Η οποία, μάλιστα, ανακατασκευάζεται αυτό το διάστημα και είναι η αφορμή για το παρόν σημείωμα. Το οποίο έχει ως επίκεντρο έναν πολύ γνωστό μύθο. Αυτόν της Κενταυρομαχίας. Οι Λαπίθες, λοιπόν, λαός της Θεσσαλίας (ζούσαν και στην περιοχή της Λάρισας), γιόρταζαν τον γάμο του βασιλιά τους Πειρίθου με την Ιπποδάμεια. Μεταξύ των καλεσμένων ήταν και οι Κένταυροι, οι οποίοι πάνω στο γλέντι μέθυσαν και επιτέθηκαν στις γυναίκες. Ένας από αυτούς, ο Ευρυτίων, άρπαξε τη νύφη, αλλά ο Θησέας, φίλος του Πειρίθου και βασιλιάς της Αθήνας, την έσωσε...
Το μυθικό αυτό συμβάν αποτυπώθηκε σε ορειχάλκινο άγαλμα, το οποίο φιλοτέχνησε στο Βερολίνο το 1906 ο Γερμανός γλύπτης Γιοχάνες Πφουλ [Johannes Pfuhl, (1846 - 1914)][1]. Είναι κατασκευασμένο από γαλβανισμένο μπρούντζο σε εργοστάσιο της Γερμανίας. Η όλη γλυπτική κατασκευή στηρίζεται σε μαρμάρινη βάση οκταγωνικού σχήματος, όπου παλιότερα ξεχώριζε η εγχάρακτη επιγραφή «ΘΗΣΕΥΣ ΣΩΖΩΝ ΤΗΝ ΙΠΠΟΔΑΜΕΙΑΝ. ΕΡΓΟΝ Ι. ΠΦΟΥΛ». Το γλυπτό δωρίθηκε στον Δήμο Αθηναίων το 1927 και τοποθετήθηκε αρχικά στην πλατεία Συντάγματος της Αθήνας. Το 1937 μεταφέρθηκε στη σημερινή θέση του, στην πλατεία Βικτωρίας, η οποία τότε ονομαζόταν ακόμη πλατεία Κυριακού. Σήμερα θεωρείται ως γλυπτική δημιουργία μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας. Ένα από τα πιο σημαντικά έργα υπαίθριας γλυπτικής του 20ού αιώνα στην Αθήνα.
Για πρώτη φορά, στις 23 Μαρτίου 1955, διαβάζουμε στην «Ε», ότι ο δήμαρχος Λαρίσης Δημ. Χατζηγιάννης, μιλώντας στο Δημοτικό Συμβούλιο, αναφέρθηκε στο αίτημά του να παραχωρηθεί το συγκεκριμένο άγαλμα στη Λάρισα. Το αίτημα είχε υποβληθεί στον δήμαρχο Αθηναίων Παυσανία Κατσώτα[2] κι εκείνος τον είχε διαβεβαιώσει ότι το άγαλμα θα παραχωρηθεί. Προγραμματιζόταν να στηθεί στον λόφο Ακροπόλεως (Φρούριο) κοντά στο ρολόι της πόλης. Στις 16 Απριλίου 1955 δημοσιεύεται στην «Ε» το έγγραφο του Δήμου, με το ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου, προς τον δήμαρχο Αθηναίων, το οποίο είχε ημερομηνία 9 Απριλίου 1955 και αναφέρει τα ακόλουθα: «Εκπληρούντες ευάρεστον καθήκον, έχομεν την τιμήν να διαβιβάσωμεν συνημμένως προς υμάς απόσπασμα (ψήφισμα) του υπ’ αρ. 8 της 21/3/1955 πρακτικού του Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσης, σχετικώς με το σύμπλεγμα αγάλματος της Κενταυρομαχίας. Ποιούμεν έκκλησιν εις την γενναιοφροσύνην την ιδικήν σας και των κ.