Αυτό πια είναι από τα άγραφα! Είναι τέτοια η σύγχυση και ο πανικός που έχει προκαλέσει στις πολιτικές και οικονομικές ελίτ η κρίση του τραπεζικού συστήματος, που δεν ξέρουν προς τα πού να στραφούν για να βρουν λύση, με αποτέλεσμα το αμερικανικό περιοδικό «Τάιμ» να κάνει κάτι που μέχρι πρότινος θα ήταν αδιανόητο για τις Η.Π.Α.: να κυκλοφορήσει το τεύχος, που είχε αφιερωμένο στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός (εκεί δηλαδή που μαζεύονται κάθε χρόνο δύο χιλιάδες ζάπλουτοι επιχειρηματίες από όλο τον κόσμο και δεκάδες από τους πολιτικούς ηγέτες όλων των χωρών), με εξώφυλλο τον... Καρλ Μαρξ!
«Παγκόσμια οικονομία - Τι θα σκεπτόταν ο Μαρξ;» ήταν ο τίτλος του εξωφύλλου του «Τάιμ», ενώ στο εσωτερικό τού περιοδικού ο εύγλωττος τίτλος του περιοδικού ήταν «Ξανασκεπτόμενοι τον Μαρξ - Καθώς προσπαθούμε να βρούμε πώς να σώσουμε τον καπιταλισμό, αξίζει να μελετήσουμε το μεγαλύτερο επικριτή του συστήματος».
Εκεί πια που οι πιο σκληροπυρηνικοί αναγνώστες του περιοδικού θα τραβούσαν τα μαλλιά τους, ήταν το ότι το «Τάιμ» αφιέρωνε μισή σελίδα για να βάλει με χοντρά γράμματα πάνω από τον τίτλο του άρθρου του ένα απόσπασμα από το... «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» του Μαρξ! Ένα απόσπασμα που παρομοίαζε τη σύγχρονη αστική κοινωνία με «μάγο που δεν είναι πλέον σε θέση να ελέγξει τις καταχθόνιες δυνάμεις που απελευθέρωσε με τα μάγια του».
Δεν πρόκειται, φυσικά, ο σύγχρονος καπιταλισμός να παρεκτραπεί σε μαρξιστικές ατραπούς. Το πρόβλημά του, όμως, είναι ότι σήμερα όλος ο κόσμος αντιλαμβάνεται πως η παρούσα κρίση είναι αποκλειστικό δημιούργημα της πιο αχαλίνωτης δράσης των δυνάμεων της αγοράς, οπότε όλοι διαπιστώνουν ότι «ο βασιλιάς είναι γυμνός». Αυτή η τρομερή κρίση, δηλαδή, οφείλεται στις εσωτερικές αντιθέσεις του ίδιου του συστήματος, οπότε ένοχος είναι ο ίδιος ο καπιταλισμός.
Έτσι, όμως, γεννιώνται σοβαρότατες αμφιβολίες για το ίδιο το σύστημα και την αξιοπιστία του.
ΚΑΤΑΡΡΕΟΥΝ ΟΛΑ ΤΑ ΕΙΔΩΛΑ ΤΟΥ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ
Η καχυποψία απέναντι στο σύστημα γενικεύεται σε τέτοιο βαθμό, ώστε ακόμη και ο Αρχιεπίσκοπος Μονάχου, Ράινχαρτ Μαρξ έγραφε σε βιβλίο του, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με μεγάλη κυκλοφοριακή επιτυχία στη Γερμανία: «Υπάρχει ένα ερώτημα που δεν με αφήνει σε ησυχία: στο τέλος του 20ού αιώνα, όταν η καπιταλιστική Δύση νίκησε την κομμουνιστική Ανατολή στη μάχη ανάμεσα στα συστήματα, μήπως βιαστήκαμε πολύ να απορρίψουμε τον Καρλ Μαρξ και τις θεωρίες του; Μήπως ο καπιταλισμός είναι απλώς ένα επεισόδιο της ιστορίας που θα τελειώσει κάποια στιγμή, επειδή το σύστημα θα καταρρεύσει ως αποτέλεσμα των εσωτερικών του αντιθέσεων;».
Το χθεσινό τεύχος του βρετανικού περιοδικού «Εκόνομιστ» προσπαθεί να υπερασπιστεί το χρεοκοπημένο νεοφιλελευθερισμό όχι ευθέως, αλλά προβάλλοντας με σκιαχτερό τρόπο την «επιστροφή του οικονομικού εθνικισμού», όπως λέει: ένα κίτρινο χέρι νεκρού ξεπροβάλλει, όπως στις ταινίες φρίκης, από το χώμα ενός νεκροταφείου, μπροστά από τα μνήματα της μεγάλης ύφεσης της Αμερικής της δεκαετίας του 1930 και του προστατευτισμού».
Ανατριχιαστικό, πραγματικά, εξώφυλλο. Ανησυχία επιδιώκει να προκαλέσει και το κύριο άρθρο του περιοδικού.
