Ημέρες χαράς για πολλές οικογένειες οι τελευταίες. Ημέρες ορκωμοσίας. Ανθοδέσμες, αγκαλιές, ευχές, δάκρυα. Δάκρυα χαράς; Όχι μόνο…
Στην αφόρητη αυτή ζέστη των ημερών του Ιουλίου, τελευταίοι όλων ορκίζονται οι φοιτητές των Ιατρικών Σχολών της Ελλάδος. Αλεξανδρούπολη πρώτη όλων, Πάτρα, Λάρισα, Κρήτη, Γιάννενα, Θεσσαλονίκη, Αθήνα. Φορέματα, κοστούμια, φωτογραφίες, βίντεο. Αναρωτιόμουν κατά τη διάρκεια της τελετής: «Άραγε γνωρίζει ο κόσμος πως επιλέγονται και πως διορίζονται οι νέοι ιατροί;». Γνωρίζει πως την ορκωμοσία ακολουθεί μια σκυταλοδρομία και όχι φωτογραφίες και συγχαρητήριες ευχές; Όχι, για κάποιους τουλάχιστον.
Στην Ελλάδα του 2014, στην Ελλάδα της κρίσης που ξεπερνάμε (;), στην Ελλάδα των μεταρρυθμίσεων, οι γιατροί διορίζονται με σειρά χρονικής προτεραιότητας. ΝΑΙ. Χρονικής προτεραιότητας. Όχι με εξετάσεις, όχι με συνέντευξη, όχι με βάση τον βαθμό πτυχίου, αλλά με σειρά χρονικής προτεραιότητας. Δηλαδή, με απλά λόγια «όποιος προλάβει». Οι ειδικευόμενοι ιατροί των νοσοκομείων όλης της Ελληνικής επικράτειας, διορίζονται με βάση την σειρά που θα δηλώσουν το όνομα τους στις εφιαλτικές αυτές λίστες αναμονής. Πρώτοι λοιπόν, για φέτος, θα εγγραφούν στις λίστες οι τελειόφοιτοι της Αλεξανδρούπολης. Αυτοί ορκίστηκαν πρώτοι. Αυτοί πήραν πρώτοι το αντίγραφο του πτυχίου τους. Με συγχωρείτε, το ξέχασα. Υπάρχουν και άλλοι. Οι τελειόφοιτοι πανεπιστημίων του εξωτερικού, κάποιοι από τους οποίους ορκίστηκαν και έλαβαν το πτυχίο τους ακόμη νωρίτερα από εμάς.
«Ωραία λοιπόν. Τη σειρά που ορκίζονται οι ιατρικές σχολές δεν μπορούμε να την αλλάξουμε. Τι γίνεται με τους συμφοιτητές μας; Μήπως κάποιος θέλει την ίδια ειδικότητα με μένα; Θέλει και άλλος χειρουργική; Θα προλάβω να πάω πρώτος;», αυτά σκέφτονται οι φοιτητές που ορκίζονται. Πλημμυρίζονται από άγχος και αγωνία. Όχι από χαρά και συγκίνηση. Φθάνουν νωρίς στον χώρο της ορκωμοσίας. Μία, δύο ώρες νωρίτερα. Όχι για φωτογραφίες, όχι για να υπογράψουν, όχι για να δοκιμάσουν την τήβεννο. Αλλά για να βρουν μια καλή θέση παρκινγκ. Ναι, ναι. Μια καλή θέση παρκινγκ.
Ο πρύτανης, ο κοσμήτορας και ο πρόεδρος της σχολής απευθύνουν χαιρετισμούς. Ακολουθεί η ανάγνωση του όρκου. Έπειτα, η απονομή των πτυχίων. Ανακοινώνεται η λήξη της τελετής και ξεκινά η σκυταλοδρομία. Το αντίγραφο του πτυχίου φεύγει από τα χέρια της γραμματέως, και περνά στα χέρια του νέου ιατρού. Από κει, μετά από σύντομο τρέξιμο, όσο το επιτρέπει και το κοστούμι, στα χέρια του πατέρα ή της μητέρας ή του θείου ή όποιου έχει το μαγικό χαρτάκι της εξουσιοδότησης. Γρήγορα στο αυτοκίνητο. Ή τη μηχανή. Στην καλή θέση παρκινγκ που λέγαμε. Μη μας κλείσει και κανείς. Μην κολλήσουμε στον συνωστισμό. Και από κει στην Περιφέρεια. Περνάμε τα πορτοκαλί φανάρια. Στα κόκκινα, ανεβοκατεβάζουμε υπομονετικά το πόδι, στα πράσινα ευχαριστούμε το Θεό. Όσο πιο γρήγορο το αυτοκίνητο τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες. Θέμα κυβικών κυρίες και κύριοι. Αλλά και μεγέθους. Αν έχεις μικρό αυτοκίνητο παρκάρεις ευκολότερα. Καθημερινή, πρωί, κέντρο. Αν έχει μηχανή, την αφήνεις και στο πεζοδρόμιο. Τη θέση στη λίστα να προλάβουμε. Αυτό. Ένα ή δύο άτομα να φτάσουν νωρίτερα, δύο με τρία χρόνια ανεργίας παραπάνω.
