης με τους δικούς του στη Ρούμελη.
Την επόμενη μέρα οι κατακτητές έκαναν συλλήψεις στην Υπάτη ως αντίποινα, και σκότωσαν στα βάθρα στη γέφυρα 7 πατριώτες με τουφεκισμό, και 9 πατριώτες στα Καστέλια Παρνασσίδος, σύνολο 16 αθώοι πολίτες από την περιοχή Υπάτης. Η γέφυρα σχεδόν κατέρρευσε έπαθε μεγάλη ζημιά, και χρειάστηκε πάνω από ένα μήνα για να αποκατασταθεί η συγκοινωνία. Οι απώλειες της φρουράς των Ιταλών κατά τον Γκρις Γουντχάουζ ανέρχονταν σε 30, οι υπόλοιποι της φρουράς κρύφτηκαν στην περιοχή μέσα στα πουρνάρια και στην άγρια φύση στις όχθες του ποταμού. Ο ίδιος ο Κρις στο βιβλίο του για τον Γοργοπόταμο γράφει, ότι η επιχείρηση χωρίς τον Ζέρβα δεν θα γινόταν… και χωρίς τον Αρη δεν θα πετύχαινε.
…Οι εκρήξεις ήταν 2, μεταξύ τους από την πρώτη έως τη δεύτερη έκρηξη μεσολάβησαν δύο περίπου ώρες. Η δύναμη των Ιταλών στο νότιο βάθρο προς Αθήνα είχε 80 περίπου άνδρες, και βόρειο βάθρο προς Λαμία 50 άνδρες, με ισχυρές εγκαταστάσεις - πολυβολεία από μπετόν - χαρακώματα - συρματοπλέγματα κ.λπ.
Τα ονόματα των αδικοσκοτωμένων πατριωτών από την Υπάτη είναι τα εξής: Αθαν. Γ. Παπακυριαζής, Δημ. Ν. Παγορόπουλος, Ιωαν. Κ. Παγορόπουλος, Ανάργυρος Ν. Λυμπερόπουλος, Κωνστ. Δ. Μπουκιώτης, Κωνστ. Γ. Σιαμπάνης, Πολύβιος Ι., Μπρόφας - Ευάγ., Κ. Παγώνης, Σάββας Γ., Σφήκας Στυλ., Ι. Λαμπρόπουλος, Βασ., Ν. Σακκάς, Βασ. Γ. Σπανός, Χρήστος Γ. Κοντογεώργος, Αθ. Γ. Σιδηρόπουλος, Κωνστ. Δ. Καραγιάννης, Χρήστος Α. Λουκόπουλος.
Ο Γοργοπόταμος στην Αλαμάνα
στέλνει περήφανο χαιρετισμό
μιας ανάστασης νέας χτυπάει καμπάνα
μηνάν τα όπλα μας το λυτρωμό
Νίκος Παπαθανασίου
Πρόεδρος Περιφεριακού Συμβουλίου
Π.Ο.Α.Ε.Α. Θεσσαλίας - έδρα ΛΑΡΙΣΑ.
