Μ.Ε.Λαγκουβάρδου
"Έχομεν δε τον θησαυρόν τούτον εν οστρακίνοις σκεύεσιν,"
(Β΄Κορ.4,7)
Το αγαπημένο μας «κρυφτό» είχε βαθύτερο νόημα από αυτό που μπορούσαμε να καταλάβουμε, όταν είμαστε παιδιά και παίζαμε το παιχνίδι αυτό στα χωριά μας. Η σχέση του με την ελευθερία είναι άμεση, έτσι που θα μπορούσε να ονομαστεί το παιχνίδι αυτό «ελευθερία», αφού ο σκοπός των παιδιών που το παίζουν είναι η «ξελευτερία» τους, δηλαδή η απελευθέρωση.
Στις γραμμές που ακολουθούν θα κάνουμε μια σύντομη ανάλυση του παιχνιδιού όπως θα αναλύαμε μια παραβολή για την ελευθερία. Όπως και άλλες δημιουργίες του λαού για την ελευθερία (παραδόσεις, δημοτικά τραγούδια κ.α.) είναι και το «κρυφτό» απαύγασμα των εμπειριών του Γένους, στους αγώνες του για την ελευθερία. Η κεντρική ιδέα του είναι η πρόσκαιρη δέσμευση της ελευθερίας κι η απελευθέρωση, η «ξελευτερία», όπως λέγεται στη γλώσσα των απλών ανθρώπων του λαού.
Όσο τα παιδιά που παίζουν το κρυφτό κρύβονται στον αυτοσχέδιο κρυψώνα τους, μοιάζει να βιώνουν τα εμπόδια που δεν τα επιτρέπουν να περπατήσουν στο φως, να "ξεφανερωθούν". Για να παραμεριστούν τα εμπόδια που δεσμεύουν την ελευθερία του, το κάθε παιδί που αποφασίζει να παλέψει με αυτά πρέπει να τρέξει γρηγορότερα από το παιδί που «τα φυλάει». Τρέχοντας πιο γρήγορα θα «ξελευτερωθεί» και θα συνειδητοποιήσει ότι τόσο στο παιχνίδι, όσο και στη ζωή η ελευθερία είναι αγώνας για την ελευθερία.
Το παιδί μαθαίνει με το παιχνίδι αυτό, ότι αξίζει να αγωνίζεται να είναι ελεύθερο, ότι αξίζει επίσης να βοηθάει και τους άλλους να συνειδητοποιήσουν την αξία του να ζουν ελεύθεροι. Ότι ο αγώνας για την ελευθερία είναι επίσης αγώνας που ελευθερώνει από την απομόνωση, αφού όπως το «κρυφτό» δεν το παίζει μόνο του, έτσι κι η ελευθερία δεν έχει έννοια αν δεν βοηθάει και την ελευθερία των άλλων. Ότι η ελευθερία δεν είναι κάτι αφηρημένο αλλά είναι ελευθερία από αυτό που την εμποδίζει.. Δεν είναι απλώς μια κάποια ελευθερία. Είναι ελευθερία από το συγκεκριμένο εμπόδιο.
Στην εποχή του αφηρημένου και του γενικού, εννοούμε την ελευθερία γενικά, μια κάποια ελευθερία, την οποία δεν την συνδέουμε με τα πρόσωπα και τα πράγματα που την εμποδίζουν. 'Έτσι δεν γνωρίζουμε την ελευθερία στην καθημερινή ζωή. Στο παιχνίδι όλα αυτά συμβαίνουν στην καθημερινή ζωή του παιδιού.
Αργότερα όταν ενηλικιωθεί θα δυνηθεί να εξηγήσει όσα έχει μάθει με την παραβολή του παιχνιδιού και τα σύμβολά του. Θα δει ότι ελευθερία είναι επίσης ελευθερία από το φόβο που μας αναγκάζει να κρυβόμαστε. Για να "ξεφανερωθούμε" και να βγούμε στο φως πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Πρέπει να ‘χουμε το θάρρος και τη δύναμη να αγωνιστούμε για την ελευθερία μας, να τρέξουμε γρηγορότερα για να νικάμε με την αξία μας.
