Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Στις 3 Μαΐου που είναι η Διεθνής Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, οι «Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα» έφεραν στη δημοσιότητα τον νέο τόμο της σειράς «Εικόνες για την Ελευθερία του Τύπου». Πρόκειται για μια συλλογή με φωτογραφίες που τεκμηριώνει σε εικόνες και κείμενα σημαντικά γεγονότα του 2010. Ο πολύ ενδιαφέρων αυτός τόμος - συλλογή επικεντρώνει το ενδιαφέρον του σε χώρες όπου η ελευθερία έκφρασης και η ελευθερία του διαδικτύου βρίσκονται εδώ και πολύ καιρό σε κίνδυνο. Πολλά από τα κείμενα και τις εικόνες που εκτίθενται, δείχνουν πόσο δύσκολο είναι το έργο των δημοσιογράφων και των Μέσων Ενημέρωσης σε πολλά μέρη του κόσμου. Βέβαια, δεν χρειάζεται μόνο οι εικόνες να δείχνουν πόσο δύσκολο είναι το δημοσιογραφικό έργο καθώς για παράδειγμα, σύμφωνα με τα στοιχεία από το βαρόμετρο του 2011 των «Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα», μόνο τους πρώτους αυτούς μήνες έχουν χάσει τη ζωή τους 18 δημοσιογράφοι, και 151 παραμένουν φυλακισμένοι μαζί με 128 αντιφρονούντες του διαδικτύου. Ο τόμος της σειράς λοιπόν «Εικόνες για την Ελευθερία του Τύπου», είναι και παραμένει επίκαιρος
Περίπου 20 διεθνούς φήμης γυναίκες και άντρες φωτογράφοι καθώς και περισσότεροι από δέκα συγγραφείς συμμετείχαν στο άλμπουμ του τρέχοντος έτους. Το πρώτο μέρος της «Εικόνων για την Ελευθερία του Τύπου 2011» αποτελείται από εικόνες πραγματικών περιστατικών και διάφορα ξεχωριστά πορτρέτα. Μας οδηγεί, για παράδειγμα στη σημερινή «καυτή περιοχή» για την ελευθερία του Τύπου, τη χώρα της ανατολικής Αφρικής, Ουγκάντα. Εκεί, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έχουν γίνει παιχνίδι και «μπαλάκι» των πολιτικών συμφερόντων, μέσον δωροδοκίας των δημοσιογράφων. Την ίδια στιγμή και η μιντιακή δυσφημιστική καμπάνια - ιδιαίτερα κατά των ομοφυλοφίλων - έχει επιδεινωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Η Αϊτή επίσης είναι μια χώρα όπου, οι δημοσιογράφοι αγωνίζονται μετά το σεισμό του Ιανουαρίου 2010 για την επαγγελματική τους επιβίωση. Στον τόμο όμως παρατίθενται και άλλα ανησυχητικά γεγονότα που καταγράφονται σε χώρες της ΕΕ, όπως για παράδειγμα η ποινική δίωξη των ΜΜΕ στη Γαλλία και τη Γερμανία. Στο δεύτερο μέρος του τόμου μπορεί να βρει κανείς μια μακρά σειρά από εικόνες και κείμενα. Για παράδειγμα, τις επιπτώσεις από την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ το περασμένο έτος. Ο απολογισμός του πολέμου στο Ιράκ και η επακόλουθη κατοχή απεικονίζονται με ζοφερό τρόπο. Σε περισσότερα από επτά χρόνια, πέθαναν στην εν λόγω χώρα εκατοντάδες χιλιάδες άμαχοι και πάνω από 200 δημοσιογράφοι. Ωστόσο, μετά την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων, η κατάσταση εξακολουθεί να παραμένει επισφαλής. Ο πληθυσμός φοβάται πολύ τις επιθέσεις. Στερείται μια λειτουργικής πολιτικής ηγεσίας αλλά και την προοπτική της οικονομικής ανάπτυξης. Η κενότητα και η έλλειψη προσανατολισμού εκφράζονται στις μνημειακές εικόνες του φωτογράφου Ρίτσαρντ Μος. Η σειρά του με τίτλο «Παραβίαση» δείχνει τα αυτοκρατορικά παλάτια του Σαντάμ Χουσεΐν. Απεικονίζουν τα σύμβολα της μεγαλομανίας, που χρησιμοποίησαν ως προσωρινό κατάλυμα οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις. Το ρεπορτάζ «Οι πηγές του κακού» από τον Χόραντ Κνάουπ αφορά στη βρόμικη επιχείρηση πετρελαίου στη χώρα της Δυτικής Αφρικής, Νιγηρία, εκεί όπου για δεκαετίες, μια μικρή ελίτ πλουτίζει από τα κέρδη του λαθρεμπορίου με τον μαύρο χρυσό. Η διαφθορά ανθεί και καθημερινά επιδρομές, απαγωγές, ομηρία ακόμη και βομβιστικές επιθέσεις, είναι οι συνέπειες από την εμπλοκή και διεθνών πετρελαϊκών εταιριών που συμμετέχουν στην όλη ιστορία με τον μαύρο χρυσό. Ο φωτογράφος Κρίστιαν Λουτς, από την άλλη, ρίχνει μια ματιά πίσω από τις πύλες του επιχειρηματικού κόσμου, στον οποίο κυριαρχούν αδίστακτοι κανόνες, όπως και μια ακραία πίεση ανταγωνισμού.
Ένα άλλο ρεπορτάζ μας μεταφέρει στο πρώην «Ελβετία της Κεντρικής Ασίας» - το Κιργιστάν – όπου, σύμφωνα με εκτιμήσεις, τουλάχιστον 2.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε εθνοτικές συγκρούσεις, τον Ιούνιο του 2010 μεταξύ της Κιργιζίας και των Ουζμπέκων. Ο δημοσιογράφος Κρίστιαν Νέεφ όπως και οι φωτογράφοι Έριχ Φόλαθ και Γουίλιαμ Ντάνιελ, επιδίδονται στο να εντοπίζουν και να βρουν την αιτία των ανεξιχνίαστων εγκλημάτων. Μεταξύ των συντακτών στον προαναφερόμενο τόμο, συμπεριλαμβάνονται και ο Κινέζος Νομπελίστας Λιού Χιάομπο, ο Μίκαελ Λούντβιχ και ο Ίνγκο Πετς. Όλοι όσοι αναφέρθηκαν αλλά και πολλοί άλλοι έδωσαν φωτογραφίες και κείμενα δωρεάν για την υποστήριξη του έργου των «Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα». Με τις εισπράξεις από την πώληση των τόμων καλύπτονται τα έξοδα της νομικής εκπροσώπησης, της ιατρικής περίθαλψης και της δημοσιοποίησης των υποθέσεων που αφορούν δημοσιογράφους που διώκονται διεθνώς. Ο εν λόγω τόμος είναι ο 18ος από τη σειρά «Εικόνες για την Ελευθερία του Τύπου». Η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ένωσης Εφημερίδων (ΠΕΕ) και από το 1993 εορτάζεται κάθε χρόνο στις 3 Μαΐου, σε ανάμνηση της Διακήρυξης του Βίντχουκ, μία έκκληση ελευθεροτυπίας που υπέγραψαν Αφρικανοί δημοσιογράφοι το 1991 για ελεύθερα, ανεξάρτητα και πλουραλιστικά Μ.Μ.Ε.
