Κάποτε, ο μεγάλος συγγραφέας του περασμένου αιώνα Ελία Κανέτι είχε πει ότι μόλις οι άνθρωποι «κατακτήσουν ένα ξέφτι εξουσίας, τους ανεβαίνει πάνω απ΄ το κεφάλι». Η άποψη αυτή ισχύει ιδιαίτερα για τους διάφορους «ηγέτες», όπως τους αποκαλούν συνήθως τα θύματα της εξουσίας, οι οποίοι, όντας επικεφαλής επαναστατικών ή αντεπαναστατικών κινημάτων, ενώ διατείνονται ότι η εξουσία προέρχεται και ανήκει στο λαό, μόλις την καταλάβουν, δένονται μαζί της, με άκρως συμβιωτικό τρόπο, εφ΄όρου ζωής. Όμως, όπως σωστά αναφέρει στο «Κοινωνικό Συμβόλαιο» ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ, «ο ισχυρότερος δεν είναι ποτέ τόσο δυνατός ώστε να μείνει για πάντα κυρίαρχος, αν δεν μετατρέψει την ισχύ του σε δίκαιο και την υπακοή σε καθήκον», εννοεί υπακοή στους νόμους που εδράζονται στη «γενική βούληση», από την οποία και αντλούν τη νομιμότητά τους.
Η εξέγερση στη Λιβύη επιβεβαιώνει, με τραγικό τρόπο, πως τα δικτατορικά καθεστώτα, όπου γης, δύσκολα αποχωρίζονται την εξουσία, αποκαλύπτει συγχρόνως, για πολλοστή, βέβαια, φορά, την υποκρισία των οργανισμών αλλά και των κυβερνήσεων, τουτέστιν τη στρατηγική των δυο μέτρων και δυο σταθμών που εφαρμόζει η διεθνής κοινωνία στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων κρίσεων. Ομόφωνα οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ αποφάσισαν το 1999 τον ανηλεή βομβαρδισμό της Σερβίας του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, το ίδιο, τηρουμένων των αναλογιών, συνέβηκε το Μάρτιο του 2003 στην περίπτωση του Ιράκ. Σήμερα και πιο συγκεκριμένα στην περίπτωση της Λιβύης τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, καθώς η οικονομική κρίση έχει αλλάξει διεθνώς και μάλιστα ριζικά τα οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά δεδομένα.
Ενόψει της βαθιάς δομικής κρίσης που αντιμετωπίζει το καπιταλιστικό σύστημα, όπως αυτό προέκυψε μετά την κατάρρευση της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης και την εμφάνιση στο προσκήνιο της διεθνούς οικονομικής πολιτικής των επονομαζόμενων αναδυόμενων οικονομιών (Κίνα, Ινδία και Βραζιλία), η κάθε χώρα έχει κατά νου πρωτίστως το δικό της εθνικό συμφέρον, ανάμικτο, βέβαια, με την αγωνία των ασκούντων κυβερνητική εξουσία να εξασφαλίσουν την επανεκλογή τους. Οι δυσκολίες, τόσο στους κόλπους του ΟΗΕ όσο και του ΝΑΤΟ, να αποφασίσουν, ποια στρατηγική τελικά θα ακολουθήσουν στην περίπτωση της Λιβύης, καταδεικνύει πως οι περιώνυμες συμμαχίες και το αρραγές μέτωπο στην αντιμετώπιση τοπικών κρίσεων ανήκουν πλέον στα παρελθόν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το καθεστώς Καντάφι καταρρέει. Αν παρ΄ ελπίδα επιβιώσει, αυτό σημαίνει πως η Λιβύη θα χωριστεί στα εξ ων συνετέθη με βασικό κριτήριο τον έλεγχο των πετρελαιοπηγών μεταξύ των «προθύμων», όπως αυτοαποκαλούνται τα γεράκια των καπιταλιστικών μητροπόλεων, με προεξάρχουσα τη Γαλλία (η οποία, ως φαίνεται, δράττεται της ευκαιρίας, προκειμένου να επανακτήσει διπλωματικό έδαφος εντός της Ε.