Για άλλη μια χρονιά η επιμονή της κυβέρνησης στο μέτρο της βάσης του 10, δημιουργεί μια εκρηκτική κατάσταση στην Ανώτατη Εκπαίδευση και ειδικά στον πολύπαθο τομέα των ΤΕΙ. Η κυβέρνηση επένδυσε επικοινωνιακά σε ένα μέτρο που στην κοινή λογική ακούγεται σωστό, στην ουσία όμως δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην κατανομή και τη σωστή λειτουργία των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, αφήνοντας σημαντικά τμήματα χωρίς φοιτητές. Ο απλοϊκός αντίλογος είναι: «... μα αν ένα τμήμα δεν έχει ζήτηση, να κλείσει, τι σκοπό εξυπηρετεί ;...». Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά, και αν η κυβέρνηση επιχειρήσει με αυτή και μόνη τη λογική να κλείσει ή να συγχωνεύσει τμήματα (όπως και επίσημα ειπώθηκε) είναι σίγουρο ότι θα δώσει τη χαριστική βολή στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Απαριθμούμε κάποια πολύ σοβαρά επιχειρήματα για τον αντίλογο σε αυτό το θέμα:
1) Οι δηλώσεις των υποψηφίων γίνονται με ποικίλα κριτήρια στα οποία πρωτεύουσα θέση παίζει η πόλη. Ακόμα όμως και η ζήτηση με το κριτήριο της επαγγελματικής αποκατάστασης (που φαίνεται σωστό), δεν πρέπει να οδηγεί σε αποφάσεις για ίδρυση νέων τμημάτων και ανεξέλεγκτη αύξηση των θέσεων. Και αυτό γιατί η αγορά εργασίας σε 5 χρόνια που θα αποφοιτήσουν οι σημερινοί εισακτέοι, κανένας δεν γνωρίζει πως θα είναι. Η έλλειψη στρατηγικού προγραμματισμού και η αύξηση από πλευράς κυβέρνησης (και όχι των Ιδρυμάτων) των θέσεων αυτών «καίει» τις ειδικότητες εκείνες που έχουν μεγάλη ζήτηση. Πράγμα που γίνεται σήμερα με τα τμήματα της πληροφορικής και αναμένεται να γίνει και στα παιδαγωγικά.
2) Η κατανομή των τμημάτων στα επιστημονικά πεδία των πανελλαδικών εξετάσεων όπως είναι σήμερα, παίζουν σπουδαίο ρόλο στην κατανομή των φοιτητών. Για παράδειγμα ένα τμήμα ΤΕΙ που βρίσκεται στο πεδίο της Ιατρικής δεν έχει πρόβλημα εισακτέων. Αν λοιπόν το τμήμα Ζωικής παραγωγής του ΤΕΙ (που στη Λάρισα έχει σχεδόν μηδέν εισακτέους) μπει στον τομέα της Ιατρικής (όπως η Κτηνιατρική) δεν θα έχει κανένα πρόβλημα
3) Στις δηλώσεις των υποψηφίων δεν παίζει κανένα ρόλο η ποιότητα και ο βαθμός οργάνωσης ενός τμήματος. Για παράδειγμα το προαναφερόμενο τμήμα Ζωικής Παραγωγής στη Λάρισα, έχει εργαστήρια και αγρόκτημα που ελάχιστα Ιδρύματα στην Ελλάδα (και πανεπιστήμια και ΤΕΙ) διαθέτουν. Είναι από τα πιο παλιά τμήματα των ΤΕΙ με εξαιρετικό επιστημονικό προσωπικό και ίσως το μόνο τμήμα Ζωικής των ΤΕΙ που εδώ και 3 χρόνια παρέχει μεταπτυχιακές σπουδές.
4) Ένα τμήμα της Ανώτατης Εκπαίδευσης εκτός από την εκπαίδευση υπηρετεί την επιστήμη και την έρευνα. Ειδικά ένα τμήμα των ΤΕΙ που έχει τεχνολογικό χαρακτήρα πρέπει να συνδέεται με τις παραγωγικές ανάγκες της περιοχής κατ’ αρχήν και της χώρας γενικότερα.
