Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Mε μείωση στα έσοδα του προϋπολογισμού και ασταμάτητες φήμες περί αναδιάρθρωσης του χρέους, σενάρια για νέες περικοπές στους μισθούς και με πολίτες που αδυνατούν να σηκώσουν το βάρος του ελλείμματος, φτάσαμε αισίως στο Πάσχα και λίγο πριν την Ανάσταση προσδοκούμε τη δική μας ανύψωση εις τους ουρανούς, με ονειρώξεις περί μιας νέας εποχής για τη χώρα, μακριά από τον εφιάλτη του δανεισμού. Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού ανήλθαν συνολικά στα 11.123 εκατ. ευρώ, εμφανίζοντας μείωση της τάξης του 8,0%. Η αναδιάρθρωση του χρέους γίνεται καθημερινό αντικείμενο συζητήσεων και αδιάκοπης απόρριψης από τη μεριά της κυβέρνησης ότι θα συμβεί.
Το τελευταίο ήταν η κατηγορική διάψευση του υπουργού Οικονομικών, Γιώργου Παπακωνσταντίνου, ότι η αναδιάρθρωση του χρέους δεν είναι σε καμία περίπτωση μέσα στους κυβερνητικούς στόχους. Ο υπουργός, μάλιστα, τόνισε ότι η αναδιάρθρωση ενέχει τεράστιους κινδύνους για την οικονομία, το τραπεζικό σύστημα, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός μιλώντας για το ίδιο θέμα πριν από μερικές ημέρες στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος δήλωνε σθεναρά για την αναδιάρθρωση του χρέους: «Πολλά λέγονται και εκτοξεύονται με ανευθυνότητα, ο καθένας έχει τη θεωρία του. Ας το καταλάβουν όλοι, ότι δεν μιλάμε για ένα πειραματόζωο, μιλάμε για μια χώρα, για ένα λαό που έχει προοπτική και θέλει σταθερότητα. Επιτέλους, να τελειώσει αυτή η φιλολογία. Εμείς ξέρουμε πώς θα διαχειριστούμε το χρέος μας με τον πιο ορθό τρόπο».
Την ίδια στιγμή που οι πολίτες αγωνιούν για την εξέλιξη της όλης κατάστασης, ο υπουργός Οικονομικών διαβεβαιώνει πως στόχος της κυβέρνησης είναι η έξοδος στις αγορές το συντομότερο δυνατόν και μάλιστα στις αρχές του 2012. Και ο πρωθυπουργός όμως επαναλαμβάνει πως όλες οι πολιτικές της κυβέρνησης έχουν στόχο να κερδηθεί το μεγάλο στοίχημα, το 2011 να είναι η τελευταία χρονιά της ύφεσης, και το 2012 να μπει η χώρα σε τροχιά ανάπτυξης.
Πώς όμως θα γίνει αυτό και πόσο θα είναι το διάστημα της προσαρμογής; Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε πόσο χρόνο θα χρειαστεί για να εναρμονιστεί η Ελλάδα με τα νέα δεδομένα που θα προκύψουν από μια ενδεχόμενη είσοδο στις αγορές το 2012. Τη στιγμή μάλιστα που το 2011 προβλέπεται, σύμφωνα με πληροφορίες, πολύ δύσκολο για την κυβέρνηση καθώς η εσωκομματική πίεση από τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ δυσχεραίνει την υλοποίηση των κυβερνητικών επιλογών. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, πρώτο μέλημα του πρωθυπουργού είναι να αποκαταστήσει την ηρεμία εντός του κόμματος, ώστε κάθε εσωκομματική αντίδραση να καταλαγιάσει και να μην απειλεί πλέον να τινάξει στον αέρα όλες τις προσπάθειες για αποκατάσταση των οικονομικών προβλημάτων.
