* Του Γιάννη Φασούλα, οικονομολόγου
«Θα σκίσω το μνημόνιο μόλις εκλεγώ». Αλέξης Τσίπρας 13 Σεπτεμβρίου 2014 ΔΕΘ
«Το 3ο μνημόνιο “έσκισε” τον ΣΥΡΙΖΑ». Εφημερίδα «Ελευθερία» 15 Αυγούστου 2015
Οι διαδικασίες έχουν πια τελειώσει όλες. Όλα τα προαπαιτούμενα και οι όροι του τρίτου μνημονίου έχουν πλέον συμφωνηθεί, έχουν υπερψηφισθεί στην ελληνική βουλή κι έχουν εγκριθεί από το Eurogroup και τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Τα πρώτα δισεκατομμύρια έχουν ήδη εκταμιευθεί και προχωρούμε γοργά στην υλοποίηση του τρίτου προγράμματος χρηματοδότησης.
Επτά μήνες, λοιπόν, μετά τις βουλευτικές εκλογές, κι αφού «παίξαμε» για πέντε σχεδόν μήνες με τις διαπραγματεύσεις, αφού οδηγήσαμε σε αδιέξοδο τις συνομιλίες μας με τους «θεσμούς» και βρεθήκαμε με τις τράπεζες κλειστές για ένα σχεδόν μήνα, αφού τρέξαμε να ψηφίσουμε μια Κυριακή σ’ ένα ανόητο δημοψήφισμα, αφού «είδαμε το χάρο με τα μάτια» κι αφού τελικά, στο χείλος πλέον του γκρεμού, κάναμε την απεγνωσμένη στροφή, μπορούμε πλέον σήμερα με την ηρεμία που αναπόφευκτα έρχεται στο τέλος μιας βασανιστικής ημέρας και με τη «σοφία» που αποκτά κανείς μετά από μια απίθανη περιπέτεια, μπορούμε, λοιπόν, σήμερα να κοιτάξουμε για λίγο πίσω, χωρίς άγχος, το ιστορικό τοπίο.
Με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, έπειτα από έναν ιερό, αντμνημονιακό αγώνα, γεμάτο οργή και ιδεοληψία, ταυτόχρονα με το «πρώτη φορά αριστερά», ήλθε και σφραγίσθηκε και τυπικά το τέλος της Αριστεράς στην Ελλάδα, καθώς και το τέλος του πολύχρονου εθνικού διχασμού: Δεξιά-Αριστερά. Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα η Ελλάδα έζησε δύο μεγάλους εθνικούς διχασμούς: Στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα είχαμε τους βασιλικούς και βενιζελικούς, ενώ στο δεύτερο μισό κυριάρχησε το σχίσμα: Δεξιοί-Αριστεροί.
Τα γεγονότα που μεσολάβησαν ήταν τραγικά και σημάδεψαν το βίο της σύγχρονης Ελλάδας: Η μεταπολίτευση βρήκε, λοιπόν, την Ελλάδα βαθιά διχασμένη, χαροκαμένη και βασανισμένη. Στο μετέπειτα διάστημα δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα κυριάρχησαν στο πολιτικό σκηνικό της χώρας και διαδέχονταν το ένα το άλλο στην εξουσία: Η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ. Η παραδοσιακή Αριστερά, διασπασμένη και αραγμένη στη γωνία προσπαθούσε να διαμοιράσει τα ιμάτιά της. Κι όλα αυτά μέχρι το 2010, όταν ξαφνικά το τεράστιο δημοσιονομικό χρέος μάς οδήγησε αναγκαστικά στην έξοδό μας από τις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Η ευρωπαϊκή στήριξη και η ψήφιση του πρώτου μνημονίου ήταν πια πράγματα αναπόφευκτα, παρά το ότι έγιναν με το χειρότερο τρόπο. Ταυτόχρονα, όμως, έβαλαν τα θεμέλια της νέας εθνικής διαίρεσης: Μνημονιακοί-Αντιμνημονιακοί. Οι υπάρχουσες ιδεολογίες του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού και του δημοκρατικού σοσιαλισμού δεν επαρκούσαν πλέον για να διαμορφώσουν τις νέες πολιτικές και δημοσιονομικές τακτικές στις καινούργιες οικονομικές συνθήκες. Το τέλος της μεταπολίτευσης είχε αρχίσει πια να επέρχεται και οι νέοι πόλοι ιδεολογικοπολιτικής σύγκρουσης άρχισαν να σχηματίζονται.
Στον ένα πόλο ήταν οι “καλοί”, οι αντιμνημονιακοί, οι αγωνιστές του λαού, που υπερασπίζονται τα κεκτημένα, (όσο άδικα και ανορθολογικά κι αν είναι αυτά), που υπερασπίζονται μια κρατικοδίαιτη οικονομία, που θεωρούν φιλολαϊκά μέτρα την αλαμούρα των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων και δεν έχουν σχεδόν τίποτα να διορθώσουν απ’ όσα έγιναν μέσα στα 35 χρόνια της πρασινογάλαζης εξουσίας. Στον άλλο πόλο ήταν οι “κακοί”, οι μνημονιακοί, οι ενδοτικοί, οι φαύλοι, αυτοί που συντάσσονταν με τους Ευρωπαίους τοκογλύφους, μ’ αυτούς που ρουφούν το αίμα του λαού, που ήθελαν μειώσεις μισθών και συντάξεων, που ήθελαν απολύσεις στο δημόσιο και πολλά άλλα κακά πράγματα∙ ήταν οι προδότες, οι γερμανοτσολιάδες. Δυο χώροι απόλυτα αντίπαλοι.
