Tου Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου στο 32ο Δ. Σχ. Λάρισας - συγγραφέα
ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ: Σε κάθε εποχή και πολύ περισσότερο στις μέρες μας, πολλοί χριστιανοί, υπολογίζουν πάρα πολύ στη συμπεριφορά τους και στη ζωή τους, το τι θα πει ο κόσμος. Μάλιστα πολλοί διαμορφώνουν τη συμπεριφορά τους και τον τρόπο ζωής τους έτσι, ώστε να “ικανοποιείται” ο κόσμος, ο μακράν του Θεού κόσμος, και το κοσμικό φρόνημα. Το σημαντικότερο, όμως, για τις περιπτώσεις αυτές είναι, ότι δεν αντέχουν οι άνθρωποι αυτοί τη διαφοροποίηση. Δεν τολμούν να ξεχωρίζουν από τους άλλους. Φοβούνται να εκδηλώσουν τη χριστιανική τους ιδιότητα, μόνο και μόνο για να είναι αρεστοί στους πολλούς. Η νοοτροπία αυτή ξεκινά από τα μικρότερα έως και τα μεγαλύτερα, τα «βαρύτερα του Νόμου», κατά τον λόγο Κυρίου. Ο ανθρωπάρεσκος ξεχνά ότι η διαφοροποίηση του πιστού από την “αγελαία” συμπεριφορά είναι ομολογία του Κυρίου και της Αλήθειας, απέναντι στον κόσμο και το φρόνημά του.
“ΕΞΕΛΙΞΗ” ΑΝΘΡΩΠΑΡΕΣΚΕΙΑΣ: Οπωσδήποτε, όπως μας αναφέρει ο Απόστολος Παύλος, όποιος ενεργεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να αρέσει στον κόσμο, αυτός δεν είναι γνήσιος δούλος του Χριστού. Ένας μάλιστα που, για παράδειγμα, ενώ υβρίζεται το όνομα του Θεού, το “υπέρ παν όνομα”, σιωπά για να τα έχει καλά με τον κόσμο, είναι οπωσδήποτε ένας κατ' επίφαση πιστός, χωρίς προσωπικότητα. Δείχνοντας ένας άνθρωπος, και μάλιστα πιστός, παγερή αδιαφορία σε μία τέτοια περίσταση, δείχνει ότι δεν έχει ζεστή την καρδιά του και δεν νοιάζεται για την αγάπη και τη δόξα του Χριστού. Έτσι είναι βέβαιο πως το κατάντημα των υπανθρώπων βλασφήμων, συνακολουθεί και ο ανθρωπάρεσκος, αυτός που δεν διαμαρτύρεται, εναρμονιζόμενος με το πνεύμα του κόσμου. Τότε ο ανθρωπάρεσκος καταντά δούλος των άλλων. Είναι βέβαιο πως ο πάσχων από ανθρωπαρέσκεια στην αρχή θα κάνει κάποιες “μικρές αβαρίες” στα εξωτερικά γνωρίσματα του πιστού. Θα “ντραπεί” να κάνει το σταυρό του περνώντας μπροστά από έναν ναό, όταν τον βλέπουν πολλοί. Θα ντραπεί να ξεκινήσει το γεύμα του με ευχή ή το σταυρό του, όταν παρακαθίσει σε επίσημο δείπνο. Με την πάροδο, όμως, του χρόνου, ο ξεπεσμένος αυτός δήθεν πιστός, θα φτάσει και στο βαρύτατο αμάρτημα της περιφρόνησης του Θεού και του Νόμου Του. Έτσι, βαθμιαία, πολύ σύντομα, θα χάσει την πίστη του και την ορθοδοξία του, αφού πρώτα θα έχει χάσει την ορθοπραξία και την ηθική του υπόσταση, δικαιολογώντας τα πάντα, μέχρι της επαληθεύσεως του θείου λόγου, που “ξεχνάμε” οι ανθρωπάρεσκοι: “Συντρίψω αυτούς ως σκεύη κεραμέως”!
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ: Ο θεόπνευστος Προφητάνακτας, Δαβίδ, είναι ξεκάθαρος στο θέμα: “Ότι ο Θεός διεσκόρπισεν οστά ανθρωπαρέσκων. Κατησχύνθησαν, ότι ο Θεός εξουδένωσεν αυτούς” (Ψαλμ. νβ´ 5). Στο συγκεκριμένο εδάφιο ο Αόριστος χρόνος εκλαμβάνεται, όπως συμβαίνει συχνά στις προφητείες, αντί μελλοντικού χρόνου. Έτσι, εδώ προφητεύεται πως ο Θεός θα διαλύσει και θα διασκορπίσει όπως το χνούδι που “εκρίπτει ο άνεμος από προσώπου της γης”, τους ανθρωπάρεσκους και ασεβείς της γης. Αυτοί θα αισθανθούν αισχύνη, διότι ο Θεός θα εξουθενώσει αυτούς, ελέγχοντας το πάθος τους, και όπως σημειώνουν οι ερμηνευτές Πατέρες ακόμη “και του αξιώματος της αρχιερωσύνης αυτούς καθελών”. Ό Ίδιος ο Κύριος έλεγε στα πλήθη: “Λέγω δε υμίν· πας ος αν ομολογήση εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, και ο υιός του ανθρώπου ομολογήσει εν αυτώ έμπροσθεν των αγγέλων του Θεού· ο δε αρνησάμενός με ενώπιον των ανθρώπων απαρνηθήσεται ενώπιον των αγγέλων του Θεού.” (Λουκ. ιβ’ 8,9). Ο Κύριος ζητά ομολογία και η ομολογία δεν μπορεί να εκπηγάσει από την ανθρωπαρέσκεια, το αντίθετο μάλλον. Γι' αυτό και ο Κύριος προειδοποιεί: “αυτός που θα μ' αρνηθεί, όταν για παραδειγμα Με βλασφημούν, θα τον απαρνηθώ κι Εγώ”!! Ποια μεγαλύτερη τιμωρία για τον ανθρωπάρεσκο. Η απώλεια της παρουσίας του Χριστού δίπλα του, εδώ για το γήινο βίο κι εκεί για τον αιώνιο. Συνεπώς, η ανθρωπαρέσκεια και η εξαυτής γενόμενη δειλία είναι φοβερό πάθος που στραγγαλίζει την εν Χριστώ ελευθερία, που μας χάρισε διά του Σταυρικού του θανάτου ο Κύριός μας!
ΠΑΤΕΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ: Πολλές φορές λέει ο Νικόδημος ο Αγιορείτης η ανθρωπαρέσκεια είναι τόσο καλά καμουφλαρισμένη που φαίνεται να οδηγεί στην κατάνυξη! Λέει, λοιπόν, ο Άγιος Νικόδημος: “Είναι μερικοί ευλαβείς που κατανύσσονται εύκολα, όπως οι γυναίκες, ή όσοι έτυχε από τη φύση να έχουν ιδιοσυγκρασία απαλή. Λέγεται ότι κατανύσσονται από τον διάβολο όσοι κάνουν αυτά από κενοδοξία και ανθρωπαρέσκεια ή από διάφορα άλλα παρόμοια πάθη” (Αόρατος Πόλεμος). Ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος πίσω από την ανθρωπαρέσκεια και άλλα πάθη διακρίνει την ψευδώνυμο γνώση, τη γνώση που απλώς “φυσιοί” τον άνθρωπο. Διαβάζουμε σχετικά: “οιονεί πλίνθους της ψευδωνύμου γνώσεως άλλοθεν άλλους συλλέξας και δι᾿ επιμόνου μελέτης εξοπτήσας αυτούς, διά φιλοδοξίας τε καί ανθρωπαρεσκείας μετά οιήσεως οικοδομήσας αυτούς, πύργον θεολογίας και πνευματικής γνώσεως κτήσασθαι προσεδόκησε·”, δηλαδή ο άνθρωπος, ο πεπτωκώς άνθρωπος, πήρε τις πλίνθους της ψευδογνώσης και τις έψησε με φιλοδοξία, ανθρωπαρέσκεια και οίηση και οικοδόμησε πύργο θεολογίας (!) και πνευματικής (ψευδο)γνώσης. Πιο κάτω διαβάζουμε από τα Άπαντα του ίδιου Αγίου Πατρός: Η φιλοδοξία και ο έρωτας της κενοδοξίας φέρνουν την ανθρωπαρέσκεια που είναι: “ηδύσματα (γλυκίσματα) των εξ ανθρώπων επαίνων, υποκρίσεως ένδυμα, σπέρμα φιλαργυρίας εγκεκρυμμένον, και (...) επάνω δε τούτων απάντων έστω ανακειμένη φυσίωσις (αλαζονεία)”. Και, συνεχίζει ο Άγιος Συμεών, κάποιοι “μονομάχοι καί νικηταί των εχθρών διά της κενολογίας και απάτης των συλλογισμων τοις πάσι γνωρίζεσθαι σπεύδουσιν” (που νομίζουν από κενολογία και εξ απάτης του μυαλού τους ότι νίκησαν τον εχθρό, τον διάβολο, το ανακοινώνουν σ' όλους) “και υπό του οικείου συνειδότος κατακρινόμενοι ως άπρακτοι και του τοιούτου πολέμου άπειροι, ου δύνανται συγκαταθέσθαι και την εαυτών ασθένειαν και απειρίαν καθομολογήσαι (δεν ομολογούν την πνευματική τους ασθένεια και απειρία) υπό φιλοδοξίας και ανθρωπαρεσκείας κατακρατούμενοι· λίαν γαρ της δόξης εκπεσείν των ανθρώπων φοβούνται (φοβούνται πολύ, δηλαδή, οι ανθρωπάρεσκοι μην εκπέσουν από τη δόξα των ανθρώπων)!
ΕΠΙΜΥΘΙΟ: Για το γκρέμισμα του πάθους της ανθρωπαρέσκειας, ο άνθρωπος πρέπει να χρησιμοποιήσει το παντοτινό καύχημά του, τον Σταυρό του Κυρίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη ζωή και την καθημερινότητα. Επιπλέον με παρρησία να δίνει προς κάθε κατεύθυνση και σε κάθε περίπτωση την ομολογία της πίστης του εκφράζοντας έτσι την αγάπη του προς τον Σωτήρα Χριστό. Συνεργός σ' αυτή την προοπτική μπορεί να γίνει και η θερμή προσευχή στον Κύριο για την ενδυνάμωση του πιστού και την περαιτέρω θωράκιση της πανοπλίας του στον καθημερινό του αγώνα. Τότε το αίτημα της οξυμώρου προσευχής του Δαβίδ “το έλεος Σου καταδιώξει με πάσας τας ημέρας της ζωής ημών” (Ψαλμ. κβ’6), θα γίνει απτή πραγματικότητα.
