1. Η χρήση των άρα λοιπόν / επομένως λοιπόν είναι απολύτως εσφαλμένη και απαράδεκτη • και οι δύο λέξεις σ' αυτά τα ζεύγη είναι σύνδεσμοι συμπερασματικοί - συλλογιστικοί• είναι επομένως ορθό να χρησιμοποιείται κάθε φορά ο ένας από τους δύο, όχι και οι δύο μαζί•
2. Η λέξη λάθος συχνότατα χρησιμοποιείται ως επίθετο, ενώ είναι ουσιαστικό• π.χ. λάθος απόφαση/ λάθος ενέργεια/ λάθος κίνηση/ λάθος άνθρωπος...(!) αντί των ορθών: Εσφαλμένη, λανθασμένη, λαθεμένη απόφαση/ ενέργεια κλπ., αναρμόδιος, άσχετος άνθρωπος•
3. Η λέξη - τοπωνύμιο "Μελίβοια" τονίζεται ορθά στην προπαραλήγουσα (βλ. Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσης Ιωαν. Σταματάκου, σελ. 1190) και όχι στην παραλήγουσα (Μελιβοία)• ο εσφαλμένος τονισμός προέκυψε από τις φράσεις: Κοινότης Μελιβοίας, εν Μελιβοία τη..., στις οποίες χρησιμοποιείται ή γενική και η δοτική πτώση αντίστοιχα και στις οποίες πτώσεις βάσει γραμματικού κανόνα της καθαρεύουσας ο τόνος έπρεπε να κατέβει στην παραλήγουσα• καιρός είναι ο Δήμος Αγιάς ή η Περιφέρεια να αποκαταστήσει το ορθό στις επίσημες πινακίδες των δρόμων της περιοχής και στα επίσημα έγγραφα•
4. Η λέξη "κτήριο" είναι σε ορθή γραφή με -η- και όχι με -ι-• ετυμολογικά προέρχεται από το οικητήριον ή από ευκτήριον, όχι από το κτίζω• επίσης στη λέξη "εταιρεία" το -ει- δίνει την ορθή γραφή•
5. Αντί των: Υπέρ μου, υπέρ μας κλπ., προτιμότερα είναι τα: προς όφελος μου, όφελος μας κλπ ή τα αρχαία- λόγια: Υπέρ εμού, υπέρ ημών, υπέρ υμών κλπ.
6. Αντί των: θα/ να παράξω, παρέξω, μεθέξω ή των: έχω παράξει/ παρέξει/ μεθέξει κλπ τα ορθά είναι: θα/να παραγάγω/παράσχω/μετάσχω και έχω παραγάγει/παράσχει/μετάσχει κλπ•
7. Πολύ συχνά χρησιμοποιείται προστακτική σε μορφή οριστικής: π.χ. ήλεγξε, παρέλαβε, παρήγγειλε, εξήγγειλε, αντί του ορθού: έλεγξε, παράλαβε, παράγγειλε, εξάγγειλε κλπ•
8. Αντί της οριστικής: απεύθυνε, έκφρασε, μετάφρασε, παράδωσε, μετάδωσε κλπ. προτιμότεροι οι τύποι: απηύθυνε, εξέφρασε, μετέφρασε κλπ. που περιέχουν συλλαβική ή χρονική αύξηση•
9. Οι τύποι: του αποθανόντα, του συλληφθέντα, του αποσταλέντα, της αποβιώσασας, του διευθύνοντα σύμβουλου κλπ καλό είναι να αποφεύγονται και να εκφέρονται σε μορφή αρχαία και λόγια: του αποθανόντος/ συλληφθέντος/ της αποβιωσάσης κλπ•
10. Αντίστοιχα αντί των: ο συλληφθέντας, αποφυλακισθέντας, πεσόντας κλπ είναι προτιμότερα τα: ο συλληφθείς, ο αποφυλακισθείς, ο πεσών• η προσπάθεια αντικατάστασης καταλήξεων της αρχαίας και της καθαρεύουσας με τις αντίστοιχες της δημοτικής δεν ήταν δυνατόν να είναι επιτυχής για όλες τις λέξεις...