«Η επανεμφάνιση ενός φαντάσματος από την πιο σκοτεινή περίοδο της σύγχρονης ιστορίας τάσσεται υπέρ μιας διαφορετικής, διαπεραστικής απάντησης. Ο οικονομικός εθνικισμός - η παρότρυνση να κρατηθούν στην πατρίδα οι θέσεις εργασίας και τα κεφάλαια - αφενός μετατρέπει την οικονομική κρίση σε πολιτική και αφετέρου απειλεί τον κόσμο με ύφεση. Αν δε ταφεί πάραυτα και πάλι, οι συνέπειες θα είναι τρομερές», γράφει σε δραματικούς τόνους.
Και η προχθεσινή «Ελ Παΐς» ήταν συντονισμένη στο ίδιο μήκος κύματος: «Η κρίση ενθαρρύνει τον οικονομικό εθνικισμό στην Ε.Ε.», έγραφε στον τίτλο ολοσέλιδης ανάλυσης στη δεύτερη σελίδα της.
«ΘΑ ΖΗΣΟΥΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΗΣ Ε.Ε.»
Τρόμο έχει προκαλέσει στην οικονομική και πολιτική ελίτ η κινητοποίηση των Βρετανών εργατών του διυλιστηρίου της γαλλικής πετρελαϊκής εταιρίας «Τοτάλ» στο Λίντσεϊ της Ανατολικής Αγγλίας, οι οποίοι με άγρια απεργία απαιτούν να απασχοληθούν Βρετανοί εργάτες για ορισμένα κατασκευαστικά έργα και όχι ξένοι, με χαμηλότερες αποδοχές.
«Βρετανικές θέσεις εργασίας για Βρετανούς εργάτες» είναι το σύνθημα των απεργών. Δεν αρέσει καθόλου στην ισπανική εφημερίδα «Ελ Παΐς», η οποία κάνει λόγο για «ξενόφοβη» απεργία, αλλά αναγνωρίζει ότι η απεργία αυτή αποτελεί «την κορυφή ενός παγόβουνου που διασχίζει ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο», όπως γράφει στους τίτλους της.
Εντελώς αντίθετη γνώμη, όμως, έχει ο Γάλλος πρόεδρος, Νικολά Σαρκοζί. Σε τηλεοπτική συνέντευξη Τύπου, που μεταδόθηκε την Πέμπτη σε εθνικό δίκτυο στη Γαλλία, ήταν κατηγορηματικός:
«Θέλω να τελειώσει αυτή η ιστορία με τη φυγή θέσεων εργασίας από τη Γαλλία», υπογράμμισε, αναφερόμενος στις γαλλικές αυτοκινητοβιομηχανίες, και ξεκαθάρισε: «Από αυτούς τους επιχειρηματίες που θα λάβουν ενισχύσεις από το κράτος θα ζητηθεί ως αντάλλαγμα να μην πάρουν τις βιομηχανίες τους έξω από τη χώρα».
Ίδια στάση ανακοίνωσε ότι θα τηρήσει και η κυβέρνηση της Σουηδίας.
«Φοβάμαι ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση μπορεί να υποφέρει», δηλώνει ο Κάρελ Λάνοο, διευθυντής του Κέντρου Μελετών της Ευρωπαϊκής Πολιτικής στις Βρυξέλλες. «Φοβάμαι ότι θα ζήσουμε δύο ή τρία χρόνια ευρωπαϊκής αποσύνθεσης», προσθέτει.
ΘΑ ΛΥΣΟΥΝ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΤΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΑΝ;
Ένα μεγάλο ερώτημα εγείρεται: είναι σε θέση να λύσουν τα προβλήματα ακριβώς οι ίδιοι οικονομικοί και πολιτικοί ηγέτες που τα προκάλεσαν; Η λογική απάντηση είναι φυσικά «όχι» και αυτό αποτυπώνεται στην εντονότατη δυσπιστία της κοινής γνώμης προς τον επιχειρηματικό κόσμο και τους πολιτικούς που συνωστίζονται κάθε χρόνο στο Νταβός.
Είναι όντως εντυπωσιακό να βλέπει κανείς ότι στις ίδιες π.χ. τις Η.Π.Α. το ποσοστό εμπιστοσύνης στις τράπεζες έπεσε από το 68% το 2008 στο 36% το 2009, ενώ στο ίδιο διάστημα η εμπιστοσύνη των Αμερικανών στους επιχειρηματίες συνολικά έπεσε από το 58% στο 38%.
«Το Νταβός αντιμέτωπο με την κορύφωση της δυσπιστίας - Δημοσκοπήσεις αποκαλύπτουν μαζική απώλεια της εμπιστοσύνης προς εκείνους που θα ασχοληθούν με τα δεινά του κόσμου» έγραφαν π.χ. οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» του Λονδίνου.
