«Ψυχολόγησέ με»

Ο ίδιος άνθρωπος

Από τον Δ. Παπαχατζόπουλο

Οι άνθρωποι αγαπούν να αυταπατώνται. Και να διαψεύδονται συνεχώς!

Καλύτερα, λένε, (αν το έχουν συνειδητοποιήσει, βέβαια) ο κόσμος να είναι μια ψευδαίσθηση καλοσύνης, παρά μια αλήθεια σκληρού ρεαλισμού και επικράτησης των ενστίκτων. Ίσως να έχουν και δίκιο. Ο Όσκαρ Ουάιλντ σοφά είπε ότι ο απαισιόδοξος είναι ο ενημερωμένος αισιόδοξος, κι αν ήταν στο χέρι μου να επιλέξω, σίγουρα θα πήγαινα με τον αφελή και αιθεροβάμονα εαυτό μου, κι ας μην καταλάβαινα πολλά. Κι ας ήταν η στάση και η θέση μου λανθασμένη στα περισσότερα. Καλύτερα στο σύννεφο, παρά στη γη, αρκεί να μην το ξέρω. Αλλά, αλίμονο, δεν είναι θέμα επιλογής. Τι να την κάνω τη γνώση αν δεν με συμφέρει;
Με τρώει, όμως, κι αυτή η φαγούρα, είναι κνησμός στο μυαλό με εκσκαφέα. Δεν φταίω ο ίδιος, αλλά αφού δεν μπορώ να αποφύγω (κατά το παλιό κλισέ) τον βιασμό, τον απολαμβάνω (απολογούμαι προς τη wokeculture, την κουλτούρα της αφύπνισης, αλλά τα κλισέ δεν λογοκρίνονται).
Ποιος ξαφνιάζεται, λοιπόν, με όσα γίνονται τα τελευταία 1-2 χρόνια και φανερώνουν έναν κόσμο γεμάτο πάθη, ένστικτα, σκοπιμότητες και αμοραλισμό; Ποιος έχασε τη γη κάτω από τα πόδια του όταν η Καϊλή, για παράδειγμα, τα είχε όλα κι ήθελε παραπάνω; Ποιος έμεινε άλαλος όταν άκουσε ότι η «Κιβωτός του Κόσμου» ήταν στην πραγματικότητα ένα σαπιοκάραβο με λαθραία στα αμπάρια κι όχι το σκαρί προστασίας που επινόησε ο γερο-Νώε; Ποιος έμεινε ενεός όταν ξέσπασε το πρόσφατο αντίστοιχο σκάνδαλο με την κουζίνα «Ο Άλλος Άνθρωπος», όταν αποκαλύφθηκε, δηλαδή, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δημοσίου ότι καλή η ξύλινη κουτάλα-μαδέρι που ανακατεύει την τεράστια φασολάδα, αλλά ακόμα καλύτερη η χούφτα που βυθίζεται στη μαρμίτα με το τζάμπα μέλι;
Η φιλανθρωπία ήταν ανέκαθεν το σεντόνι, ο μπερντές, των καραγκιόζηδων, καμιά έκπληξη. Η δε υποκρισία το κυρίαρχο εργαλείο τους, όπως γλαφυρά το περιέγραψε με τρεις λέξεις ο Αυλωνίτης, γουρλώνοντας τα μάτια στην αντίστοιχη ελληνική ταινία: «Πνεύμα και ηθική!».
