Από τον Γεώργιο Ν. Ξενόφο
Ένα από τα καλύτερα δώρα που μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας είναι να τα βοηθήσουμε να μάθουν να αναλύουν σωστά τα δεδομένα που έχουν μπροστά τους προτού να παίρνουν και να υλοποιούν αποφάσεις. Βέβαια είναι αναπόφευκτο ότι θα γίνονται λάθη. Οι συνέπειες των λαθών μπορούν να γίνονται διδάγματα για καλύτερες αποφάσεις στο μέλλον. Η λήψη αποφάσεων είναι μία δεξιότητα που πρέπει να αποκτηθεί από τα παιδιά. Είναι σημαντικό τα παιδιά να νιώθουν υπεύθυνα για τις αποφάσεις τους διότι έτσι θα έχουν και την ευθύνη των αποτελεσμάτων η οποία πρέπει να τους αποδίδεται. Με τον τρόπο αυτό θα βελτιώνουν τη δική τους ικανότητα για τη λήψη αποφάσεων. Με βάση την αρχή αυτή, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για επιτυχίες και ευτυχία των παιδιών όταν θα είναι πλέον ενεργοί πολίτες στην ενήλική ζωή τους. Το πώς θα διδάξουν οι γονείς τα παιδιά τους να παίρνουν καλές αποφάσεις, είναι μια διαρκής φροντίδα και σίγουρα η διαπαιδαγώγηση των παιδιών στη λήψη αποφάσεων δεν είναι μια εύκολη υπόθεση.
Χρειάζεται χρόνο, υπομονή και διαχρονική παρακολούθηση. Είναι καλύτερα οι γονείς να εμπλέκουν τα παιδιά τους στη λήψη αποφάσεων από νωρίς στην παιδική ηλικία. Φυσικά αυτά στα οποία θα συμμετέχουν τα παιδιά, θα εξαρτώνται από την ηλικία και το επίπεδο ωριμότητάς τους. Η διαπαιδαγώγηση αυτή θα επιτρέπει στα παιδιά σταδιακά να μπορούν να επεξεργάζονται όλο και δυσκολότερες καταστάσεις. Τα παιδιά συνήθως κάνουν πράγματα και παίρνουν αποφάσεις βιαστικά, δεν σταματούν να σκεφτούν. Πολύ συχνά καταλαβαίνουν όταν έχουν κάνει κάτι ανόητο. Ξέρουν ότι δεν άξιζε τον κόπο και το έκαναν διότι δεν συνειδητοποίησαν τις συνέπειες των πράξεών τους. Στο σημείο αυτό, η πρώτη βασική αρχή που πρέπει να τους διδάξουμε είναι να σταματούν και να σκέφτονται για λίγο πριν κάνουν κάτι που έχουν αποφασίσει. Μαθαίνοντάς το να μην ορμούν στο να κάνουν πράγματα χωρίς να το σκεφτούν περισσότερο, τα βοηθά στο να αποφεύγουν πολλές κακές αποφάσεις. Στην αρχή είναι καλό όταν τα δούμε να έχουν κάνει κάτι που δεν ήταν το αποτέλεσμα μιας καλής απόφασης, να συζητήσουμε μαζί τους και να αναλύσουμε εκ των υστέρων τι καλύτερο θα μπορούσαν να είχαν πράξει.
Ένα δεύτερο σημαντικό βήμα είναι να τα βοηθήσουμε να ρωτούν πάντοτε τον εαυτό τους γιατί θέλουν να κάνουν κάτι το συγκεκριμένο. Αυτό θα τα βοηθά να κάνουν μια εσωτερική ανάλυση των κινήτρων τους. Παράλληλα το τρίτο βήμα είναι να εξετάζουν τις επιλογές τους. Η εξέταση των επιλογών μαζί με την ανάλυση των υπέρ και κατά της κάθε επιλογής επιτρέπει στο παιδί από νωρίς στην ανάπτυξή του, να βλέπει καλύτερα την πραγματικότητα σε δύσκολες καταστάσεις. Το επόμενο βήμα είναι τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν την ικανότητα να προβλέπουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Θα πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν τους κινδύνους και τις ανταμοιβές που πιθανόν να προκύπτουν από τις πράξεις τους.
Στο τέλος τα παιδιά πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν αυτά που είναι το καλύτερο για τα ίδια. Προτού καταλήξουν σε μια απόφαση, ίσως το σημαντικότερο είναι να καταλάβουν εάν αυτό που πρόκειται να κάνουν εξυπηρετεί όσο το δυνατό αποτελεσματικότερα τα δικά τους συμφέροντα. Είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να αφιερώνουμε χρόνο και προσοχή για την εκμάθηση από τα παιδιά μας, της διαδικασίας λήψης απόφασης. Τελειώνοντας θα τονίσουμε τη μεγάλη σημασία που έχει οι γονείς να κατανοήσουν τη μεγάλη επίδραση που μπορεί να έχει στη ζωή των παιδιών τους η εκμάθηση της διαδικασίας λήψης ορθών αποφάσεων. Κατανοώντας τη βασική αυτή αρχή, θα είναι σε θέση να εξοπλίσουν τα παιδιά τους με γνώσεις και εμπειρίες που είναι πολύτιμες για όλη τους τη ζωή.
