Σαν μια παράσταση που παίζεται στα social media και ένα αδηφάγο κοινό την «καταπίνει» αμάσητη και σχολιάζει δυνατά κάθε ατάκα της. Μπορεί να το συνηθίσαμε το παιχνιδάκι αυτό. Και μάλλον μας φαίνεται αθώο και διασκεδαστικό. Το θεωρούμε «εργαλείο επικοινωνίας» που φέρνει πολιτικούς και πολίτες πιο κοντά… Μπορεί να δημιουργεί και μια αίσθηση παντοδυναμίας σε όλους… Αλλά το παιχνιδάκι αυτό μετατρέπει σταδιακά την πολιτική από τέχνη διαλόγου και ιδεών σε reality show. Θέλουμε, όμως, την πολιτική ως show;
Ας θυμηθούμε πώς ήταν κάποτε η πολιτική. Αρκετά παλιά η πολιτική γινόταν με λίγους ανθρώπους σε ένα καφενείο. Με το ουζάκι στο χέρι διαφωνούσαν έντονα, αλλά στο τέλος χτυπούσαν φιλικά την πλάτη ο ένας του άλλου. Αργότερα γινόταν μέσω ουσιαστικής αρθρογραφίας σε εφημερίδες, τότε που οι πολλοί συστηματικά διάβαζαν εφημερίδες. Ή και στις ανοιχτές συγκεντρώσεις, όπου οι πολιτικοί μιλούσαν απευθείας στον λαό... Πιο μετά θραύση έκαναν οι πολιτικές εκπομπές στην τηλεόραση. Εκπομπές που έδιναν τον χώρο και τον χρόνο που έπρεπε στην πολιτική ανάλυση. Σήμερα, όμως, πια η πολιτική δε «συζητιέται». Περισσότερο κραυγάζεται… Με το μεγάλο πανηγύρι να γίνεται στα social media.
Ανοίγεις το Facebook και βλέπεις έναν διαδικτυακό σου «φίλο» -που μέχρι χθες ποστάριζε φωτογραφίες παντός καιρού- να έχει μετατραπεί σε πολιτικό αναλυτή ακριβείας. Μάλιστα, είναι έτοιμος να αποκαλύψει τη μεγάλη αλήθεια που μόνο αυτός ξέρει και όλοι οι άλλοι κρύβουν… Μπαίνεις στο πρώην Twitter και μέσα σε λίγους χαρακτήρες διαβάζεις για προδοσίες, διαπλοκές, συνωμοσίες… Και στο Instagram; Εκεί πια η πολιτική είναι lifestyle και μόνο…
Η πολιτική στα social media κατάληξε ένα μεγάλο πλυντήριο... Άκρη δε βγάζεις. Ούτε πολιτική ουσία βγάζεις… Παράδειγμα: Ένας υποψήφιος μπορεί να έχει άριστο πρόγραμμα, γνώσεις, εμπειρία, αλλά αν δεν μπορεί να κάνει ένα viral Tik-Tok, είναι καταδικασμένος. Είπαμε: Οι ατάκες και η εικόνα μετράνε περισσότερο από κάθε είδους λογικά επιχειρήματα. Άλλωστε, ποιος νοιάζεται για επιχειρήματα σήμερα;
Μάλιστα το πιο διασκεδαστικό -και ταυτόχρονα τρομακτικό- είναι η ταχύτητα με την οποία όλες οι σταθερές αλλάζουν. Ένας πολιτικός μπορεί το πρωί να είναι ο σωτήρας του έθνους και το βράδυ να έχει «ακυρωθεί», επειδή κάποιος ξέθαψε ένα παλιό του tweet που έγραφε ότι δεν του αρέσει ο… πατσάς!
Το πολιτικό μας δράμα έχει όνομα. «Πολιτικοί influencers». Κάποτε, για να είσαι πολιτικός, έπρεπε να έχεις διαβάσει, να έχεις κοπιάσει, να έχεις ζήσει... Τώρα, φτάνει να έχεις καλό φωτισμό και ένα smartphone. Αρκούν. Ανεβάζεις ένα βίντεο με βαρύγδουπες δηλώσεις, έχεις μουσική υπόκρουση, τσιμπάς likes και shares, και ξαφνικά είσαι opinion leader. Ποιος νοιάζεται για τα επιχειρήματά σου; Είπαμε και πριν. Κανείς. Καλύτερα, μάλιστα, να μην έχεις καθόλου επιχειρήματα. Αυτά κουράζουν. Ζητούμενο είναι να κερδίσεις την προσοχή. Και η προσοχή δεν κερδίζεται πλέον με τις ιδέες…
Ψάχνουμε γιατί η δημοκρατία πάσχει, αλλά κατά βάθος ξέρουμε το γιατί. Και δεν κάνουμε τίποτα, αποδεχόμενοι ότι η πολιτική γίνεται όλο και πιο ρηχή. Όλοι βλέπουμε ότι στα social οι διαφωνίες συνήθως καταλήγουν σε προσωπικές επιθέσεις. Όλοι βλέπουμε ότι η δυνατότητα να ακούσουμε πραγματικά τον άλλο εκλείπει. Άλλωστε, στα social media συνήθως δεν πας για να συζητήσεις. Πας για να επιβεβαιώσεις τις απόψεις σου. Πας για να μαζέψεις χειροκρότημα! Και πρέπει να ξέρεις να το κάνεις καλά αυτό, γιατί αλλιώς χάθηκες… Είναι, όμως, όλα μαύρα; Όχι. Τα social media έδωσαν φωνή και σε ανθρώπους που κάποτε δεν είχαν. Καλό αυτό. Το κακό είναι ότι έδωσαν πολιτική φωνή και σε ανθρώπους που καλύτερα να μην έδιναν. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δίνουν τη δυνατότητα για άμεση ενημέρωση, άμεση κινητοποίηση, δυνατότητα πίεσης προς την εξουσία. Αλλά το πρόβλημά τους είναι ότι δίνουν παράλληλα και τη δυνατότητα να μετατρέψουμε έναν τυχαίο λαϊκιστή τύπο σε πρωθυπουργήσιμο μέσα σε λίγες μέρες…
Οπότε τι κάνουμε; Φιλτράρουμε. Αλλά αυτό θέλει χρόνο και χρόνος δεν υπάρχει... Πάντως, πρέπει τουλάχιστον να υποψιαζόμαστε πότε μας πουλάνε θέαμα και πότε ουσία. Μπορεί το θέαμα να είναι πιο διασκεδαστικό και να το απολαμβάνουμε, αλλά πολιτική είναι κάτι άλλο… Και πάντως δεν είναι show. Πολιτική είναι η τέχνη να σκέφτεσαι. Η τέχνη να βρίσκεις λύσεις. Και για να βρεις λύσεις πρέπει πρωτίστως να μπορείς! Τουλάχιστον έτσι τα ξέραμε τα πράγματα…
Ας αποφασίσουμε: Θέλουμε πολιτική ή αρκούμαστε στο να κάνουμε retweet την κακιά μας μοίρα;
* Ο Νίκος Ντόλας είναι φιλόλογος,
διδάκτωρ ΕΚΠΑ, πολιτευτής ΝΔ.