Ότι ελευθερία είναι επίσης ελευθερία από τις προκαταλήψεις και από τα πάθη, που σημαίνει ότι πρέπει να παλέψει με τον ίδιο τον εαυτό του, αν η αιτία που κρύβεται είναι ο ίδιος ο εαυτός του.
‘Ότι δεν αξίζει να ζει κανείς όλη του τη ζωή κρυμμένος στο κρυψώνα του κι ότι πρέπει να έχει καθαρή συνείδηση για να μπορεί να βγει από αυτό και να περπατήσει ελεύθερα. Αυτό που λέει το Ευαγγέλιο, «ως εν ημέρα περιπατείτε», να έχει ήσυχη τη συνείδησή του.
Ένα άλλο εξίσου σπουδαίο που ανεπαισθήτως διδάσκεται παίζοντας το παιδί είναι ότι αυτός που δεσμεύει την ελευθερία μας δεν γνωρίζει τις δυνάμεις μας και τους αγώνες μας για την ελευθερία.
Έχουμε καλά κρυμμένο μέσα μας το θησαυρό της ελευθερίας, ως δώρο Θεού. Νιώθουμε σαν πήλινα σκεύη που φυλάνε μέσα τους θησαυρό. Για να μην είναι η υπερβολή της δύναμής του δική μας, αλλά του Θεού. Η περίπτωση του Άγγλου δημοσιογράφου και του Ιταλού δασκάλου που κρατήθηκαν τέσσερα χρόνια όμηροι φανατικών στο Λίβανο, αποδεικνύει πως δεν στερούμαστε την ελευθερία αν δεν το θέλουμε. Τέσσερα χρόνια τους βασάνιζαν για να τους σπάσουν το ηθικό τους και δεν το μπόρεσαν.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την ελευθερία από τους αγώνες της. Σκλάβος είναι αυτός που παραιτείται απ' την ελευθερία του. Το Γένος μας δεν έπαψε ποτέ να αγωνίζεται για την ελευθερία. Η κεντρική ιδέα στο ποίημα του Εθνικού Ύμνου και των «Ελεύθερων πολιορκημένων» του Σολωμού είναι αυτή: Σκλαβιά δεν είναι τα εμπόδια της ελευθερίας. Σκλαβιά είναι η παραίτηση από τους αγώνες για την ελευθερία. Γνωρίζουμε την ελευθερία απ΄ τους αγώνες και τους νεκρούς μας: Αυτό σημαίνουν τα λόγια «απ’ τα κόκαλα βγαλμένη/ των Ελλήνων τα ιερά».
Ένα μεγάλο, βαθύτερο, αγωνιώδες ερώτημα απασχολεί τώρα όλους τους ανθρώπους,σε κάθε μέρος της γης, ακόμα και εκεί όπου η κρίση στις πνευματικές αξίες δεν είναι τόσο φανερή, όπως είναι στον τόπο μας: Το ερώτημα γιατί δεν έχουμε ενότητα. Γιατί δεν εμπιστευόμαστε πια κανέναν, ούτε τον εαυτό μας; Ποια ασυγχώρητη αμαρτία μας βάζει στο δρόμο αυτόν της αυτοκαταστροφής;
Η μοναδική αμαρτία που μένει για πάντα ασυγχώρητη είναι η προσβολή κατά του Αγίου Πνεύματος. Κάθε βλασφημία θα συγχωρηθεί. Η προσβολή κατά του Αγίου Πνεύματος δεν θα συγχωρηθεί. Προσβάλουν το Άγιον Πνεύμα αυτοί που βλέπουν τα υπερφυή και εξαίσια θαύματα του Χριστού, και διαστρεβλώνουν την αλήθεια λέγοντας πως ο Χριστός έκανε θαύματα με τη δύναμη του διαβόλου.
Οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι, στα χρόνια του Κυρίου Ιησού, βλαστημούσαν το Άγιον Πνεύμα λέγοντας ότι ο Ιησούς έκανε τα θαύματα με τη δύναμη του διαβόλου. Η ίδια βλασφημία είναι και σήμερα όταν λένε πως τα θαύματα του Ιησού δεν υπήρξαν. Αυτοί που διαστρεβλώνουν την αλήθεια, προσβάλουν το ‘Αγιον Πνεύμα και σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, αν δεν μετανοήσουν, δεν θα συγχωρηθούν. Αυτούς δεν τους πρέπει ελευθερία.
