Στην Ελλάδα, η έννοια «γενικό συμφέρον»
ήταν πάντοτε ανύπαρκτη
Γεράσιμος Κακλαμάνης - «Η Ελλάς ως κράτος δικαίου» (1990)
Για τον μέσο Έλληνα, το «γενικό συμφέρον» συμπίπτει κατά κανόνα με το προσωπικό. Κατ’ αντιστοιχία, τα πολιτικά κόμματα ονομάζουν «γενικό συμφέρον» το δικό τους κομματικό, που επιμερίζεται επίσης σε πολλά προσωπικά συμφέροντα τα οποία και προσπαθούν να ικανοποιήσουν οι πολιτικοί. Σε αυτά επενδύουν, γι’ αυτό και δίνουν πάντοτε «δίκιο» στον ψηφοφόρο-πελάτη. Δηλαδή, για τους πολιτικούς, το «γενικό συμφέρον» έπεται της εκάστοτε επιθυμίας του ψηφοφόρου-πελάτη, ο οποίος δεν πρέπει να δυσαρεστηθεί. Σ’ αυτήν ακριβώς την πελατειακή σχέση των κομμάτων με τους πολίτες στηρίχτηκε ο νεοελληνικός πολιτικός λαϊκισμός.
Ο Γεράσιμος Κακλαμάνης, στο βιβλίο του «Η Ελλάς ως κράτος δικαίου», διαπιστώνει ότι στις ιδιότυπες συνθήκες υπό τις οποίες επιβιώνει το νεοελληνικό κράτος, δεν είναι δυνατό να υπάρξει άρχουσα τάξη, διότι αυτή προϋποθέτει μια σταθερότητα σε αρχές, πεποιθήσεις και πλούτο. Τολμά μάλιστα να προτείνει την αντικατάσταση του όρου άρχουσα τάξη με τον όρο διοικητική τάξη, όπως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Πρόκειται για κάτι το οποίο σήμερα επιβεβαιώνεται με τη διοίκηση της χώρας μας μέσω της τρόικας και του ΔΝΤ...
Από το 1821 και μετά, η ανάπτυξη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους στηρίχτηκε στο δανεισμό. Έκτοτε, όλοι μιλούν για επενδύσεις, αδιάκοπα καλούν τους ξένους επενδυτές, κι αυτοί συνήθως αδιαφορούν. Και σήμερα, φτάσαμε να χάσουμε ακόμα και την αυτονομία στην οικονομική διαχείριση, αφού τα δανεικά δεν επενδύθηκαν παραγωγικά ώστε να αποκτήσουμε δικό μας πλούτο, αλλά φαγώθηκαν από τους διαχειριστές και τους μεσάζοντες. Η αβεβαιότητα και η οικονομική αστάθεια της χώρας μας, οφείλεται κατά πολύ στο ότι δεν είναι οι κοινωνικές τάξεις αυτές που διεκδικούν την εξουσία αλλά ομάδες λιγότερο χορτάτων, που επιθυμούν να αναρριχηθούν στην εξουσία για προσωπικό όφελος, όπως συμβαίνει σε χώρες που είναι οργανωμένες σε κοινωνίες φυλών. Ενδεικτική της αστάθειας στις δομές είναι η πληθώρα των νόμων αλλά και η διαφορετική ερμηνεία τους. Σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχει τόση πολυνομία, ούτε τόσο συχνές αναθεωρήσεις του συντάγματός της, όσο στη χώρα μας.
Παράλληλα έχει παγιωθεί η αντίληψη το να θεωρείται ως δεδομένη και αυτονόητη η υποστήριξη των ξένων, με την επίκληση της ιστορίας και τη πολιτιστική μας κληρονομιά. Όμως, ο ελληνικός πολιτισμός, λειτουργεί σαν ένα αφηρημένο ιδεολόγημα και σαν μια επιταγή χωρίς αντίκρισμα, όταν το κράτος δεν έχει επενδύσει στον πολιτισμό και την ανάπτυξη, αλλά αυτοαναιρείται καθώς γίνεται έρμαιο διαφόρων πολιτικών - και άλλων - συμφερόντων.
Όσον δε αφορά στην αντίληψη των Ελλήνων περί «γενικού συμφέροντος» ιστορικά, από την εποχή της ρωμαϊκής κυριαρχίας, κρίνεται σκόπιμο να παρατεθεί ένα απόσπασμα από την επιστολή του Ρωμαίου Συγκλητικού Μενένιου Άπιου προς τον Έπαρχο της Αχαϊας Ατίλιο Νάβιο, με την ευκαιρία της ανάληψης των καθηκόντων του. Στην επιστολή του αυτή, περιγράφει τους Έλληνες που πρόκειται να διοικήσει ο φίλος του: «Οι Έλληνες λίγα πράγματα σέβονται και σπάνια όλοι τους τα ίδια. Για να κρίνουν αν ένας νόμος είναι δίκαιος, θα τον μετρήσουν με το μέτρο της προσωπικής τους περίπτωσης ακόμα κι όταν τον κρίνουν υπεύθυνα στην Εκκλησία του Δήμου ή στο Δικαστήριο... Ο Έλληνας ζητεί από το νόμο δικαιοσύνη για τη δική του προσωπική περίπτωση. Αν τύχει και ο νόμος, δίκαιος στην ολότητά του αλλά δεν ταιριάζει σε λίγες περιπτώσεις όπως η δική του, δεν μπορεί αυτό να το παραδεχτεί...».
Επιβεβαιώνοντας τη διαχρονική ανυπαρξία αντίληψης περί «γενικού συμφέροντος»...
Ο Μιλτιάδης Γ. Δεληχάς είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.
