Πολύς λόγος γίνεται αυτή την περίοδο για αγώνες, που θα βγάλουν τη χώρα από τα αδιέξοδα που μας οδήγησαν οι αγώνες για κοινωνικές και άλλες κατακτήσεις. Αγώνας σημαίνει κάθε επίπονη και επίμονη προσπάθεια για την επίτευξη κάποιου ανώτερου σκοπού. Όταν ευοδωθεί λέμε ότι είναι καλός και ωφέλιμος και όταν αποτυγχάνει μάταιος και βλαπτικός. Η εκτίμηση και αξιολόγηση των αγώνων απαιτούν βάθος χρόνου προκειμένου να καθαρίσει το ιστορικό περιβάλλον από διάφορες συγκινησιακές φορτίσεις, να ερμηνευτούν τα γεγονότα ανεπηρέαστα εκ του αποτελέσματος και με το όμμα της εμπειρίας.
Ας αρχίσουμε από το πρόσφατο παρελθόν και τους αγώνες της Αριστεράς για την ανατροπή του πολιτικοκοινωνικού καθεστώτος και την εγκαθίδρυση του υπαρκτού σοσιαλισμού που κορυφώθηκαν και πήραν τη μορφή εμφυλίου πολέμου αμέσως μετά την απελευθέρωση 1944-1949 και στοίχισαν στη χώρα χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες, πείνα και δυστυχία. Μετά από 50 χρόνια, οι πρωταγωνιστές αυτών των αγώνων στη χώρα μας και κατόπιν της παταγώδους αποτυχίας του κομμουνισμού στη Σοβιετική Ένωση, που ήταν η μήτρα του, αλλά και σε όλες σχεδόν τις χώρες του πλανήτη, ομολόγησαν με θάρρος: Ευτυχώς για τη χώρα μας που αποτύχαμε.
Οι ανένδοτοι αγώνες που κήρυξε ο Γεώργιος Παπανδρέου το 1961-‘63 κατά της βίας και νοθείας των εκλογών από τη πλευρά της ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή και στη συνέχεια οι αγώνες του κατά του Παλατιού το 1965-’67 με το σύνθημα 114 οδήγησαν στη δικτατορία του 1967 που ενώ όλοι γνώριζαν ότι ερχόταν κανείς δεν έκαμε κάτι ουσιαστικό να την αποτρέψει.
Ας έρθουμε τώρα στους αγώνες της γενιάς του Πολυτεχνείου και το σύνθημα «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία». Οι αντίπαλοι «εχθροί» των εξεγερμένων ήταν ομομήτριοι και ομογάλακτοι αυτών, ήταν αδέρφια τους, όπως τους αποκαλούσαν σκαρφαλωμένοι στα κιγκλιδώματα του προαυλίου. Η γενιά αυτή, που το πνεύμα της και τα συνθήματά της κυριάρχησαν στην πολιτική ζωή του τόπου μαζί με όσους εκμεταλλεύθηκαν εκείνα τα γεγονότα από ιδιοτέλεια για προβολή και αθέμιτο πλουτισμό, κληροδότησε στις νέες γενιές τη σημερινή τραγική κατάσταση της οικονομίας και όχι μόνο. Δεν θα αναφερθώ στους αγώνες του ΠΑΣΟΚ για σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, εθνική ανεξαρτησία, κοινωνική δικαιοσύνη κ.ά., γιατί λίγο πολύ είναι γνωστά.
Όλοι αυτοί οι αγώνες ήταν διχαστικοί για το λαό και καταστροφικοί για τη χώρα. Βέβαια έχουν τις ρίζες τους στα κόμματα τα οποία από τη φύση τους διαιρούν «κομματιάζουν» το λαό. Όμως όταν οι περιστάσεις το απαιτούν οι αγώνες πρέπει να προσλαμβάνουν χαρακτήρα εθνικής ομοψυχίας, συνεννόησης και καταδίκης της δολερής διχόνοιας με το σύνθημα: «Ποτέ πια».
Επειδή η ζωή μας είναι γεμάτη από αγώνες που της δίνουν περιεχόμενο και νόημα θα επιχειρήσω να επισημάνω κάποια γνωρίσματα των καλών αγώνων. Καλός αγώνας είναι εκείνος που δεν μνησικακεί αλλά συγχωρεί τον αδελφό του ό,τι κι αν του έκανε, για το καλό της πατρίδας. Γράφει ο Μακρυγιάννης στα Απομνημονεύματά του: «Τους ριχτήκαμε «τους Έλληνες» και τους τζακίσαμε..., κοντέψαμε να φάμε το βράδυ ψωμί με τον αδερφό μου τον Νικήτα «Νικηταρά» από τρίχα γλίτωσε...». Δηλαδή αν τον έπιανε ζωντανό θα τον φίλευε ψωμί «φαΐ» στο ίδιο τραπέζι. Έλειψε αυτό το μεγαλείο ψυχής του αγράμματου Μακρυγιάννη από τους σπουδαγμένους Έλληνες πατριώτες για να καθίσουν όλοι μαζί στο ίδιο τραπέζι και να βρουν την καλύτερη λύση στα τραγικά προβλήματα της χώρας;
Ο τίμιος αγώνας για το «ψωμί» έχει μεγάλη σημασία για όσους πάλεψαν και παλεύουν με ιδρώτα και δάκρυ και δεν περιμένουν στις πλατείες και τις καφετέριες το «μάννα» εξ ουρανού. Το ψωμί, που σήμερα το περιφρονούν, από το 1940 έως τα μέσα τις δεκαετίας του ’60 ήταν βασική τροφή και συνάμα πικρή γιατί μέχρι να φτάσει από το χωράφι στο τραπέζι χυνόταν από χίλιους δρόμους ποταμός ο ιδρώτας. Τι να πω για τους μετανάστες στις φάμπρικες της Γερμανίας και του Βελγίου τις στοές ή για τους ναυτικούς μας που επάνδρωναν με περηφάνια τα καράβια μας σε όλες τις θάλασσες και τους ωκεανούς. Τι να πω για τον τίμιο αγώνα των οικοδόμων με το μυστρί και το πηλοφόρι. Δεν με παίρνει ο χώρος να αναφερθώ εκτενώς στους αγώνες για παιδεία και ελευθερία και να καταδείξω τη σπουδαιότητά τους αλλά και την πολιτική εκμετάλλευσή τους.
Θα κλείσω καλώντας όλους όσοι προτρέπουν τους πολίτες σε αγώνες με απειθαρχία και ανυπακοή στους νόμους να αναλογιστούν τις τεράστιες ευθύνες που επωμίζονται για όσα δυσάρεστα μπορεί να προκύψουν. Αγώνες με συνθήματα και κραυγές, για πολιτική εκμετάλλευση, θα φέρουν πιο ολέθρια αποτελέσματα. Θα πρέπει οι πολιτικοί μας και όσοι διαμορφώνουν την κοινή γνώμη να βγουν και να πουν ξεκάθαρα ότι μόνο με το μόχθο και την τρισεύγενη εργασία και το νοικοκύρεμα μπορεί να ελπίζει ο λαός στην πρόοδο και την προκοπή. Όμως κανείς δεν το είπε ούτε πρόκειται να το πει γιατί η αλήθεια αυτή είναι η πιο πικρή. Ας το καταλάβει ο καθένας από μόνος του και να πάρει την τύχη στα χέρια του για την επιβίωσή του. Έτσι μόνο θα παραχθεί πλούτος, θα μπορεί και θα δικαιούται να αγωνίζεται για την τίμια διαχείρισή του και τη δίκαιη κατανομή του.