κ. δημοτικών συμβούλων Αθηναίων, όπως η πόλις Λαρίσης κοσμηθή διά του αιτουμένου αγάλματος, η θέσις του οποίου γεωγραφικώς και ιστορικώς ανήκει...». Στο ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου υπογραμμίζονταν τα εξής: «...Η πόλις των Αθηνών και ως πρωτεύουσα του κράτους και ως συνεχίζουσα την ανέκαθεν φιλίαν μεταξύ των Αθηναίων και των Θεσσαλών, τοις Αθηναίοις αιεί ποτέ το πλήθος των Θεσσαλών εύνουν υπήρχε (Θουκιδίδου IV 78), παραχωρήση προς την πόλιν της Λαρίσης το άγαλμα της Κενταυρομαχίας. Η συμπλοκή των Κενταύρων και των Λαπίθων συνέβη εν Λαρίση κ.λπ...». Ως επιχείρημα αναφέρεται, επίσης, ότι το άγαλμα μετακινήθηκε από την πλατεία Συντάγματος στη «συνοικιακή πλατεία Κυριακού» (Βικτωρίας) και αυτό είναι δείγμα ότι μάλλον είναι αδιάφορο για τους κατοίκους της Αθήνας.
Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων ήταν, όμως, απορριπτική, όπως έγραψε η «Ε» στις 17 Ιουλίου 1955. Σε δήλωσή του, σχετικά με την απόρριψη, η οποία δημοσιεύτηκε στις 19 Ιουλίου 1955, ο δήμαρχος Λαρίσης Δημ. Χατζηγιάννης είπε και τα εξής: «...Δεν υπήρξεν αβασάνιστον το αίτημά μας. Πέραν του γεγονότος ότι η υπόθεσις της Κενταυρομαχίας διεδραματίσθη εις την Λάρισαν, είχομεν την αντίληψιν ότι η Ελλάς δεν είναι, ούτε πρέπει να είναι, μόνη των Αθηνών η πόλις, και ότι και έξω των Αθηνών, εις την επαρχιακήν Ελλάδα, ημπορεί να υπάρξη χώρος να τιμήση, έστω και αγάλματα. Σημειούται ευχαρίστως, ότι όλος ο Τύπος των Αθηνών, σχολιάζων το ψήφισμα της Λαρίσης, είχε ταχθή υπέρ αυτού... Το Δημοτικό Συμβούλιον Αθηναίων, εξαιρέσει μιας τιμητικής μειοψηφίας, δεν ησθάνθη την χειρονομίαν της επαρχίας και απέρριψε το αίτημά της. Ανήκει εις τον τύπον και τον λαόν των Αθηνών να «επαινέσουν» την πράξιν του Δημοτικού των Συμβουλίου. Δι’ ημάς η υπόθεσις αυτή της καλλιέργειας πνευματικών και ηθικών σχέσεων της πρωτευούσης προς την επαρχίαν, έκλεισε. Αν λυπούμεθα, δεν μετανοούμεν διά το ψήφισμα της Λαρίσης. Πέραν της ευκλεούς ιστορίας της και της πολιτικής της θέσεως ως πρωτευούσης του κράτους, η πόλις των Αθηνών συμφέρον έχει, να διατηρήση και την ηθικήν ηγεσίαν των ελληνικών πόλεων. Και αι ηγεσίαι απαιτούν γενναιοφροσύνιν, κάποτε και θυσίας».
Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς [3] ένα μονόστηλο ανέφερε ότι: Ο τέως δήμαρχος Αθηναίων Κων. Νικολόπουλος[4] είχε δηλώσει σε φιλικό του κύκλο ότι αν ήταν εκείνος δήμαρχος, θα πρόσφερε το άγαλμα με προθυμία και με τιμές στη Λάρισα. Περίπου έναν χρόνο μετά, στη συνεδρίαση[5] του Δημοτικού Συμβουλίου στις 4 Οκτωβρίου 1956, ο δήμαρχος Δημ. Χατζηγιάννης ανέγνωσε επιστολή του δημοτικού συμβούλου Αθηναίων Δρέττα, σχετικά με το άγαλμα. Ο σύμβουλος ανέφερε ότι επρόκειτο να επανασυζητηθεί το θέμα της παραχώρησης, στο Δημοτικό Συμβούλιο Δήμου Αθηναίων. Έκτοτε, ουδέν. Αρκετά χρόνια αργότερα, στις 21 Μαρτίου 1963 ο δημοσιογράφος της «Ε» Βάσος Καλογιάννης θυμίζει το θέμα του αγάλματος. Συγκεκριμένα, σε ρεπορτάζ με τίτλο «Τα μνημεία του τόπου» απαριθμεί τα μνημεία της Λάρισας και υποστηρίζει ότι το σύμπλεγμα της Κενταυρομαχίας πρέπει να αποδοθεί στη Λάρισα.
Η Κενταυρομαχία της πλατείας Βικτωρίας θεωρείτο παλιότερα ότι ήταν πηγή της έμπνευσης του στιχουργού Λευτέρη Παπαδόπουλου για συγκεκριμένο τραγούδι. Αυτό με τίτλο «Το άγαλμα», το πιο δημοφιλές, στον ιστορικό δίσκο «Ο Δρόμος», που κυκλοφόρησε το 1969 και άφησε εποχή, σε μουσική του Μίμη Πλέσσα. Ερμηνευτής ήταν ο Γιάννης Πουλόπουλος και θεωρείται ένα από τα πιο επιτυχημένα του. Πριν από κάποια χρόνια, υπήρξε ανταλλαγή απόψεων, μέσω ίντερνετ, μεταξύ δύο συγγραφέων, του Χρήστου Χωμενίδη και του Νίκου Σαραντάκου, για το πραγματικό νόημα της λέξης «άγαλμα», στο συγκεκριμένο τραγούδι. Ο Χρ. Χωμενίδης υποστήριζε ότι «άγαλμα» σήμαινε «πόρνη», επειδή γράφτηκε επί δικτατορίας, ώστε να «περάσει» από τη λογοκρισία της εποχής. Ο Νικ. Σαραντάκος υποστήριζε ότι η λέξη σήμαινε ακριβώς αυτό που έλεγε, δηλαδή το άγαλμα. Ερωτηθείς ο Λευτ. Παπαδόπουλος από τον Χρ. Χωμενίδη είπε ότι τον γοητεύει περισσότερο η εκδοχή του αγάλματος-πόρνης. Έτσι, φτάνουμε στο σήμερα και η ανακατασκευή της οδού Κενταύρων φέρνει στις μνήμες αυτήν την ωραία ιστορία και το παλιό αίτημα της Λάρισας...
[1]. Πληροφορίες από τη Βικιπαίδεια.
[2]. Εξελέγη το 1956 και παρέμεινε στον δημοτικό θώκο μέχρι το 1959. Επίσης, χρημάτισε δήμαρχος Αθηναίων για άλλες τρεις μικρές περιόδους. Η παρουσία του στον Δήμο της Αθήνας είχε ως εξής: 13/2/1955 έως 8/10/1955, 15/10/1955 έως 20/12/1955, 31/12/1955 έως 2/2/1956 και 10/2/1956 έως 28/6/1959. Διετέλεσε αρχηγός κόμματος και υπουργός μέχρι το 1964.
[3]. «Ελευθερία» 24 Αυγούστου 1955.
[4]. Δήμαρχος Αθηναίων 7 Ιουλίου 1951 έως 11 Ιουλίου 1951 και 18 Δεκεμβρίου 1951 έως 12 Φεβρουαρίου 1955.
[5]. «Ελευθερία» 6 Οκτωβρίου 1956.
