Γιορτή γραμμάτων και πολιτισμού

Του Δημητρ. Νταφούλη, επίτ. σχολ. συμβούλου και θεολόγου

Η εκκλησία μας γιορτάζει πανηγυρικά τους Τρεις Ιεράρχες θεολόγους αγίους και πατέρες ποιμένες: Βασίλειο τον Μέγα, Ιωάννη τον Χρυσόστομο και Γρηγόριο τον Θεολόγο, τα «εύοσμα άνθη» της ορθοδοξίας μας.

Πνευματικοί άνθρωποι, επίγειοι άγγελοι και ουράνιοι πολίτες, με πίστη στον Θεό, τόλμη και θάρρος έναντι της εξουσίας και του θρησκευτικού κατεστημένου, φιλανθρωπικό έργο, φιλελεύθερο πνεύμα και βαθιά γνώση της «θύραθεν» παιδείας και της εκκλησιαστικής γραμματείας, με τον πόλεμο κατά της διαφθοράς, τη συνέπεια λόγου και πράξης, το υποδειγματικό ήθος και τον τρόπο ζωής, ανέδειξαν εαυτούς πρότυπα θεολογίας και ιεροσύνης. Ο δρόμος προς τη θέωση -κήρυτταν- απαιτεί χαλιναγώγηση παθών, άσκηση πνευματική, αυτογνωσία και αυτοσυγκράτηση. Ιδιαίτερη αναφορά έκαναν προς τους νέους για τον τρόπο απόκτησης της ωφέλιμης γνώσης και θεωρούσαν την αγωγή των παιδιών «Τέχνη των Τεχνών» και «Μετάληψη αγιότητος!».
Η παιδεία -έλεγαν- οδηγεί στον δρόμο της ελευθερίας, χτίζει γέφυρες επικοινωνίας με σεβασμό στον άνθρωπο και τα δικαιώματά του, δεν υψώνει τείχη απομόνωσης, είναι πανηγύρι ψυχής και η μάθηση γιορτή! Μεγάλο το συγγραφικό τους έργο γι’ αυτό και προστάτες των Γραμμάτων και Τεχνών ονομάστηκαν.
Χάρη στους Τρεις Ιεράρχες η εκκλησία γίνεται κέντρο ζωής των Χριστιανών. Με τη λατρεία της και τα μυστήριά της καθώς και τις θρησκευτικές εκδηλώσεις, μορφώνει τους Χριστιανούς και τονώνει το θρησκευτικό τους συναίσθημα καλλιεργώντας την εθνική και θρησκευτική τους συνείδηση.
Έτσι, «τουφέκι και σταυρός» γίνονται σύμβολα θυσίας για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία.
Άνθρωποι της προσφοράς και των επιστημών οι Τρεις Ιεράρχες, έγιναν ελπίδα των συνανθρώπων τους, «της οικουμένης διδάσκαλοι, ιατροί νοσημάτων ψυχής και σώματος, ευεργέτες φτωχών και χαρά ανθρώπων, βακτηρία θλιβομένων με τα συσσίτια και τις «Βασιλειάδες!».
Δεν είναι όμως μόνο γιορτή των γραμμάτων. Είναι και κάτι παραπάνω. Γιορτάζουμε και τα γενέθλια του ελληνορθόδοξου πολιτισμού μας. Διπλή γιορτή.
Εμείς ως λαός, δεν είχαμε προφήτες και πατριάρχες να μας καθοδηγούν. Είχαμε τους ολύμπιους θεούς, τους ποιητές και φιλόσοφους, τους δημιουργούς της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στην προσπάθειά τους να εντοπίσουν τον δρόμο προς την «ευδαίμονα ζωή!». Τον σκοπό της ζωής!
Αυτή τη γραμματεία που ανέδειξε την Αθήνα κέντρο φιλοσοφίας της οικουμένης, σπούδασαν και οι τρεις ιεράρχες και πέτυχαν την όσμωση, το σμίξιμο των δύο κόσμων. Της κοσμικής σοφίας και των ευαγγελίων, της Αθήνας με τη Βηθλεέμ, το φως της Πνύκας με το Αγιοταφήτικο φως της Ιερουσαλήμ!
Το ζυμάρι που έμελλε να γίνει από τη ζύμωση των δύο πολιτισμών, έδωσε τον ελληνορθόδοξο πολιτισμό μας, οδηγό ζωής και βάση Συνταγματική της Παιδείας μας. Χριστός και Ελλάδα τα θέμελά της, Παρθενώνας και Αγια-Σοφιά τα διακριτικά μας ως έθνος!
Φαίνεται πως θεία πρόνοια προόριζε τον ελληνισμό ως πρόδρομο του Χριστιανισμού.
Αυτά γιορτάζει σήμερα η εκκλησία μας και το έθνος μας. Η προσφορά τους μεγάλη. Ο ελληνορθόδοξος πολιτισμός ανέστησε το έθνος και κράτησε το γένος ορθόδοξο. Έγινε παιδαγωγός της Οικουμένης και φως ανάταξης ψυχής. Έγινε πολιτισμός της ψυχής μας.
Λέμε ΝΑΙ στην πρόοδο της τεχνολογίας για την επίλυση των προβλημάτων του ανθρώπου, αλλά ΝΑΙ και στην προστασία των αρχών και των αξιών της ζωής, τις ρίζες της φυλής μας, «Αγία Τράπεζα» της συνείδησης και της ταυτότητάς μας! Είμαστε λαός από «τζάκι», δεν είναι σωβινισμός.
Αυτά γιορτάζει και η μαθητιώσα νεολαία μας, με τους μορφωτές δασκάλους όλων των βαθμίδων. Ο Ελληνορθόδοξος πολιτισμός είναι θεμέλιο και οδηγός της αγωγής των παιδιών μας.
Ζούμε σε εποχές δύσκολες, κοινωνίες δύσκολες με συγκρούσεις πολιτισμών που φέρουν πολλά δεινά.
Δεν φτάνουν μόνο ομιλίες και πανηγύρια. Χρειάζεται και κάτι ακόμα. Να ζούμε αυτά που διδάσκουμε στα παιδιά μας. Το χρέος μας μεγάλο!