Πρόληψη ή θεραπεία και γιατί;

Η πρόληψη και η θεραπεία είναι δύο πρακτικές, που ακολουθούμε, όταν έχουμε ν’ αντιμετωπίσουμε πιθανές ή διαμορφωμένες, ήδη, ανεπιθύμητες και επικίνδυνες καταστάσεις. Και οι δύο, ως γνωστόν, έχουν ένα, τουλάχιστον, κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα. Κοστίζουν, οικονομικά, και, γι’ αυτό, υπάρχει ένας προβληματισμός, για το ποια είναι προτιμότερη.

Προλαμβάνω, στην περίπτωσή μας, σημαίνει, προφταίνω και παίρνω τα μέτρα μου, προκειμένου, ει δυνατόν, ν’ αποφύγω ένα κακό, πριν αυτό εκδηλωθεί, ή να το αντιμετωπίσω με όση, το δυνατόν, μεγαλύτερη επιτυχία, αν και όταν αυτό ξεσπάσει.
Για τον σκοπό αυτό, όταν μιλάμε για πολίτες, χρειάζεται, κυρίως, εγρήγορση και προληπτικός έλεγχος, εκ μέρους τους, σύμφωνα με τις υποδείξεις των ειδικών. Αν μιλάμε για Πολιτεία, χρειάζεται έγκαιρη μελέτη φαινομένων, οργάνωση, πρόγραμμα, μεθοδικότητα, αλλά και κατασκευή έργων, προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού και προσλήψεις προσωπικού για κάθε ενδεχόμενο.
Και στη μία περίπτωση, όμως, και στην άλλη, όλα αυτά στοιχίζουν και σε κόπο και σε χρήμα, ενώ υπάρχουν πιθανότητες να μη χρειασθεί η αξιοποίησή τους. Είμαστε, γι’ αυτό, διστακτικοί και αναβάλλουμε για αύριο, αυτό που είναι να κάνουμε σήμερα, με αποτέλεσμα, όταν προκύπτει το κακό να μην είμαστε σε θέση να το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.
Θεραπεύω, σημαίνει, γιατρεύω πληγές, που έχει ανοίξει, ήδη, μια αρρώστια, μια αβλεψία και παράλειψη, ένα φυσικό ή άλλο φαινόμενο, οπότε τρέχω πίσω απ’ τα γεγονότα, τα οποία, ουαί και αλίμονο, όταν μας βρίσκουν ανέτοιμους να τα αντιμετωπίσουμε.
Τότε, όχι μόνο τρέχουμε και δε φτάνουμε, αλλά και οι ζημιές, ζωικές, υλικές, οικολογικές, οικονομικές και άλλες, είναι, συνήθως, ανυπολόγιστες και πληρώνουμε τα μαλλιά της κεφαλής μας και, μάλιστα, χωρίς άμεσο και ουσιαστικό αποτέλεσμα, τις περισσότερες φορές, για την αποκατάστασή τους.
Απόδειξη αποτελούν οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές, που σημειώθηκαν από σεισμούς, πυρκαγιές, παγετούς και άλλες θεομηνίες, καθώς, επίσης, τα προβλήματα στα νοσοκομεία λόγω πανδημίας, αλλά και στα σύνορα του Έβρου με τους Τούρκους, εξαιτίας του ότι δεν πήραμε, έγκαιρα, τα μέτρα μας για την αντιμετώπισή τους.
Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, Πολιτεία και πολίτες πελαγοδρομούμε και, παρότι τα τελευταία χρόνια γίνεται λόγος και προσπάθεια υπέρ της πρόληψης, διστάζουμε, ακόμα, να την εφαρμόζουμε, πλήρως. Ο θυμόσοφος λαός μας, όμως, έχει, προ πολλού, καταλήξει και μας δείχνει το δρόμο της προτίμησής του, αφού, μεταξύ άλλων, υποστηρίζει, «κάλλιο γαϊδουρόδενε, παρά γαϊδουρογύρευε», «η καλή νοικοκυρά, πριν πεινάσει, μαγειρεύει» και «όποιος λυπάται το καρφί, χάνει και το πέταλο». Παρόλα αυτά, συνεχίζουμε να είμαστε επιρρεπείς προς τη θεραπεία και, εκ των υστέρων, σπεύδουμε να επουλώνουμε τραύματα και να κλείνουμε πληγές, που ορισμένες φορές, κοστίζουν, πολύ περισσότερο, απ’ την πρόληψη. Γιατί, τάχα;
Οι ανάγκες, ως γνωστόν, των νοικοκυριών και, κατ’ επέκταση, της χώρας είναι πάμπολλες, οπότε απαιτούνται για την αντιμετώπισή τους πολύ περισσότερα χρήματα και μέσα απ’ αυτά, που διαθέτουν. Ως εκ τούτου, απαιτούνται προτεραιότητες και προηγείται, εκ των πραγμάτων, η ικανοποίηση και επίλυση των πιο άμεσων και πιο βασικών αναγκών, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ομαλή τους λειτουργία. Και επειδή το παρόν είναι χειροπιαστό, ενώ το αύριο αβέβαιο και μπορεί να περιμένει, δείχνουμε περισσότερο ενδιαφέρον για την επίλυση των προβλημάτων του παρόντος και αναβάλλουμε για αύριο τα του μέλλοντος ευελπιστώντας, ότι δε θα προκύψει το κακό. Αυτός είναι και ο βασικότερος λόγος, για τον οποίο προτιμάται, ως επί το πλείστον, η θεραπεία και αποφεύγεται η πρόληψη, με αποτέλεσμα να είμαστε απροετοίμαστοι, όταν τα πράγματα εξελίσσονται, διαφορετικά.
Για του λόγου το αληθές, αρκεί να σκεφθούμε, τι παθαίνουμε, όταν αποφεύγουμε την προληπτική ιατρική και αμελούμε να επισκεφθούμε τον γιατρό μας ή όταν η Πολιτεία τσιγκουνεύεται να επενδύσει στον τομέα της υγείας. Να σκεφθούμε, επίσης, τα προβλήματα του οικογενειακού και κρατικού κορβανά, όταν οι αρμόδιοι θέτουν άλλες προτεραιότητες και καθυστερούν να παρέμβουν.
Αλλά και για την άρτια οργάνωση της άμυνας της χώρας, όταν οι περιστάσεις το απαιτούν, πρέπει να σκεφθούμε, τι μπορούμε να πάθουμε, αν δεν επενδύσουμε στην άμυνα της χώρας και δεν ξοδέψουμε, έγκαιρα, χρήματα για την προμήθεια του κατάλληλου εξοπλισμού. Σ’ αυτές, αλλά και σε άλλες περιπτώσεις και εφόσον δεν προλάβουμε το κακό, το τίμημα σε χρήμα για αποκατάσταση ζημιών και αποζημιώσεων, αλλά και σε αίμα, κάποιες φορές, είναι, ιδιαίτερα, μεγάλο, ενώ η επιστροφή στην κανονικότητα θέλει και αυτή τον χρόνο της.
Γι’ αυτό, η πρόληψη είναι προτιμότερη απ’ τη θεραπεία και, μακάρι, να την εντάξουμε, πλήρως, στη ζωή μας, όσο πιο σύντομα γίνεται.

Από τον Κώστα Γιαννούλα