Το ανοιχτό συρτάρι παραμένει πειρασμός. Και το κλειστό το ίδιο! Γιατί το θέμα δεν είναι στο ερμάριο καθαυτό, μα στο πρόσωπο που το κοιτάζει από απέναντι με λαιμαργία. Ακόμη κι ο μεγάλος λογαριασμός στην τράπεζα έχει κάτι το αρνητικό κι ελλειμματικό. Δεν είναι μεγαλύτερος! Κι αν ακόμη ήταν και τότε θα είχε παρόμοιο θέμα, αφού δεν θα ήταν μέγιστος. Η απληστία, η λαιμαργία, ακόμη κι η ματαιοδοξία δεν έχουν πάτο. Ο άνθρωπος, το είπε καλύτερα απ’ όλους ο Ντάνιελ Κάνεμαν νομπελίστας, συμπεριφορικός οικονομολόγος στο βιβλίο του «Γρήγορη και αργή σκέψη», δεν είναι λογικό ον! Δε το ξεφούρνισε απλώς ο αγαπημένος επιστήμονας, αντίθετα το απέδειξε με το έργο της ζωής του και τις εκατοντάδες έρευνες του ίδιου και των συνεργατών του. Λυπάμαι για την αποκαθήλωση του τοτέμ των απανταχού ορθολογιστών (εμού συμπεριλαμβανομένου), αλλά ο συγκεκριμένος τύπος καραδάγκωσε το μήλο της γνώσης, σαν μια σύγχρονη Εύα και μας κλώτσησε σαν αναστημένος Πελέ από το σύννεφο της αφέλειας και της άγνοιας μας. Προσγειωθήκαμε στη γη (όσοι μασουλήσαμε μια φετούλα από τον απαγορευμένο καρπό) με τον κώλο! Οι άλλοι ακόμη ξαφνιαζόμαστε.
Ο άνθρωπος είναι ίδιος. Δεν είναι άλλος. Ούτε αυτός, ούτε η κουζίνα του. Και αντιστέκεται στην αλλαγή. Είναι η εξέλιξή του, είναι τα γονίδιά του και τα ένστικτά του, οι ορμές και τα ορμέμφυτά του. Είναι η ιστορία του στη γη, ακόμη κι η ρουτίνα του. Εδώ το μικροβίωμα του εντέρου του, που το ταΐζει με πρωινό καφέ για 30-40 χρόνια κι όταν φάει μια φορά πρωινό τον στέλνει αδιάβαστο, περιμένουμε να εκλείψει από τη γη η απληστία, η λαιμαργία, η επικράτηση των ενστίκτων, ακόμη κι ο πόλεμος; Αυτά μας έφεραν ως εδώ, αυτά θα μας πάνε και παραπέρα. Τα υπόλοιπα είναι για τις σχολικές γιορτές και για όσους κρατιούνται με νύχια και δόντια από τα σύννεφα που λέγαμε.
Και τι σημαίνει στο τέλος αυτό; Ότι πρέπει να παραδοθούμε στη μοίρα, στην αβελτηρία και στον αμοραλισμό; Όχι, βέβαια. Αρκεί μόνο να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε αλλαγή απαιτεί μεγάλο κόπο, επέρχεται σταδιακά (συνήθως με βοήθεια) και θεμελιώνεται ακόμα πιο αργά. Αξίζει φυσικά να προσπαθεί κανείς, ειδάλλως όλα θα ήταν μάταια. Ταυτόχρονα, όμως, να μη προσδοκά θαύματα, γιατί ακόμη κι όταν αυτά συμβαίνουν, κρατάνε 3 μέρες, να μη γίνεται αφελής, ούτε και να ξαφνιάζεται. Αντίθετα, να γελά με τα χάλια μας, όπως έκανα ο ίδιος, όταν διάβασα ότι ο κατηγορούμενος για τη σύσταση εγκληματικής οργάνωσης και ξέπλυμα μαύρου χρήματος, Κ. Πολυχρονόπουλος, που έπαιξε, λένε, στα φρουτάκια 1,5 εκατομμύριο ευρώ, ερμήνευσε κι ως ερασιτέχνης ηθοποιός τον ρόλο του τζογαδόρου στις «Οικογενειακές ιστορίες» γνωστού καναλιού. Έχει πλάκα ο άνθρωπος. Ο ίδιος, όχι ο άλλος!