Το γεγονός της Πεντηκοστής αποτέλεσε και το ουσιώδες περιεχόμενο της χριστιανικής εορτής, η οποία εορτάζεται πενήντα ημέρες μετά την Ανάσταση του Κυρίου μας. Η χριστιανική εορτή της Πεντηκοστής αντιστοιχεί με την ομώνυμη μεγάλη εορτή των Ιουδαίων, αλλά έχει, όμως διαφορετικό χαρακτήρα και περιεχόμενο. Για τους χριστιανούς, όμως, η εορτή αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία, γιατί την ημέρα αυτή το Αγιο Πνεύμα κατήλθε στους Αποστόλους και ανέδειξε τους απλοϊκούς ψαράδες πανσόφους κήρυκες του Ευαγγελίου του Χριστού.
Ο λαός μας τιμά με λαμπρότητα την Πεντηκοστή, ενώ υπάρχουν γύρω στα 30 ομώνυμα χωριά που φέρουν το όνομα της Αγάς Τριάδας. Εξάλλου, υπάρχουν αρκετοί ναοί και μοναστήρια με το όνομα της Αγίας Τριάδας. Στην περιοχή του Ολύμπου υπάρχει το βυζαντινό μοναστήρι της Αγίας Τριάδας Σπαρμού, το οποίο ιδρύθηκε τον ΙΣΤ ΄αιώνα, και έπαθε αρκετές ζημιές από τους τούρκους και τους ληστές. Από το 1792, άρχισε μια οικονομική άνθηση και έγινε το καταφύγιο πολλών κλεφτών και αρματολών του επαναστατικού αγώνα.
Άλλωστε, στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής, λειτούργησε κρυφά στο μοναστήρι και ο πρώτος Τηλέγραφος της Αντίστασης των Ελλήνων, κατά των Γερμανών. Η γενικότερη δραστηριότητα του μοναστηριού, οφείλεται στον δυναμικό και φιλοπρόοδο ηγούμενο Ζαχαρία Χατζηγεωργάκη, ο οποίος καταγόταν από το κοντινό χωριό Πουλιάνα Ελασσόνας, τη σημερινή Kρυόβρυση.
Ο Πουλιανίτης Ζαχαρίας, συνέταξε τον κώδικα του μοναστηριού και έδωσε στο μοναστήρι μεγάλη πνευματική άνθιση. Παλαιότερα στο μοναστήρι αυτό γινόταν μεγάλο πανηγύρι και μαζεύονταν κόσμος από τα γειτονικά χωριά, όπως Πουλιάνα, Σκαμνιά, Καρυά, Ολυμπιάδα, Σπαρμό, Φλάμπουρο, Σκοπιά, Καλλιθέα, Μ. Ελευθεροχώρι, Μάλεσι, Μπαρακάδες, Πύθιο και από την Ελασσόνα. Σήμερα το μοναστήρι αυτό έχει ανακαινιστεί χάρη στους νεαρούς, δυναμικούς μοναχούς και στον Μακαριστό Μητροπολίτη Ελασσόνας, Βασίλειο, ο οποίος ετάφη στον χώρο της μονής, αλλά και στον σημερινό Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ελασσόνας, κ Χαρίτωνα. Σήμερα έγινε πόλος έλξης πιστών από όλη την Ελλάδα, ενώ την ημέρα της εορτής συγκεντρώνει αρκετούς πιστούς από τη Θεσσαλία και τη Δ. Μακεδονία και ιδιαίτερα από την περιοχή Κοζάνης.
Πιο πάνω από το μοναστήρι της Α. Τριάδας και απέναντι από την Πουλιάνα στο κοίλωμα της αρχαίας Τετνάτας, η οποία ορθώνεται στο χωριό Καρυά, υπήρχε η Παλιά Σκαμνιά, με την Εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Ο ναός της Αγίας Τριάδας Σκαμνιάς σώζεται και σήμερα, χάρη στην αγάπη των κατοίκων και στον πολιτιστικό τους σύλλογο. Είναι βυζαντινό κτίσμα και χρονολογείται το έτος 1520 δυστυχώς, όμως, το πέρασμα του χρόνου έφερε και τη φθορά των τοιχογραφιών.
Ο λαός μας, την Πεντηκοστή τηρεί ορισμένα έθιμα, τα οποία έχουν να κάνουν κυρίως με το Σάββατο, το οποίο ονομάζεται Ψυχοσάββατο ή Ροσαλιού, που ήταν λατρευτική εορτή, η οποία γινόταν την περίοδο των λουλουδιών και σημαίνει ρόδο, τριαντάφυλλο. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι ψυχές από το Πάσχα ως την Πεντηκοστή είναι έξω και μένουν στα δέντρα και στα βλαστάρια του αμπελιού. Το ψυχοσάββατο οι πιστοί προσφέρουν κόλλυβα, τα οποία έχουν συμβολικό χαρακτήρα και λένε τα εξής: «όλα τα Σάββατα να έρθουν και να περάσουν, μα του Μάη το ψυχοσάββατο, μην έρθει, μη περάσει». Στα θεσσαλικά Μετέωρα, από παλιά βοσκοί και κυνηγοί ανέβαιναν στους βράχους στη γιορτή του Α. Γεωργίου και την Πεντηκοστή, ενώ σήμερα οι νέοι αναβάτες αλλάζουν τα μαντήλια, των προηγούμενων που άφησαν στα βράχια.
Η Κυριακή της Πεντηκοστής λέγεται και Γονατιστή ή Γονυκλισιά, όπου παλιότερα χαιρετούσαν γονατιστά τις ψυχές, κρατώντας αναμμένα κεριά για να βλέπουν οι ψυχές. Όλα αυτά τα έθιμα που τελούν και σήμερα οι πιστοί είναι πατροπαράδοτα, πανάρχαια έθιμα των προγόνων που τιμούσαν τους νεκρούς με θυσίες, προσφορές και με τον τρόπο αυτό πρόσφεραν την αγάπη στα προσφιλή πρόσωπα που έφυγαν από τη ζωή.
* Του Αποστόλου Ποντίκα, δασκάλου, θεολόγου, φιλολόγου, πτυχ. Πολιτικών Επιστημών, επιτ. σχολικού συμβούλου
