Πρέπει να ομολογήσω ότι την αποπομπή του Λαρς Φον Τρίερ από το φεστιβάλ των Καννών δεν την περίμενα. Με αιφνιδίασε! Ήμουνα παρών καθ’ όλη τη διάρκεια της συνέντευξης που έδωσε ο εκκεντρικός Δανός. Από όλα αυτά που είπε, ελάχιστα έχουν σοβαρότητα. Όταν δηλώνει ότι είναι θαυμαστής του Αδόλφου Χίτλερ και, ταυτόχρονα, ότι θαυμάζει -λίγο- και το κράτος του Ισραήλ ή ότι σκέφτεται να γυρίσει ένα τετράωρο πορνό (!!!) με την Κίρστεν Ντανστ, στο οποίο θα διαφαίνεται η αντιπαράθεση μεταξύ Ορθόδοξης και Καθολικής εκκλησίας(!!!), τότε κανείς δεν είναι σοβαρός όταν… τον παίρνει στα σοβαρά. Όμως, συνειδητοποιώ ότι αυτή είναι η δική μου –καθαρά νεοελληνική σκέψη- η οποία εκφράζει λίγο πολύ τη στάση ζωής του λαού μου.
Μια στάση «ωχαδερφισμού». «Δε βαριέσαι, κάνει πλάκα, είναι γραφικός» λέμε και πάμε παρακάτω. Και έτσι μας ξεφεύγουν πράγματα που δεν είναι του στυλ «να βαριέσαι». Όταν πλέον αντιλαμβανόμαστε τα λάθη μας, είναι πολύ αργά για να τα διορθώσουμε. Το «αυγό του φιδιού» έχει εκκολαφθεί. Οι «γραφικοί» δηλώνουν πρόθυμοι να σώσουν την Ελλάδα ψηφίζοντας μνημόνια και οτιδήποτε άλλο προκύψει. Ο φασισμός βρίσκεται μέσα στο σπίτι μας πριν το καταλάβουμε. Αλλά δεν βαριέσαι…
Οι Γάλλοι στην περίπτωση του αστείου Λαρς δεν αντέδρασαν έτσι. Κάποια πράγματα δεν πρέπει να λέγονται ούτε για αστείο. Αν και του έδωσαν την ευκαιρία να απολογηθεί, θεώρησαν ότι πρέπει να τον αποπέμψουν από το φεστιβάλ. Έδωσαν την ευκαιρία όμως στο έργο του - την ταινία του δηλαδή- να εξακολουθήσει να είναι υποψήφια για το «Χρυσό Φοίνικα». Διαχώρισαν το πρόσωπο από την καλλιτεχνική δημιουργία. Με αυτό τον τρόπο τον προειδοποίησαν ότι δεν πρέπει να κάνει «πλάκες» με την ιστορική μνήμη. Ας μην ξεχνάμε ότι στο φεστιβάλ των Καννών εκπροσωπούνται όλες οι κινηματογραφικές τάσεις-χωρίς κανέναν αποκλεισμό-ακόμα και οι πιο ακραίες και κυρίως αυτές που σαρκάζουν και στηλιτεύουν την εξουσία. Αναφέρω ως παράδειγμα την ταινία «La Conquete», που παρουσιάζει μια όχι και τόσο κολακευτική εικόνα για τον τωρινό πρόεδρο της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί.
Βέβαια, στην Ελλάδα η ιστορική μνήμη –και γενικώς η μνήμη- εξαντλείται σε αστείες παρελάσεις, όπου κανείς δεν ξέρει γιατί γίνονται. Η υποκρισία και ο «ωχαδερφισμός» κάνουν καλή παρέα.
Οι Γάλλοι μάς έδωσαν την ευκαιρία να ξαναμιλήσουμε για τη δημοκρατία της ελεύθερης έκφρασης, η οποία πάντοτε πρέπει να διέπεται από κανόνες. Αν δεν τηρούνται οι κανόνες, τότε οδηγούμαστε στην ασυδοσία και στο φασισμό του «δεν βαριέσαι».
