Μια νέα πραγματικότητα αρχίζει σιγά-σιγά να σχηματοποιείται. Νέοι κυρίως άνθρωποι - αγρότες, διαφοροποιούν και βελτιώνουν την παραγωγή τους, δοκιμάζουν νέες καλλιέργειες, συνεργάζονται, ιδρύουν πρότυπες μονάδες, ανοίγουν δρόμο σε νέες αγορές. Η κρίση λοιπόν πέρα από τις αρνητικές συνέπειες, ενεργοποίησε αρετές όπως την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα, την εξωστρέφεια, την εμμονή στην ποιότητα. Δεν είναι τυχαίο που ελληνικά προϊόντα βραβεύονται όλα και συχνότερα στο εξωτερικό, ούτε είναι τυχαίο που η ελληνική οινοποιία έχει αρχίσει και καθιερώνεται. Ο παραγνωρισμένος για χρόνια πρωτογενής τομέας, αρχίζει πλέον και δείχνει τι δυνατότητες του. Αυτές οι προσπάθειες συνιστούν τα πρώτα ελπιδοφόρα μηνύματα μιας αλλαγής αντίληψης που έχει απελπιστικά ανάγκη η χώρα προκειμένου από την εμπειρική παραγωγή να μεταβούμε στην επιστημονική. Από την παραδοσιακή γεωργία και κτηνοτροφία στην καινοτόμο παραγωγή.
Αντίθετα από ότι ενδεχομένως πιστεύουμε υπάρχουν εξαιρετικά περιθώρια βελτίωσης τόσο του εισοδήματος των αγροτών όσο και του ΑΕΠ της χώρας. Χώρες όπως η Ολλανδία έχουν καταφέρει να επιτυγχάνουν απόδοση 1.700 ευρώ ανά στρέμμα τη στιγμή που εμείς μετά βίας προσεγγίζουμε τα 190 ευρώ. Εύκολα λοιπόν γίνονται αντιληπτά τα τεράστια περιθώρια βελτίωσης. Δεν είναι εφικτό βέβαια από τη μια μέρα στην άλλη να προσεγγίσουμε απόδοση αυτούτου επιπέδου, αν όμως τα 190 ευρώ τα κάνουμε 380 θα έχουμε διπλασιάσει το εισόδημα των αγροτών. Την ίδια στιγμή η χώρα θα ωφεληθεί με άλλα 7 δις αύξηση του ΑΕΠ με τις όποιες ευεργετικές συνέπειες αυτής τη αύξησης για την ελληνική οικονομία. Ο τρόπος είναι μάλλον δεδομένος και εφαρμόζεται σε όλες τις προηγμένες αγροτοκτηνοτροφικά χώρες. Συνεχής προσπάθεια βελτίωσης της παραγωγής μέσω έρευνας και καινοτομίας και συμπράξεις προκειμένου να μειωθεί το κόστος παραγωγής μέσω οικονομιών κλίμακας.Η έρευνα φυσικά κοστίζει, αν όμως υπάρχει βούληση και τεθεί ως προτεραιότητα αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες εξασφάλισης χρηματοδότησης. Ήδη το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανακοίνωσε πολύ πρόσφατα πρόγραμμα ενίσχυσης της νέας γεωργίας μέσω έρευνας ύψους 24,5 εκατομμύριών ευρώ. Ταυτόχρονα η Ευρωπαϊκή Ένωση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο μετά το 2020 κινείται στην κατεύθυνσητης σημαντικής αύξησης των πιστώσεων για την έρευνα, με παράλληλη μείωση μάλιστα των άμεσων ενισχύσεων και για ότι αυτό σημαίνει. Ένα ερευνητικό κέντρο λοιπόν στην περιοχή της Θεσσαλίας για παράδειγμα, που θα είχε σκοπό την προώθηση της καινοτομίας στην αγροτοκτηνοτροφική παραγωγή θα ήταν ένας απολύτως εφικτός στόχος στην παρούσα συγκυρία. Ταυτόχρονα θα πρέπει να αλλάξει και η αντίληψη μας για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα περιθώρια της ατομικής παραγωγής αλλά και το μέλλον των συνεταιρισμών. Όταν μιλάμε για συνεταιρισμούς στην Ελλάδα μας έρχονται στο μυαλό λέξεις όπως χρεοκοπία και εκκαθάριση. Κατά κάποιο τρόπο θεωρούμε ότι ήταν ένα πείραμα το οποίο απέτυχε παταγωδώς και ότι εν πάση περίπτωση έχουμε την πολυτέλεια να επιστρέψουμε ως οικονομία στο μοντέλο της ατομικής αγροτικής παραγωγής. Πρόκειται περί ψευδαίσθησης, δεδομένου, ότι χωρίς οικονομίες κλίμακας καμμιά αγροτική παραγωγή σήμερα δεν μπορεί να είναι αποδοτική. Η τάση λοιπόν αυτή τη στιγμή σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ακριβώς η δημιουργία αλλά και συγχώνευση αγροτικών συνεταιρισμών.
Ίσως, επίσης, μας διαφεύγει η λεπτομέρεια ότι παγκόσμιοι κολοσσοί όπως η Friesland (γάλα Νουνού κλπ.) δεν είναι παρά συνεταιρισμοί. Οι συνεταιρισμοί για μια χώρα όπως η Ελλάδα είναι ουσιαστικά ο μόνος δρόμος για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, αφού δίνουν αποτελεσματική απάντηση στο πρόβλημα των μικρών εκτάσεων και κλήρων. Είτε μας αρέσει, είτε όχι λοιπόν, οι συνεταιρισμοί στην Ελλάδα είναι καταδικασμένοι να πετύχουν και πρέπει εμείς να βρούμε τον τρόπο. Αλλάζοντας την αντίληψη μας για τον πρωτογενή τομέα κάνουμε ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση του να δημιουργήσουμε τις ουσιαστικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της χώρας. Ο αγροτικός κόσμος είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο που μένει αναξιοποίητο. Είναι εν δυνάμει χρυσωρυχείο και ίσως αντί να ψάχνουμε χρυσό αλλού θα ήταν καλύτερα να κοιτούσαμε με μεγαλύτερο ενδιαφέρον τον Θεσσαλικό κάμπο.
Από την Βασιλική Τσίτα
