Το Φιδονήσι είναι ένα μικρό ουκρανικό νησάκι και βρίσκεται στο Δέλτα του Δούναβη στον Εύξεινο Πόντο, κάπου 20 ναυτικά μίλια, από την ακτή, κοντά στα σύνορα των δύο κρατών Ουκρανίας και Ρουμανίας. Σύμφωνα μάλιστα με ένα θρύλο εκεί βρίσκεται, ο τάφος του Αχιλλέα. Έχει έκταση 170 στρέμματα και αποτελείται από μερικά ασπριδερά ασβεστολιθικά κατσάβραχα. Δεν είναι βραχονησίδα καθώς, έχει πάνω από 100 «κατοίκους σκοπιμότητος» Ουκρανούς, που στάλθηκαν εκεί τα τελευταία χρόνια ακριβώς, για να καλύπτονται έτσι οι προϋποθέσεις του Δικαίου της Θάλασσας. Να έχει δηλαδή το νησί κατοίκους και οικονομική δραστηριότητα.
Το νησάκι αυτό είχε καταστεί μήλον της έριδος ως προς την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ των δύο παραδουναβίων αυτών χωρών, από το 1995. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Ουκρανοί έκαναν τα πάντα τα τελευταία χρόνια, ώστε να αποδείξουν, πώς το νησάκι αυτό κατοικείται μέχρι σήμερα από ομοϊδεάτες τους, σε αντίθεση με τους Ρουμάνους, που υποστηρίζουν ότι μοναδικοί κάτοικοί του, είναι τα φίδια (εξ ου και Φιδονήσι). Και οι δύο αυτές χώρες ύστερα από 34 άκαρπους γύρους συζητήσεων για την επίλυση της μεταξύ τους διαφοράς ως προς την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) προσέφυγαν γι' αυτό από κοινού το 2007 στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η απόφαση, που έβγαλε την 3η Φεβρουαρίου του 2009 το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αλλάζει κάπως το σκηνικό. Το Δικαστήριο δεν πήρε θέση αν το συγκεκριμένο νησάκι αποτελεί βραχονησίδα ή όχι. Δικαιολόγησε μάλιστα αυτή την απόφαση με το σκεπτικό ότι, το νησάκι ήδη είχε χωρικά ύδατα 12 ναυτικών μιλίων, τα οποία πάντως δεν αμφισβητούσε η Ρουμανία. Η χάραξη των ορίων της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, που έκανε το Δικαστήριο έδωσε τελικά στη Ρουμανία το 80% της ΑΟΖ, που διεκδικούσε.
Δηλαδή 9.600 τετρ. χλμ. από τα 12.000 τετρ. χλμ. που διεκδικούσε. Το Αιγαίο έχει συνολική έκταση 250.000 τετρ. χλμ. Δυστυχώς η απόφαση του Δικαστηρίου δεν έδωσε δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Φιδονήσι καίτοι κατοικείται. Δεν αμφισβήτησε όμως τα κυριαρχικά του δικαιώματα, που πηγάζουν από τα χωρικά του ύδατα των 12 ναυτικών μιλίων.
Αρνητική για την Ελλάδα θα μπορούσε να αποβεί αυτή η απόφαση, αν αρχίσει να δημιουργείται μια νομολογία, που ενδεχομένως να εφαρμοστεί και σε άλλες περιπτώσεις. Σίγουρα είναι άλλο πράγμα το ένα και μοναδικό νησάκι της Ουκρανίας, μόλις 170 στρεμμάτων, που κατοικήθηκε πρόσφατα για λόγους πολιτικής σκοπιμότητος (ουσιαστικά ακατοίκητο.) Και εντελώς άλλο πράγμα και τελείως διαφορετικό τα εκατοντάδες διάσπαρτα νησιά και συμπλέγματα νησιών, του Αιγαίου. Πολλά από τα οποία, είναι πολύ μεγάλα και κατοικούνται από χιλιετίες.