Ε. αλλά και διεθνώς που απώλεσε τελευταία προς όφελος της Γερμανίας, λόγω της στάσης της στην περίπτωση της εξέγερσης στην Τυνησία) καθώς στο παιχνίδι του ελέγχου της παραγωγής και διακίνησης πετρελαίου και αερίου συμμετέχουν πλέον και τα νεοκαπιταλιστικά καθεστώτα της Ρωσίας, της Κίνας κ.λπ. Σε ό,τι αφορά στο πολιτικό και διπλωματικό «φύλλο συκής» της Γερμανίας, η οποία αντιτίθεται, παθητικά βέβαια, στην απόφαση του ΝΑΤΟ, επιβεβαιώνει πως η Γερμανία συνεχίζει να «ψαρεύει στα θολά», πιστεύοντας πως θα μπορέσει, με τις κατά καιρούς τακτικές της κινήσεις, να επαναπροσδιορίσει τη θέση της στην Ε.Ε. αλλά και διεθνώς, αλληθωρίζοντας προς τη Ρωσία, η οποία, δίκην τσακαλιού, περιμένει, αφού οι λέοντες κατασπαράξουν το θύμα, να επωφεληθεί, από την πιθανή επιβίωση του καθεστώτος Καντάφι στο δυτικό μέρος της χώρας, επικαλούμενη τη δήθεν ουδετερότητά της. Επίθεση «σταυροφόρων» του Μεσαίωνα χαρακτήρισε ο Βλάντιμιρ Πούτιν την από αέρος στρατιωτική επέμβαση των νατοϊκών δυνάμεων στη Λιβύη, φράση που, ως γνωστόν, χρησιμοποιεί τις τελευταίες μέρες κατά κόρον και ο συνταγματάρχης Καντάφι. Εντύπωση προκαλεί η αμφιλεγόμενη στάση των ΗΠΑ, οι οποίες, αν και αρχικά θέλησαν να αποφύγουν την άμεση ανάμιξή τους (ίσως λόγω των αποτυχημένων επεμβάσεών τους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν), αναθέτοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στον άξονα Γαλλίας-Αγγλίας, τελικά δεν απέφυγαν την άμεση συμμετοχή τους στους βομβαρδισμούς της Λιβύης, καθώς τα αεροπορικά χτυπήματα Γάλλων και Άγγλων δεν υπήρξαν ιδιαίτερα αποτελεσματικά.
Είναι, βέβαια, ακόμα νωρίς για να βγάλει κανείς τελικά συμπεράσματα, για το τι μέλλει γενέσθαι με τη Λιβύη. Οι αμφιταλαντεύσεις, οι παλινδρομήσεις και γενικά η σύγχυση και το αλαλούμ μεταξύ των δυτικών συμμάχων, Αμερικανών και Ευρωπαίων, σχετικά με την αντιμετώπιση της εξέγερσης στη Λιβύη, δείχνει πως η οικονομική κρίση και το άδηλον μέλλον των επιμέρους οικονομιών υπονομεύει καθημερινά τις σχέσεις μεταξύ των ίδιων των καπιταλιστικών χωρών, ανοίγοντας έτσι ένα, έστω και μικρό, παράθυρο ελπίδας για ριζικές αλλαγές στα μητροπολιτικά κέντρα της Δύσης αλλά και της Ανατολής, εφόσον, βέβαια οι λαοί, παύσουν να πιπιλίζουν την καραμέλα της επίπλαστης δημοκρατίας και προχωρήσουν μαζικά στην αμφισβήτηση του ίδιου του κοινωνικού συστήματος. Όσο το ενδιαφέρον μας επικεντρώνεται στα επιμέρους δέντρα, τουτέστιν στα επιμέρους προβλήματα, αγνοώντας το δάσος που είναι η αμφισβήτηση του ίδιου του συστήματος, κινδυνεύουμε να χαθούμε στις λεπτομέρειες. Ας ελπίσουμε πως το τίμημα της ελευθερίας για τον δοκιμαζόμενο λαό της Λιβύης δεν θα σημάνει εκατόμβες αίματος. Για όλους εμάς που παρακολουθούμε με αγωνία τα τεκταινόμενα στη Λιβύη, ισχύει πάντα η ρήση των αρχαίων ημών προγόνων «συν Αθηνά και χείρα κίνει»!