Η αιώνια πάλη του καλού και του κακού σε μια νέα εκδοχή∙ η πολιτική θεολογία και ο θρησκευτικός φανατισμός παντού κυρίαρχα. Ενδιάμεσες αποχρώσεις – αν εξαιρέσει κανείς τη ΔΗΜΑΡ – δεν υπήρχαν. Το τείχος των μνημονίων είχε υψωθεί παντού, διαιρώντας κάθετα και πολλαπλά το ελληνικό λαό: ταξικά, ιδεολογικά, ηλικιακά. Τα πολιτικά μας ήθη και οι κοινοβουλευτικές συμπεριφορές ευτελίζονται. Έτσι λοιπόν από το 2010 μέχρι το 2015 δεν ζούμε απλά το τέλος της μεταπολίτευσης, αλλά και το τέλος της Αριστεράς.
Τώρα, με την υπερψήφιση από την ελληνική Βουλή του τρίτου κατά σειρά, αριστερού πλέον μνημονίου (μετά το σοσιαλδημοκρατικό του Γιώργου Παπανδρέου και το νεοφιλελεύθερο του Αντώνη Σαμαρά), η Ελλάδα δεν είναι πια η ίδια. Η πρόσφατη και θολή διαίρεση των Ελλήνων σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς ξεκαθαρίζει πλέον και κρυσταλλώνεται σε ευρωπαϊστές και αντιευρωπαϊστές. Η δραχμή δεν αποτελεί απλά μια οικονομολογική πρόταση ή μια δημοσιονομική διέξοδο, αλλά το φετίχ μιας καινούργιας εθνο-λαϊκής ιδεολογίας.
Από την εθνικοσοσιαλιστική Χρυσή Αυγή μέχρι το λενινιστικό ΚΚΕ ένας μαχητικός αντιδυτικισμός κυριαρχεί, μακρινός απόηχος της βυζαντινής Ανατολής. Η καινούργια πολιτική ιδεολογία περιχαρακώνεται πλέον στα εθνικά μας σύνορα, στα όρια εθνικής μας κυριαρχίας και στο εθνικό μας νόμισμα. Η εθνική μας υπερηφάνεια και η εθνική μας αξιοπρέπεια μας στέλνουν, όμως, άφωνους στις ουρές των ΑΤΜ – εικόνες σοσιαλιστικών παραδείσων.
Το μοναδικό κόμμα που στάθηκε τότε ανάμεσα σ’ αυτό το σχίσμα: μνημόνιο-αντιμνημόνιο ήταν η ΔΗΜΑΡ. Αυτή ήταν που πρώτη μίλησε για μια κυβερνώσα Αριστερά και για ριζικές μεταρρυθμίσεις, για ρήξη με το παλιό ρουσφετολογικό κράτος, για έναν επωφελή συμβιβασμό και για ένα δίχτυ προστασίας των αδύναμων, για ισοδύναμα μέτρα και για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στο κράτος και τον πολίτη. Δυστυχώς τα τραγικά λάθη της ηγεσίας της την οδήγησαν σταδιακά και με μαθηματική ακρίβεια στην συντριπτική της ήττα στις εκλογές του Ιανουαρίου, και σήμερα βλέπουμε τον ΣΥΡΙΖΑ καταργώντας ο ίδιος το σχίσμα μνημόνιο-αντιμνημόνιο, να υιοθετεί πλήρως την πολιτική της, ακόμη και το λεξιλόγιο της ΔΗΜΑΡ και να προσπαθεί να αναγάγει το οικονομικό μας πρόβλημα ως εθνικό πρόβλημα, αναζητώντας συναινετικές, διακομματικές λύσεις.
Αφού, λοιπόν, οι πολιτικές ιδεολογίες έχουν γίνει πλέον συντρίμμια, και ο αγώνας κατά του οικονομικού ορθολογισμού και υπέρ της διαγραφής του «επαχθούς» χρέους αποτελούν τα νέα ιδεολογήματα, τότε, όταν αυτή η νέα ιδεολογικοπολιτική διαίρεση θα καταρρεύσει - γιατί είναι σαθρή από τη φύση της και θα καταρρεύσει – τότε προς τα πού θα στραφεί αυτή η κοινωνία, παγιδευμένη από το κυνήγι ενός ασαφούς και άκοπου ευδαιμονισμού και οπλισμένη μόνο με έναν ασυγκράτητο εθνο-λαϊκισμό;
Αν ριζοσπάστες αριστεροί και “ψεκασμένοι” ανελίστες, μαρξιστές-λενινιστές και εθνικοσοσιαλιστές σε μια πρωτοφανή σύμπνοια, επιλέγουν την εθνική περιχαράκωση και την αντιευρωπαϊκό οδό, αν σήμερα οι “προοδευτικοί” της Αριστεράς διασύρουν γελοιογράφους ή αντιμετωπίζουν με χυδαίο τρόπο κάθε αντίθετη άποψη, τότε τι θα γίνει αύριο; Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υποχρεωμένος να κάνει τη μεγάλη στροφή, εγκαταλείποντας τον εθνικό υπερβατισμό και προσεγγίζοντας τον δημοκρατικό σοσιαλισμό, να δει τη ρεαλιστική εικόνα. Είναι υποχρεωμένος να πετύχει. Διαφορετικά, κάπου έξω, κοντά στις λόχμες, μελανόχρωμες φιγούρες καιροφυλακτούν.