Πρέπει όμως από την άλλη να τονίσουμε ότι, το Δικαστήριο δεν έλαβε καθόλου υπόψη του, ότι ο Εύξεινος Πόντος είναι μια κλειστή ή ημίκλειστη θάλασσα. Κάτι που συμφέρει την Ελλάδα, καθώς είναι γνωστή η θέση της Τουρκίας που επιμένει ότι το Αιγαίο Πέλαγος, αποτελεί κλειστή ή ημίκλειστη θάλασσα. Αν το Δικαστήριο δεν θεωρεί τον Εύξεινο Πόντο ως κλειστή ή ημίκλειστη θάλασσα, σίγουρα δεν θα μπορούσε να θεωρήσει ούτε το Αιγαίο ως κλειστή ή ημίκλειστη θάλασσα.
Το πρόβλημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ του Αιγαίου είναι αρκετά σύνθετο, πολύπλοκο με διεθνείς προεκτάσεις και η επίλυσή του, μέχρι να χωνέψει η Τουρκία ότι τα νησιά μας έχουν όχι μόνο δική τους υφαλοκρηπίδα αλλά και ΑΟΖ, θα πάρει πολλά χρόνια ακόμα. Το Αιγαίο δεν έχει μόνο ένα νησάκι ελληνικό αλλά, τρεις χιλιάδες (3.000) διάσπαρτα ελληνικά νησιά και βραχονησίδες και βεβαίως είναι και μεγάλα και κατοικημένα, από χιλιετίες και ως εκ τούτου η Χάγη, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση, να αγνοήσει και να παραβλέψει αυτή την πραγματικότητα. Και γι' αυτό η Τουρκία φοβάται τη Χάγη όπως ο διάβολος το λιβάνι, παρ' ότι αυτή η απόφαση κάπως την ευνοεί.
Η προσφυγή στη Χάγη δεν σημαίνει μόνο νομική όπως εμείς πιστεύαμε μέχρι τώρα αναμέτρηση Ελλάδας -Τουρκίας, αλλά συγχρόνως και πολιτική. Σε μια τέτοια σύγκρουση, το σίγουρο είναι ότι το Δικαστήριο θα λάβει υπόψη του και άλλους παράγοντες όπως μήκος ακτογραμμών - πληθυσμούς - οικονομική δραστηριότητα καθώς και όλες τις περιστάσεις, που συνιστούν το ακανθώδες και χρόνιο αυτό πρόβλημα. Και ενδεχομένως και το πιθανότερο δε να δώσει μια λύση, που θα ικανοποιεί και τις δύο χώρες. Επομένως χρειάζεται πολλή και καλή προετοιμασία και αναζήτηση πολλών ερεισμάτων, γιατί η Χάγη κρύβει πολλές παγίδες και περικλείει συγχρόνως πολλές, απρόβλεπτες δυσάρεστες καταστάσεις.
Εμείς οι Έλληνες δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες. Με 6 ναυτικά μίλια χωρικά ύδατα, μας αντιστοιχεί το 36% του Αιγαίου. Δηλαδή 90.000 τετρ. χλμ. Με 12 ναυτικά μίλια το 36% γίνεται ήτοι 225.000 τετρ. χλμ. και μένουν μόνον 25.000 τετρ. χλμ. για την Τουρκία. Εκτιμώ ότι η Χάγη δεν πρόκειται να υιοθετήσει πλήρως όλες τις θέσεις μας. Σίγουρα θα λάβει το Δικαστήριο υπόψη του όλες τις ιδιαιτερότητες, που υπάρχουν στο Αιγαίο και τη γεωγραφία της περιοχής και το 10%, που νομικά δικαιούται η Τουρκία, ενδεχομένως να διπλασιασθεί. Σε μια τέτοια περίπου λύση εκτιμώ ότι οδεύουμε. Η Τουρκία ζητά το 50% και γνωρίζει ότι ο στόχος αυτής είναι ανέφικτος και το παζάρι θα παίξει μεταξύ 20% και 30%. Η λύση θα είναι χωρίς νικητές και ηττημένους, αλλά με δύο κερδισμένους. Λύση δηλαδή θετικού αθροίσματος.