Δεν γράφω τα παραπάνω μόνο από εγωιστικό ενδιαφέρον σχετικά με το επαγγελματικό μου μέλλον. Δεν με απασχολούν μόνο τα 3-4 χρόνια ανεργίας που ίσως πρόκειται να περάσω. Φοβάμαι. Φοβάμαι για το μέλλον των παιδιών και των γονέων μου. Για την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας που πρόκειται να λάβουν. Δεν γνωρίζω αν θα αυξηθεί το πλαφόν στη συνταγογράφηση. Δεν γνωρίζω αν θα περιοριστεί το ποσό της συμμετοχής στα φάρμακα, ούτε αν η ποιότητα των γεννοσήμων θα βελτιωθεί. Γνωρίζω όμως ότι οι γιατροί στην Ελλάδα θα συνεχίσουν να διορίζονται με σειρά χρονικής προτεραιότητας. Όχι με βάση τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις. Όχι με βάση τις ικανότητες τους. Αλλά με βάση την χρονική στιγμή που δήλωσαν το όνομα τους στην εφιαλτική λίστα αναμονής της ειδικότητάς τους. Δεν ξέρω αν χρειάζεται να πω περισσότερα. Οι γιατροί που φροντίζουν τους γονείς και τα παιδιά μας δεν επιλέγονται. Διορίζονται με βάση το πότε δήλωσαν το όνομα τους σε μια λίστα. Ανεξαρτήτως αν το πτυχίο τους είναι από ελληνικό ή αμφιβόλου ποιότητος πανεπιστήμιο του εξωτερικού, ανεξαρτήτως του βαθμό που γράφει επάνω.
Οι επιπτώσεις στην ποιότητα της παρεχόμενης υγείας δεν χρειάζονται ανάλυση. Νιώθω όμως την ανάγκη να κάνω και μια μικρή αναφορά στις επιπτώσεις στο επαγγελματικό μέλλον των τελειόφοιτων των ιατρικών σχολών, όντας μέλος αυτής της κοινωνικής ομάδος. Έχουμε σταματήσει να επιλέγουμε ειδικότητα με βάση τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα μας. Κοιτάμε το χρόνο αναμονής. Κενές θέσεις στην ιατροδικαστική, έξι μήνες η γενική χειρουργική, έξι χρόνια η ορθοπεδική, δέκα η οφθαλμιατρική στα μεγάλα νοσοκομεία. Άραγε, πόσο χρόνο προτιμά κανείς να μένει άνεργος;
Τέλος, αγαπητοί μου. Ένα μεγάλο τέλος πρέπει να μπει στο σύστημα αυτό, ένα σύστημα ντροπής. Η Αγγλία απαιτεί 2 προπαρασκευαστικά χρόνια και πολλές και απαιτητικές συνεντεύξεις για να σε δεχθεί στο σύστημα υγείας της. Η Γαλλία εξετάσεις χρησιμοποιώντας μάλιστα και συγκεκριμένη ποσόστωση για τον αριθμό των εισακτέων από το εξωτερικό. Η Αμερική επίσης. Εμείς; Τίποτα. Μια δήλωση μονάχα. Ως πότε αγαπητοί μου; Πότε θα προστατεύσουμε τις θέσεις εργασίας των παιδιών μας; Πότε αξιοποιήσουμε τα χρήματα που δαπανούν όλοι οι γονείς για τις σπουδές των παιδιών τους; Πότε θα χτίσουμε ένα σύστημα υγείας στέρεο, ανθρώπινο που να εμπνέει εμπιστοσύνη; Πρέπει να ψηφιστούν οι εξετάσεις. Πρέπει επιτέλους να περάσει ένα τέτοιο νομοσχέδιο από τη βουλή. Πρέπει να επιλέγονται οι καλύτεροι. Και όσοι δεν είναι επαρκείς να προετοιμάζονται ξανά και ξανά για να είναι πραγματικά έτοιμοι. Γιατί αυτοί θα φροντίσουν τους γονείς και τα παιδιά μας. Και όταν γίνει αυτό. Όλα θα φτιάξουν. Και η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας θα βελτιωθεί, και η έρευνα θα αυξηθεί, και η εμπιστοσύνη του κόσμου θα έρθει.
Ο Albert Camus, o θαυμάσιος αυτός Γάλλος συγγραφέας που έλαβε το Νόμπελ το 1957 έλεγε: «Χωρίς δουλειά, η ζωή σαπίζει, αλλά όταν η δουλειά είναι άψυχη, η ζωή εκφυλίζεται και ξεψυχάει.» Πρέπει το κράτος να δώσει στους νέους, να μας δώσει την ευκαιρία να εργαστούμε στους τομείς που επιλέγουμε. Και μεις θα βρούμε το δρόμο, θα φέρουμε πίσω την ανάπτυξη, την αίγλη της Ελλάδος του παρελθόντος, την περηφάνια στα μάτια των γονέων μας.
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Λάρισα. Σπούδασα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Οι γονείς μου πήγαν στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, στο κέντρο της Λάρισας, να δηλώσουν το όνομα μου στη λίστα αναμονής για τα νοσοκομεία της πόλης μας. Πρόλαβαν, τους είδα να χαμογελούν. Τους ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου. Είδα όμως κι γονείς να φεύγουν για Τρίκαλα, για Αθήνα, για Θεσσαλονίκη και να μην προλαβαίνουν. Τους είδα να κλαίνε. Να κλαίνε την πιο ευτυχισμένη μέρα των παιδιών τους. Και όχι από χαρά ή συγκίνηση. Ευχαριστώ τους καθηγητές και δασκάλους μου για όσα μου πρόσφεραν σε αυτά τα έξι χρόνια σπουδών. Λυπάμαι για την αδιαφορία όσων κυβέρνησαν και κυβερνούν. Ελπίζω…
Βασίλειος Δ. Μητρούσιας, Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Λάρισας, Ετών 23
