πίεση που δέχεται ο αγροτικός τομέας λόγω της κλιματικής αλλαγής που σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού και τη στρεβλή λειτουργία της αγοράς κάνουν τη ζωή των αγροτών πολύ δύσκολη.
Μπροστά σε αυτήν την κατάσταση ποια είναι η αντίδραση; Τι κάνει η κυβέρνηση; Δυστυχώς δεν βλέπουμε καμία μεγάλη ουσιαστική αλλαγή ούτε για τη μείωση του κόστους παραγωγής, ούτε για τη λειτουργία της αγοράς, ούτε για την επιτάχυνση της αξιοποίησης των διάφορων προγραμμάτων, ούτε για την εξασφάλιση ρευστότητας. Ακούμε μόνο μεγάλα λόγια για το ενδιαφέρον της κυβέρνησης για τους αγρότες και την ύπαιθρο, μεγάλα λόγια που «τα παίρνει ο αέρας».
Σύμφωνα με την κοινή λογική όσων βιώνουμε τη σημερινή προβληματική κατάσταση στην ύπαιθρο, οι μεγάλες προτεραιότητες στις οποίες πρέπει να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον της Πολιτείας, τα βασικά θέματα του Εθνικού Σχεδίου για την ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία πρέπει να είναι συνοπτικά τα εξής:
1. Η αναγνώριση με έργα και πράξεις του πολύ σημαντικού και αναντικατάστατου ρόλου της γεωργίας και της κτηνοτροφίας για τη διασφάλιση της επάρκειας τροφίμων, την εξασφάλιση απασχόλησης και κοινωνικής συνοχής στην ύπαιθρο, την αποφυγή ερήμωσης της Περιφέρειας και την προστασία του περιβάλλοντος. Για αυτό είναι ζητήματα πολύ μεγάλης σημασίας η αναβάθμιση του αγροτικού τομέα στον συνολικό αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας, η διασύνδεσή του με τον τουρισμό και τη μεταποίηση, η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους, η μείωση του κόστους παραγωγής και η ένταξή τους στα δίκτυα διακίνησης και εμπορίας.
2. Η λειτουργία της αγοράς που νοσεί βαριά και πρέπει επιτέλους να εξυγιανθεί με τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων και την ενεργοποίηση μηχανισμών ελέγχου, ώστε να διασφαλίζεται η έγκαιρη πληρωμή των αγροτών στην πραγματική αξία των προϊόντων, να παταχθούν στην πράξη και όχι στα λόγια οι ελληνοποιήσεις και η πρακτική των «ανοιχτών τιμών» που είναι πραγματική μάστιγα για το αγροτικό εισόδημα.
3. Η έγκαιρη και αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και του Ταμείου Ανάκαμψης με έμφαση στη στήριξη της παραγωγής και των παραγωγών, στα σχέδια βελτίωσης και εκσυγχρονισμού των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, στην ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού, στα έργα και τις δράσεις αποταμίευσης και καλύτερης διαχείρισης του νερού, στη δημιουργία δικτύων διακίνησης και εμπορίας των προϊόντων, στη στήριξη της κτηνοτροφίας, στην εκπαίδευση των αγροτών, στην ιδιαίτερη πρόνοια για τις ορεινές, μειονεκτικές και νησιωτικές περιοχές.
4. Η αύξηση σε αριθμό και η ενδυνάμωση των συνεταιρισμών και των ομάδων παραγωγών με αλλαγή σελίδας στη συνολική λειτουργία τους, με κλείσιμο των πληγών που λόγω λαθών και αστοχιών άνοιξαν τα προηγούμενα χρόνια, με ενίσχυση του ρόλου τους στην προμήθεια των αγροτικών εφοδίων, στην εμπορία των προϊόντων, στην ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών αύξησης της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων, με συμμετοχή εκλεγμένων εκπροσώπων των αγροτών σε όλα τα εθνικά και ευρωπαϊκά όργανα λήψης των αποφάσεων που τους αφορούν.
5. Η βελτίωση του συστήματος ασφάλισης της αγροτικής παραγωγής, του φυτικού και ζωικού κεφαλαίου που λόγω και της κλιματικής αλλαγής είναι απολύτως απαραίτητη ή έχει καθυστερήσει. Η λόγω της αλλαγής της κυβέρνησης και του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΛΓΑ ματαίωση των βελτιώσεων στους Κανονισμούς του ΕΛΓΑ και γενικότερα στο σύστημα ασφάλισης που είχαν προγραμματιστεί να ολοκληρωθουν το 2015 ήταν πολύ μεγάλο λάθος και αυτό το λάθος πρέπει να διορθωθεί το συντομότερο δυνατόν. Η ψηφιοποίηση είναι απαραίτητη όμως δεν είναι αρκετή, χρειάζεται βελτίωση των Κανονισμών και του θεσμικού πλαισίου του συστήματος, καθώς και διασφάλιση της οικονομικής του βιωσιμότητας με αξιοποίηση και κοινοτικών πόρων.
6. Η παραγωγή και χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη γεωργία και κτηνοτροφία με ενίσχυση του ρόλου της Αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών, ώστε να είναι αποτελεσματική η προστασία της παραγωγικής γης, των βοσκοτόπων και του περιβάλλοντος.
7. Η αξιοποίηση της γνώσης, της διαρκούς εκπαίδευσης, των νέων τεχνολογιών, των έξυπνων πρακτικών, της έρευνας, διασυνδέοντας τους αγρότες και τους αγροτικούς φορείς με τα Πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα, προωθώντας συνεργασίες και συμπράξεις για ανταλλαγή εμπειριών με αγρότες και αγροτικούς φορείς άλλων χωρών.
8. Η γενναία στήριξη των νέων αγροτών που επιλέγουν να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά και να ζήσουν στην ύπαιθρο. Στο πρόγραμμα των νέων αγροτών πρέπει να γίνουν τολμηρές αλλαγές και σε ό,τι αφορά το ύψος της στήριξης και στις διαδικασίες υλοποίησης.
9. Η διαμόρφωση σύγχρονου, απλού και λειτουργικού πλαισίου υποχρεώσεων και δικαιωμάτων για τους εργαζόμενους που προέρχονται από άλλες χώρες και είναι απολύτως απαραίτητη για την ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας.
10. Η συνολική, ριζική αναδιοργάνωση των φορέων άσκησης αγροτικής πολιτικής (Υπουργείου, ΟΠΕΚΕΠΕ, ΕΛΓΑ, ΕΛΓΟ, ΕΦΕΤ, Περιφερειών, Δήμων) με μεγάλη αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, πόρων και ευθυνών, με ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού τους, με λειτουργική διασύνδεσή τους, ώστε να διασφαλίζεται αποτελεσματικότητα, διαφάνεια, μείωση της γραφειοκρατίας και εξάλειψη των καθυστερήσεων.
Η Ν. Δημοκρατία με την κυβερνητική πολιτική που εφαρμόζει, είναι φανερό ότι στην πράξη δεν υιοθετεί αυτές τις προτεραιότητες για αυτό δυστυχώς τα προβλήματα των γεωργών και των κτηνοτρόφων θα μεγαλώνουν.
* Βασίλης Έξαρχος - Πρώην βουλευτής Λάρισας ΠΑΣΟΚ
