-Παιδιά. Αν στην αυλή ενός σχολείου βάλεις 6 παιδιά 4 ετών που να είναι από διαφορετικές χώρες π.χ. Αλβανία, Σκόπια, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Ελλάδα, θα έχεις δύο δεδομένα: α) τα παιδιά δεν θα έχουν γλώσσα επικοινωνίας και β) παρά το μειονέκτημα αυτό θα καταφέρουν να παίξουν μαζί. Δεν έχουν κάτι να χωρίσουν. Αν τα ίδια παιδιά τα βάλεις στην ίδια αυλή σε ηλικία 18 ετών, τι θα γίνει; Δεν ξέρεις. Έχει μεσολαβήσει η διαπαιδαγώγηση και η συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας από οικογένεια, σχολείο και κοινωνία.
-Ταυτότητα. Πρώτον, η ταυτότητα δεν είναι κάτι στατικό. Αν ήταν θα λέγαμε εγώ στα 15, στα 25 ή στα 35 έχω συγκροτήσει πλήρως την ταυτότητά μου και δεν χρειάζεται να αλλάξω ή να μάθω τίποτα. Δεύτερον, η ταυτότητα είναι σαν ένα μωσαϊκό με αμέτρητες ψηφίδες τις οποίες προσπαθούμε να συμπληρώσουμε για να φτιάξουμε την εικόνα μας. Η εικόνα αυτή θέλουμε να αρέσει σε εμάς αλλά και στους άλλους. Πολλές φορές, κυρίως στους άλλους. Προσωπικό παράδειγμα ταυτότητας: οι παππούδες μου προέρχονται από την ανατολική Θράκη, άρα είμαι Θρακιώτης. Έζησα και μεγάλωσα στο Καμπάνη-Κιλκίς. Άρα είμαι και Μακεδόνας. Ο πληθυσμός του χωριού μου αποτελείται από Πόντιους, Θρακιώτες και Σαρακατσάνους. Άρα μεγάλωσα διαφορετικά από έναν ξάδερφο μου από το διπλανό χωριό που είχε μόνο Θρακιώτες. Σπούδασα στην Αθήνα, παντρεύτηκα στη Λάρισα. Άρα είμαι και Λαρισαίος. Είμαι εκπαιδευτικός, σύζυγος, πατέρας, συνεχίζω να σπουδάζω, ασχολούμαι με την πολιτική και πολλά άλλα. Αν πάρω το αεροπλάνο και κατέβω στη Γαλλία, για έναν εθνικιστή Γάλλο θα είμαι ένας ακόμα Έλληνας, με ό,τι στερεότυπα έχει αυτός στο μυαλό του για την Ελλάδα. Ξαφνικά χάθηκαν όλα αυτά που είμαι. Έγινα ταμπέλα.
-Εθνικισμός. Η κεντρική ψηφίδα της ταυτότητάς μας είναι η Πατρίδα. Όσο δουλεύουμε το σύνολο της ταυτότητάς μας, όσα επιτεύγματα κάνουμε, όση αναγνώριση παίρνουμε τόσο κερδίζει από εμάς η κεντρική ψηφίδα, η Πατρίδα μας. Π.χ., Καζαντζάκης, Ελύτης, Αρβελέρ, Καστοριάδης κ.ά. Στη ζωή δεν υπάρχουν μόνο επιτυχίες. Πολλοί εισπράττουν τις αποτυχίες (προσωπικές, επαγγελματικές, γνωστικές) και βρίσκουν καταφύγιο στην κεντρική ψηφίδα, την Πατρίδα. Αποτέλεσμα, η ψηφίδα αυτή να υπερτρέφεται, να μεγαλώνει και να πιάνει όλη την εικόνα τους. Π.χ.: «Εγώ είμαι ΕΛΛΗΝΑΣ ή ΓΕΡΜΑΝΟΣ ή ΓΑΛΛΟΣ» κ.ά. Στην περίπτωση αυτή το άτομο τρέφεται από το κύρος της Πατρίδας (για την Ελλάδα μιλάμε για τα επιτεύγματα της ιστορίας και το αρχαίο κάλλος) αλλά δεν δίνει τίποτα στην Πατρίδα του.