Ο κ. Παπανδρέου, λοιπόν, πρέπει, προκειμένου να διαλύσει όλες τις φήμες περί ανασχηματισμού και πρόωρων εκλογών, να εμφανίσει μια γρανιτένια θωράκιση ενάντια στις εσωκομματικές αντιδράσεις και να επαναφέρει το κλίμα ηρεμίας στις τάξεις του κόμματος. Ο αγώνας, τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι, είναι να σταματήσουν «οι διαρροές» και οι σκληρές ενίοτε εσωκομματικές κριτικές, έτσι ώστε από το φθινόπωρο να υπάρξει η ειρηνική επίθεση για την ανάκτηση των αγορών. Μέχρι τότε όμως αναμένεται να συμβούν πολλά. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός - αν κανείς θέλει να ερμηνεύσει την περαιτέρω στάση του - δηλώνει κατηγορηματικά: «Δεν με ενδιαφέρει αν αυτή είναι η μοναδική θητεία μου, ως πρωθυπουργός της χώρας. Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι, το 2013, να έχουμε παραδώσει στον Ελληνικό λαό μια διαφορετική Ελλάδα, μια Ελλάδα που δεν θα κινδυνεύει από κρίσεις, που θα κοιτάζει το μέλλον με αισιοδοξία και που όλοι μας θα μιλάμε με λόγια περηφάνιας και χαράς για τον τόπο μας, για την κοινωνία μας, για το κοινό μας σπίτι». Τα λεγόμενα του δείχνουν πως μάλλον θα προβεί σε περαιτέρω ενέργειες και προετοιμάζουν τον ελληνικό λαό για περισσότερες πρωτοβουλίες σε διάφορους τομείς, καθώς όπως δηλώνει δεν τον ενδιαφέρει το πολιτικό κόστος παρά η αναδιάταξη της χώρας. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε με τη στροφή προς περαιτέρω «πακέτα» ιδιωτικοποιήσεων, είτε με την πιστή εφαρμογή του μνημονίου που κατευθύνει εφεξής τις κυβερνητικές επιλογές. Είπαμε και παραπάνω ότι στόχος είναι να μπει η χώρα στην αγορά από το 2012. Είναι όμως τόσο εύκολο να συμβούν και αλλαγές και να μην υπάρξουν αντιδράσεις από τους συνδικαλιστές;
Όσο η κυβέρνηση εφαρμόζει την πολιτική του μνημονίου, τόσο οι αντιδράσεις θα μεγαλώνουν από πλευράς των πολιτών. Καθώς προβλέπονται από την τρόικα νέες περικοπές και μέτρα, καθώς η πίεση από τους Ευρωπαίους εταίρους θα μεγαλώνει όσο το χρέος, μάλλον πρέπει να αναμένουμε νέα μέτρα και κατ’ επέκταση κοινωνικές συγκρούσεις. Το ποσοστό της ανεργίας την ίδια στιγμή έχει εκτοξευθεί στα ύψη, οι εργασιακές σχέσεις αλλάζουν μέρα με τη μέρα με την εγκαθίδρυση της ημιαπασχόλησης, της εκ περιτροπής εργασίας, της μείωσης μισθών, και τις μαζικές απολύσεις. Όλα τούτα, νομίζετε, θα μείνουν αναπάντητα από τους πολίτες; Ας υπολογίσουμε μάλιστα ότι σχεδόν ταυτόχρονα, πολλοί βουλευτές του ΠΑΣΟΚ διαμαρτύρονται έντονα για τα κυβερνητικά σχέδια. Θα κάνει το λάθος, λέτε, ο πρωθυπουργός να τα θεωρήσει όλα «στημένα»; Ή μήπως θα υιοθετήσει τη λογική των διαγραφών, όπως έκανε στο παρελθόν η ΝΔ ως κυβέρνηση;
Συνήθως μετά τις όποιες διαγραφές, έπονται έριδες, κονταρομαχίες και χτυπήματα κάτω από τη μέση. Αυτό ο πρωθυπουργός το γνωρίζει πολύ καλά. Γνωρίζει πως η εσωκομματική ισορροπία είναι εύθραυστη. Και θέλει να αποφύγει πάση θυσία τη ρήξη. Ο χρόνος όμως περνά. Το 2012 ή 2013 είναι πολύ κοντά. Η πολυδιαφημιζόμενη «είσοδος στην αγορές» είναι προ των πυλών. Θα αντέξει μέχρι τότε η κυβέρνηση; Θα υπομένουν οι πολίτες επιπλέον περικοπές και μέτρα; Μάλλον απίθανο. Η κυβέρνηση βρίσκεται στην τελική ευθεία μετά τις διαβεβαιώσεις της ότι δεν θα πειραχθούν άλλο οι πολίτες. Στην τελική ευθεία όμως είναι και η δοκιμασία της αξιοπιστίας της. Πως δεν θα παρθούν άλλα μέτρα, πως δεν θα θιχτούν περαιτέρω οι μισθοί στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Μπορείτε λοιπόν όλοι σας να κάνετε ένα μικρό διάλειμμα και να αφιερωθείτε στις εορτές του Πάσχα. Να κάνετε τους δέοντες απολογισμούς και τα απαραίτητα πλάνα. Πάν απ΄ όλα όμως να μην ονειρεύεστε Παραδείσους ή παραμυθένιες Πολιτείες. Τα προβλήματα είναι εδώ, η οικονομική κρίση δεν λέει να υποχωρήσει, και ο πρωθυπουργός πιστεύει στο αύριο, λέγοντας: «Το καθήκον μας είναι να ακολουθήσουμε ένα δύσκολο δρόμο, αλλά ένα δρόμο σίγουρο, έναν Οδικό Χάρτη που ξέρουμε πού πάει. Αυτό είναι το καθήκον το οποίο μας έχει αναθέσει ο Ελληνικός λαός, για να σώσουμε και να αλλάξουμε την Ελλάδα. Και μπροστά στην ιστορία μας, δεν έχουμε άλλη επιλογή». Μακάρι, ο Οδικός χάρτης να επικαιροποιείται και να μην περιλαμβάνει δρόμους που έχουν οριστικά καταργηθεί. Μακάρι να σωθεί η χώρα από το 2012 και μετά, όπως διατείνονται τα κυβερνητικά στελέχη. Γιατί πολύ απλά σε αντίθετη περίπτωση, από το 2012 δεν θα υπάρχει καν Οδικός χάρτης ή στην καλύτερη περίπτωση θα επιστρέψουμε στους παλιούς χάρτες, και τα όποια μεγάλα έργα θα ήταν σα να μην έγιναν ποτέ.