11. Αντί του τονισμού: του Γεώργιου, του Δημήτριου, του Στέργιου κλπ (πατρώνυμα σε ονομαστικούς καταλόγους σχολείων, στρατού κλπ ή σε επίσημα συμβολαιογραφικά έντυπα) είναι προτιμότερος ο τονισμός: του Γεωργίου, του Δημητρίου κλπ• Επίσης αντί του τονισμού: του Γυμνάσιου, του Λύκειου είναι προτιμότερα τα: του Γυμνασίου, του Λυκείου κλπ•
12. Οι τύποι: προσμετράται, αναμετράται προτιμότερο να χρησιμοποιούνται με τη μορφή: προσμετρείται/ -ιέται, αναμετρείται/ -ιέται•
13. Η χρήση τύπων όπως: εκθέτεται, συνθέτεται, καταθέτεται, προσθέτεται ή όπως: εκτίθενταν, συντίθενταν, σύγκεινταν, μπορεί να αντικατασταθεί με τους αρχαίους - λόγιους: εκτίθεται, συντίθεται, καθώς και εξετίθεντο, συνετίθεντο, συνέκειντο•
14. Ο τύπος "συνοριοφύλακες" είναι εσφαλμένος• το ορθό είναι συνοροφύλακες καθώς το πρώτο συνθετικό είναι σύνορο (δεν υπάρχει λέξη "συνόριο"... )•
15. Αντί των εσφαλμένων αποθανατίζω, ανταπεξέρχομαι καλό είναι να χρησιμοποιούνται τα ορθά: απαθανατίζω, αντεπεξέρχομαι•
16. Οι φράσεις: βάσει+γενική και με βάση+αιτιατική είναι ορθές. Αντιθέτως η φράση βάση+γενική είναι λανθασμένη•
17. Η ορθή διατύπωση της φράσης είναι ανεξαρτήτως π.χ. πολιτικής τοποθέτησης και όχι ανεξαρτήτου-
18. Σε μια πρόταση το υποκείμενο των μετοχών σε -όντας, -ώντας θα πρέπει να συμπίπτει με το υποκείμενο του ρήματος, αλλιώς οι μετοχές γίνονται "απόλυτες" και επέρχεται σύγχυση στο λόγο• [πχ Ο Γιώργος παίζοντας καλό ποδόσφαιρο έγινε διάσημος (ο Γιώργος πάλι). Ο Γιώργος παίζοντας καλό ποδόσφαιρο, οι παραγόντες της ομάδας του πρότειναν καινούργιο συμβόλαιο (Ο Γιώργος υποκείμενο της μετοχής και οι παράγοντες υποκείμενο του ρήματος)•
19. Των αποθετικών ρημάτων πχ. αντιλαμβάνομαι, αισθάνομαι, εκμεταλλεύομαι, επεξεργάζομαι κλπ. η παθητική διάθεση δε σχηματίζεται με τους ίδιους τύπους, αλλά περιφραστικώς ή με κάποια αλλαγή στη σύνταξη• έτσι έχουμε: Γίνομαι αντιληπτός, γίνομαι αισθητός, υφίσταμαι εκμετάλλευση ή με εκμεταλλεύεται (ο τάδε), υφίσταμαι επεξεργασία ή περνώ από επεξεργασία κλπ•
20. Αντί των: επικεντρώνομαι σε/ εστιάζομαι σε είναι προτιμότερα τα: επικεντρώνω, εστιάζω το ενδιαφέρον μου/την προσοχή μου σε, δίνω έμφαση σε•
21. Αντί του διαρρέω την πληροφορία προτιμότερο το αφήνω να διαρρεύσει η πληροφορία•
22. Το ορθό είναι να λέμε αυτοκινητικό ατύχημα και όχι αυτοκινητιστικό•
23. Το ρήμα επιδέχομαι (λόγιο) συντάσσεται με αιτιατική και όχι με γενική• π.χ. το κείμενο επιδέχεται εκφραστικές βελτιώσεις και όχι εκφραστικών βελτιώσεων- ενώ στη χρήση του επιθέτου επιδεκτικός είναι αναγκαία η γενική: Το προταθέν σχέδιο είναι επιδεκτικό βελτιώσεων•
24. Το ρήμα δικαιούμαι συντάσσεται με αιτιατική και όχι με γενική• πχ. δικαιούται ίσο μερίδιο, όχι ίσου μεριδίου. Αντίστοιχα και το ρήμα αιτούμαι• πχ αιτούμαι άδεια αντί αιτούμαι αδείας•
25. Το τελικό -ν- στο αρσενικό άρθρο τον και στο αρνητικό μόριο δεν, καλό είναι να διατηρείται σε όλες τις περιπτώσεις (όχι μόνο προ λέξεων που αρχίζουν από κ, π, τ, μπ, ντ κπλ κατά τον γραμματικό κανόνα) προς αποφυγή συγχύσεως με το ουδέτερο άρθρο και με τον αντιθετικό ή μεταβατικό σύνδεσμο δε.
26. Τελευταία γίνεται καθημερινή χρήση στο λόγο πολλών αγγλικών λέξεων και φράσεων, όπως: image (=εικόνα), hot spot (=χώρος φιλοξενίας), time (=χρόνος), bullying (-εκφοβισμός) και πολλών άλλων• αφενός δεχτήκαμε με τόση ευκολία να αναμειγνύουμε ξένες λέξεις στη γλώσσα μας, αφετέρου φτάσαμε να αποστρεφόμαστε λόγιες και αρχαίες λέξεις της ίδιας μας της γλώσσας•
Εν κατακλείδι, οι ανωτέρω παρατηρήσεις αποτελούν εν πολλοίς προσωπικές απόψεις του γράφοντος και προσφέρονται απλώς σαν προτάσεις• κανείς δεν υποχρεούται να τις δεχθεί, ούτε είναι δικαίωμα κανενός να θέλει να επιβάλει τη μία ή την αντίθετη άποψη.
Ευχαριστώ για την φιλοξενία,
Κωνσταντίνος Χαλούλης, φιλόλογος