Βέβαια θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι στη χώρα μας είναι γεγονός η στρεβλή ανάπτυξη του όλου εκπαιδευτικού μας συστήματος, όταν υπάρχει τόσο μεγάλη ζήτηση για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Έχουν πολλά ειπωθεί για «νοοτροπίες» του Έλληνα και άλλα πολλά, αν κοιτάξουμε όμως όλες τις ευρωπαϊκές χώρες θα διαπιστώσουμε ότι η κυριότερη αιτία του φαινομένου αυτού στη χώρα μας είναι η μέχρι διάλυσης υποβάθμιση της Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης η οποία θα συγκρατούσε τους νέους, παρέχοντας τους πραγματικές ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης. Γίνεται λοιπόν φανερό ότι είναι απαραίτητη επιτέλους μια εθνική στρατηγική για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Η παρούσα κυβέρνηση εξήγγειλε με μεγαλοστομίες την εθνική αυτή στρατηγική, αλλά στην πράξη άρχισε να δημιουργεί νέα τμήματα χωρίς καμία μελέτη με μόνο κριτήριο τις ρουσφετολογικές εξυπηρετήσεις τοπικών βουλευτών. Από το 2004 μέχρι σήμερα δημιουργήθηκαν πάνω από 30 τμήματα. Από την άλλη πλευρά η κυβέρνηση εγκλωβίστηκε στο μέτρο της βάσης του 10, το οποίο θέσπισε με την εξαγγελία του ίδιου του πρωθυπουργού, με επικοινωνιακές κορόνες περί μεγάλης μεταρρύθμισης. Όταν αντιλήφθηκαν τις συνέπειες του μέτρου αυτού, προσπάθησαν να διορθώσουν κάπως τις επιπτώσεις κατ’ αρχήν παίζοντας με το βαθμό ευκολίας των θεμάτων στις εισαγωγικές, και στη συνέχεια με την αύξηση του αριθμού των εισακτέων στα περιφερειακά τμήματα, με μεγάλη όμως αποτυχία! Τελικά πολύ φοβούμαστε ότι η λύση που βρήκε η κυβέρνηση είναι να προχωρήσει στην κατάργηση ή συγχώνευση τμημάτων, δημιουργώντας έτσι μια εξαιρετική πελατεία για τα νέα δημιουργήματα τους τα ιδιωτικά κολέγια. Και βέβαια δεν πρόκειται να υπάρξει καμία στρατηγική και μελέτη παρά μόνο ό,τι βολεύει, ό,τι εξυπηρετεί μια πελατειακή πολιτική.
Με αυτή την κατάσταση που δημιουργήθηκε πιστεύουμε ότι κινδυνεύει άμεσα το ΤΕΙ Λάρισας και τα σημαντικότερα τμήματά του, αυτά που εδώ και τρία χρόνια έχουν μονοψήφιο αριθμό εισακτέων, δηλαδή όλα τα τμήματα της Γεωπονίας (Zωικής παραγωγής, Φυτικής παραγωγής και Γεωργικών μηχανημάτων και Αρδεύσεων) και του τμήματος Τουριστικών επιχειρήσεων. Πρόκειται για τα παλαιότερα τμήματα του ΤΕΙ Λάρισας, τα πιο καλά οργανωμένα, και τα πιο σημαντικά για το θεσσαλικό κάμπο και την περιφέρεια Θεσσαλίας. Τα τμήματα της Γεωπονίας τα οποία οραματίστηκαν, δούλεψαν και μόχθησαν σημαντικοί άνθρωποι της Λάρισας, και αναφέρω αυτούς που έφυγαν από τη ζωή, τους αείμνηστους Γιώργο Χατζηλάκο, Περικλή Ξενούλη και Δημήτρη Νιφλή, με την πολιτική και τις εξαγγελίες του υπουργείου, κινδυνεύουν με κλείσιμο η ακόμα και συγχώνευση η οποία ισοδυναμεί με την αρχή του τέλους. Ακόμα και αν κάποια μελέτη αποδείξει ότι πρέπει να κλείσουν κάποια τμήματα Γεωπονίας στην Ελλάδα (η μελέτη πρέπει από κοινού να συμπεριλάβει και τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ), τα τελευταία που πρέπει να θιγούν είναι τα τμήματα του ΤΕΙ Λάρισας. Τα ίδια ισχύουν και για το τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και ως προς την οργάνωση και ως προς την αναγκαιότητα, όταν ζητούμενο της Θεσσαλίας σήμερα είναι η τουριστική Ανάπτυξη. Τον περασμένο Ιούνιο θίξαμε και ένα άλλο αρνητικό ενδεχόμενο: η απερίγραπτη δημιουργία νέων τμημάτων στην Καρδίτσα και τα Τρίκαλα με την προοπτική ίδρυσης νέου ΤΕΙ ίσως να υποκρύπτει τη μείωση του ΤΕΙ Λάρισας.
Θέτω το θέμα ανοικτά και δημόσια προς όλους τους φορείς της Λάρισας (τοπική αυτοδιοίκηση, επιμελητήρια, αγροτικούς φορείς, κ.λπ.): το ΤΕΙ Λάρισας όλα αυτά τα χρόνια αναπτύχθηκε με μελέτη και φειδώ (τουλάχιστον όσον αφορά στα τμήματα της Λάρισας). Σήμερα βρίσκεται στο καλύτερο σημείο της ανάπτυξής του. Όποια κίνηση μείωσης ή αλλοίωσης της φυσιογνωμίας του θα είναι έγκλημα τόσο για την Ανώτατη Εκπαίδευση συνολικά όσο και για την ανάπτυξη της Θεσσαλίας. Ο κίνδυνος είναι άμεσος και υπαρκτός ας μην επαναληφθεί το έγκλημα που έγινε με το τμήμα Πληροφορικής, (από τα πρώτα που ίδρυσε ο τότε υπουργός Παιδείας Γ. Σουφλιάς στη Λάρισα και όχι τυχαία, τότε στη Λάρισα μιλούσαμε ότι θα μπορούσε να γίνει silicon Valley της Ελλάδας) το οποίο δεν λειτούργησε ποτέ!
* Ο Γιώργος Σούλτης είναι πρόεδρος του Συλλόγου Επιστημονικού Προσωπικού του ΤΕΙ Λάρισας
