Του Στέλιου Σαΐτη, καθηγητή – μέλους Συνασπισμού
«Έλαμψαν» με τις δημόσιες εμφανίσεις τους οι ηγέτες του δικομματισμού. Οι κ. Καραμανλής και Παπανδρέου ξεπέρασαν τον εαυτό τους σε λαϊκισμό, κοντόφθαλμη λογική, ανωριμότητα στην προσέγγιση του σύνθετου φαινομένου της κρίσης και σκοπιμότητα στη διαμόρφωση της πολιτικής τους.
Τη στιγμή που ο κόσμος καίγεται, με τους απανταχού αναλυτές οικονομολόγους να θέτουν σε συζήτηση την αποτυχία της στρατηγικής τού νεοφιλελευθερισμού ο κ. Καραμανλής ψηφίζει στη σύνοδο κορυφής την πολιτική των μερικών κρατικοποιήσεων αλλά επιμένει στην πολιτική των μεταρρυθμίσεων (δηλαδή στις αποκρατικοποιήσεις). Για την υπέρβαση της αντίφασης επιστρατεύονται από τη μια το επιχείρημα της «εισαγόμενης κρίσης», η οποία σωρεύει προβλήματα στην κυβέρνηση που όμως δεν λαθεύει στην πολιτική της και από την άλλη με λαϊκίστικο τρόπο επιτίθεται στο ΠΑΣΟΚ που σύμφωνα με τον κ. Καραμανλή αρνείται την ύπαρξη της διεθνούς κρίσης. Επιπροσθέτως θυμήθηκε την κοινωνική πολιτική με εμφανή σκοπιμότητα την προβολή του φιλολαϊκού προσώπου, αναγκαίου για την περίσταση των κρίσιμων στιγμών που διέρχεται η παγκόσμια οικονομία. Δεν είδαμε αυτές τις μέρες από την κυβερνητική πλευρά προβληματισμό για την εξέλιξη της κρίσης ούτε καμία παρέμβαση – νύξη με νέες ιδέες για την ανάπτυξη, τον περιορισμό της κερδοσκοπίας και νέους θεσμούς που θα θέσουν την οικονομία σε πιο στέρεες βάσεις. Η επιμονή όμως σε ειλημμένες αποφάσεις αυτή τη χρονική στιγμή αν δεν προέρχεται από μακάρια άγνοια, είναι επικίνδυνη γιατί δεν λαμβάνει υπ’ όψιν το συμφέρον τού πολίτη που επαφίεται στην κυβέρνησή του για να αντιμετωπιστούν οι όποιες δυσκολίες σε κρίσιμες στιγμές.
Θα περίμενε κανείς να ακούσει από τον κ. Παπανδρέου ένα σφυροκόπημα του νεοφιλελευθερισμού που με την κυριαρχία των νόμων της αγοράς, την ανεξέλεγκτη δράση των κερδοσκόπων και την ιδιωτικοποίηση των πάντων επιβράβευσε τις συμπεριφορές τυχοδιωκτών ιδιοτελών μάνατζερς σε βάρος των πλατιών λαϊκών στρωμμάτων. Ο κ. Παπανδρέου αρκέστηκε σε γενικόλογες εκφράσεις περί του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, λες και δεν ευθύνεται κανένα σύστημα για τη μεγάλη κρίση. Τη στιγμή που και στην Αμερική μιλούν για αποτυχία του καπιταλισμού, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κρατά ουδέτερη στάση. Επιτίθεται ωστόσο με σκληρότητα στην πολιτική τής κυβέρνησης η οποία όμως υλοποιεί το νεοφιλελεύθερο μοντέλο. Επικρίνει την κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί τη δημόσια περιουσία ως τσιφλίκι της, αλλά δεν μπαίνει στον κόπο να προσδιορίσει ως αυριανός πρωθυπουργός όπως διατείνεται το ρόλο τού κράτους κατά τη δική του διακυβέρνηση. Επιμελημένα, αποσιώπησε τη δική του θέση αφού δεν ενδιαφέρει την αξιωματική αντιπολίτευση να διασαφηνίσει θέματα που καίνε. Προς το παρόν με αοριστίες και προτάσεις για δευτερεύοντα ζητήματα κερδίζει έδαφος σε βάρος της ΝΔ που έχει την «καυτή πατάτα στα χέρια της» και καλείται να διαχειριστεί την κρίση που θα πλήξει και την ελληνική οικονομία με συγκεκριμένα μέτρα χωρίς εμμονές σε ιδεοληψίες.
Ο κ. Παπανδρέου μίλησε για ένα νέο new deal (νέα συμφωνία) δανειζόμενος τον όρο από την κρίση του 1929- ’33 χωρίς να αναφερθεί σε συγκεκριμένα αναπτυξιακά προγράμματα. Περιορίστηκε στη διευκρίνιση της κρατικής παρέμβασης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα με νέο πλαίσιο λειτουργίας.
Τα πράγματα όμως είναι πολύ σοβαρά και δεν αφήνουν περιθώρια για αντιπαραθέσεις των κομμάτων του δικομματισμού περί «όνου σκιάς». Δεν διαφωνεί κανείς ούτε με το νέο πλαίσιο εποπτείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος ούτε με νέους κανόνες χρηματοδότησης της οικονομίας. Απαιτείται όμως η κρατική παρέμβαση να προχωρήσει με την ανάληψη του ελέγχου της εθνικής Τράπεζας από το κράτος προκειμένου να αναλάβει άλλο ρόλο στα χρηματοπιστωτικά πράγματα στη χώρα μας. Μια τέτοια διαρθρωτική λειτουργία του κράτους στην οικονομία μπορεί να σκοντάφτει σε στερεοτυπικές αντιλήψεις είναι όμως αναγκαία για να «ρολάρει» η οικονομία της χώρας μας.
Είναι φανερό ότι το πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων στις μεταφορές (Ολυμπιακή, ΟΣΕ κ.λπ.) αντιφάσκει με τη λογική της κρατικής παρέμβασης και πρέπει άμεσα να σταματήσει γιατί δεν έχει καμία σχέση με την αναπτυξιακή διαδικασία. Άλλωστε η δημόσια περιουσία ως πάγιο κεφάλαιο δεν πρέπει να πωλείται για να αντιμετωπισθούν τα ελλείμματα. Χρειάζεται να ενταχθεί σε μια αναπτυξιακή διαδικασία η οποία θα τα εξαφανίσει. Για να γίνει αυτό, απαραίτητη προϋπόθεση είναι από τη μία η αλλαγή της πολιτικής εσόδων που ακολουθούν οι κυβερνήσεις συνεχώς με τις χαρισματικές φοροαπαλλαγές στις μεγάλες επιχειρήσεις (π.χ. Τράπεζες, στην Εκκλησία, κ.λπ.) και από την άλλη η αναθεώρηση της εισοδηματικής πολιτικής για την αναθέρμανση της οικονομίας.