Μέχρι και η ελβετική εφημερίδα «Νόιε Τσίρχερ Τσάιτουνγκ», τόσο αφοσιωμένη στον κόσμο των επιχειρήσεων και του χρήματος, έθιξε τα... άγια τοις αγίοις της ελβετικής ψυχολογίας, κάνοντας επίθεση στους «ανθρώπους του Νταβός», γράφοντας μεταξύ άλλων:
«Ακριβώς αυτή την εποχή συνέβησαν όλες οι αδέξιες, ανόητες, αναξιοπρεπείς, ανεύθυνες έως και εγκληματικές πλάνες και ανακατωσούρες που οδήγησαν στην κρίση και όχι λίγοι από τους εκτιθέμενους στα προγράμματα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ ως φωτεινές μορφές από τις επιχειρήσεις και την οικονομική πολιτική φέρουν την ευθύνη της κρίσης».
«Ο ‘‘ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΝΤΑΒΟΣ’’ ΤΡΕΛΑΘΗΚΕ»
Πολύ καυστικό είναι και το γερμανικό περιοδικό «Σπίγκελ» στην κριτική που κάνει, όπου γράφει μεταξύ άλλων:
«Φαίνεται ότι ο «Άνθρωπος του Νταβός» τρελάθηκε. Στο κάτω - κάτω της γραφής, δεν χρειάζεται να έχει κανείς πολύ καλή μνήμη για να θυμηθεί τις εποχές που οι ιδεολόγοι της αγοράς διέδιδαν με εξαιρετική επιτυχία τις θέσεις τους για το τέλος των ιδεολογιών, ώστε τελικά να μείνει μόνο η δική τους. Και πραγματικά, δεν έχει περάσει καιρός από τότε που οι εννοιολογικοί προσδιορισμοί τους κυριαρχούσαν σε όλες τις συζητήσεις: απορύθμιση, ελαστικοποίηση, ευθύνη του καθενός για τον εαυτό του. Το κράτος εθεωρείτο ως το μεγάλο εμπόδιο, οι διεθνείς θεσμοί ήταν η παλαιομοδίτικη τροχοπέδη, ο πολίτης που σκεπτόταν τη διασφάλιση ήταν ο ενοχλητικός παράγοντας διαταραχής του ελεύθερου παιχνιδιού των δυνάμεων της αγοράς. Τώρα, τη στιγμή της καταστροφής και χωρίς καν τις οφειλόμενες αναλύσεις, διευκρινίσεις και ομολογίες ενοχής εκ μέρους των πρωταγωνιστών και των δραστών, τα πάντα γύρισαν ανάποδα. Τα κράτη πρέπει να πληρώσουν τα χρέη των ιδιωτικών τραπεζών, η διεθνής κοινότητα πρέπει να ρυθμίσει την άναρχη ανάπτυξη (παρακαλούμε όμως να μην τη ρυθμίσει πολύ και όχι για μεγάλο χρονικό διάστημα) και ο πολίτης που μένει άνεργος να δει μόνος του τι θα κάνει. Αυτή είναι η αηδιαστική απάντηση των «παγκόσμιων ηγετών» του Νταβός στην κρίση, στην οποία πολλοί από αυτούς και πολλοί από όσους τους παρατηρούν έχουν συνεισφέρει στο να προκληθεί», γράφει δηκτικά και οργισμένα το σοβαρό γερμανικό περιοδικό.
ΡΕΒΑΝΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΠΑΡΟΥΝ ΟΙ ΣΥΝΕΝΟΧΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ
Η χρηματοπιστωτική και η οικονομική κρίση αλλάζουν το συσχετισμό δυνάμεων ανάμεσα στους πολιτικούς και τους οικονομικούς παράγοντες. Η αλόγιστη ανάπτυξη του καπιταλισμού - φούσκα» τα τελευταία χρόνια είχε υπέρμετρα ενισχύσει τους επιχειρηματίες και είχε σχεδόν περιθωριοποιήσει τους πολιτικούς, οι οποίοι, βεβαίως, δεν είναι κανένα δισταγμό να δράσουν ως μαριονέτες των ισχυρών και αλαζονικών οικονομικών παραγόντων.
Τώρα, όμως, η κατάσταση άλλαξε, καθώς με τα χρήματα των φορολογουμένων από τον κρατικό προϋπολογισμό οι πολιτικοί παριστάνουν τώρα τους σωτήρες των απατεώνων τραπεζιτών και άλλων μεγαλοεπιχειρηματιών του αυτού φυράματος.
«Το εκκρεμές μετακινήθηκε και η εξουσία επέστρεψε στις κυβερνήσεις», δήλωσε ακόμη και ο ιδρυτής και διευθυντής του Φόρουμ του Νταβός, καθηγητής Κλάους Σβαμπ.
Αυτό, όμως, δεν αποκαθιστά το κύρος των κυβερνήσεων. «Μπαίνουμε σε μια εποχή με βαθύτερη καχυποψία, τόσο έναντι των αγορών όσο και έναντι των κυβερνήσεων», δήλωσε προβληματισμένος σε συνέντευξή του ο τιμημένος με βραβείο Νόμπελ, Αμερικανός οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς. Έχει απόλυτο δίκιο.