-Ευαγγελικά, Ορεστιακά. Το 1901 και το 1903 έγιναν φοιτητικές πορείες και ταραχές με πολλούς νεκρούς στους δρόμους της Αθήνας. Κεντρική διαφορά, η γλώσσα που θα διδάσκεται στα σχολεία. Καθαρεύουσα ή Δημοτική. Τι ίσχυε. Οι πολίτες μιλούσαν στο σπίτι τη Δημοτική και στο σχολείο διδάσκονταν την Καθαρεύουσα, δηλαδή τα παιδιά άλλη γλώσσα μιλούσαν στο σπίτι και άλλη διδάσκονταν στο σχολείο. Είναι σαν να λέμε σήμερα ότι στο σχολείο θα γράφουμε και θα μιλάμε μόνο στα αρχαία ελληνικά και το κείμενο αυτό εγώ θα έπρεπε να το γράψω στα αρχαία ελληνικά.
Τα επεισόδια των Ευαγγελικών και των Ορεστιακών υποκινήθηκαν από τους συντηρητικούς καθηγητές της Φιλοσοφικής και Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σε αυτά πρωτοστάτησαν υπέρ της Καθαρεύουσας οι φοιτητές. Όσοι ήταν υπέρ της Δημοτικής γλώσσας χαρακτηρίστηκαν ως άθεοι και προδότες, μειοδότες του εκσλαβισμού και της αλλοίωσης της εθνικής συνείδησης. Η διαμάχη κράτησε περίπου 100 χρόνια, ώσπου το 1976 η παράταξη των συντηρητικών (που για 100 χρόνια ήταν υπέρ της καθαρεύουσας) με υπουργό Παιδείας τον Γ. Ράλλη καθιέρωσε επίσημη γλώσσα διδασκαλίας στα σχολεία την Δημοτική που γράφουμε και μιλάμε σήμερα.
Οι Δημήτριος Γληνός και Μανόλης Τριανταφυλλίδης είναι δύο εκ των ιδρυτών του «Εκπαιδευτικού Ομίλου», που ήταν ο Όμιλος που υπερασπίστηκε όσο κανείς άλλος την καθιέρωση της Δημοτικής γλώσσας στα σχολεία. Παρ’ όλα αυτά, την περίοδο των Ευαγγελικών και Ορεστιακών ως φοιτητές της Φιλοσοφικής ήταν υπέρμαχοι της Καθαρεύουσας. Επηρεασμένοι από τον φανατισμό εκείνων των ημερών οι μεγαλύτεροι δημοτικιστές της ελληνικής ιστορίας ένιωθαν ότι απειλείται το έθνος από τη Δημοτική γλώσσα.
-Συμπεράσματα: Πρώτον. Οι μαθητές είναι η πιο ευαίσθητη και πιο κρίσιμη πληθυσμιακή ομάδα για το μέλλον της Πατρίδας μας και κανένα κόμμα δεν πρέπει να γεμίζει με μίσος τις ψυχές τους. Κανένα κόμμα δεν έχει χώρο και λόγο στα σχολεία. Κανένας μαθητής δεν ανήκει σε κανέναν. Οι μαθητές ανήκουν στο Μέλλον.
Δεύτερον. Η εθνική ταυτότητα του καθένα μας και η αγάπη για την Πατρίδα δεν είναι μονοπώλιο κανενός. Απλά κάποιοι με τα επιτεύγματά τους προσφέρουν υπεραξία στην Πατρίδα που αγαπάνε και υπηρετούν και κάποιοι τρέφονται από το αρχαίο μεγαλείο της παίρνοντας από αυτή χωρίς να δίνουν απολύτως τίποτα.
Από τον Δημήτρη Σακατζή
Ο Δημήτρης Σακατζής είναι εκπαιδευτικός, υποψήφιος διδάκτορας,
μέλος της ΜΕ.ΣΥ.Α. του Ποταμιού
