Τη μικρή συντροφιά, που έμεινε έως αργά, αποτελούσαμε τρεις Γάλλοι, ένας Βέλγος, ένας Γερμανός και η.. αφεντιά μου. Ήταν στιγμές χαλάρωσης μετά μακρά συνεδρία με θέμα τον συνεδριακό τίτλο «Το μέλλον των οικονομιών της Ευρωζώνης και της ΕΕ».
Είχα τοποθετηθεί το πρωί στο θέμα της απόκλισης αντί σύγκλισης των οικονομιών στην Ευρωζώνη του κοινού νομίσματος και των χωριστών οικονομιών. Τώρα οι ομοτράπεζοί μου με βομβάρδισαν με ερωτήσεις σχετικά με το παρόν και το μέλλον της Ελληνικής οικονομίας.
Καθώς έχω αιρετική άποψη για την οικονομική επιστήμη, είπα στην ομήγυρη, πως δεν είναι δυνατή κάποιου είδους επιστημονικήπροσέγγιση στο θέμα. Συνέχισα: «Για μένα ποτέ σχεδόν δεν έχει προβλεφθεί το οικονομικό μέλλον των Κρατών. Μεσολαβεί πλήθος αστάθμητων και συνήθως μη αναμενόμενων παραγόντων, που συναρτώνται είτε με τη συρρίκνωση, είτε με τη μεγέθυνση μιας οικονομίας. Και τα μοντέλα διάσωσης του ΔΝΤ παρά τις εκατοντάδες σελίδες τουςσπάνια επαληθεύονται, ανεξαρτήτως πως πρέπει να υπάρχουν.» Η συζήτηση επεκτάθηκε με ανάλογες ή αντίθετες προσεγγίσεις, αλλά με ομοφωνία ως προς την αδυναμία ασφαλών προβλέψεων για το μέλλον. Διαφορετικό το θέμα ενός καλού προγραμματισμού και των οικονομικών κλίμακας.
Κάποια στιγμή παρακάλεσα να ακουστεί το σύντομο αφήγημά μου για την μεγάλη καταστροφή της ελληνικής οικονομίας το 1897 και την σχεδόν απίστευτη αλλά ταχύτατη ανόρθωσή της. Σας το μεταφέρω εδώ. Το 1897 η ακραία εθνικιστική δημαγωγία για ..κατάληψη της «κόκκινης μηλιάς» οδήγησε την Ελλάδα στον καταστροφικό για την ίδια πόλεμο κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Κατά τις παραδόσεις των Ελλήνων η «κόκκινη μηλιά» είναι μυθικός τόπος, όπου θα εκδιωχθούν οι Τούρκοι από την Κωνσταντινούπολη. Θα πρωτοστατήσει ο «Μαρμαρωμένος βασιλιάς» (ενν. ο Κων. Παλαιολόγος) που θα αναστηθεί και θα προσκυνήσει στην Αγιά Σοφιά. Από τα τουρκικά αρχεία βρέθηκε πως οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν την έκφραση «κόκκινο μήλο», για κάθε μεγάλη και ισχυρή πόλη. Έτσι αποκαλούσαν την Κωνσταντινούπολη πριν την κατάληψή της.
Η απρόκλητη ελληνική επίθεση από τη Λαμία εναντίον του Οθωμανικού στρατού, οδήγησε στη συντριβή των ελληνικών στρατευμάτων, αλλά με την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων και αφού οι Οθωμανοί είχαν καταλάβει ολόκληρη τη Θεσσαλία, τα σύνορα αποκαταστάθηκαν. Η Ελλάδα συμφώνησε προηγουμένως να πληρώσει στην Οθ. Αυτοκρατορία 93,9 εκ. φράγκα – ένα τεράστιο για την εποχή ποσό - για το οποίο, μαζί και με προηγούμενα χρέη, έλαβε τεράστιο δάνειο και τέθηκε σε διεθνή οικονομικό έλεγχο αρχές του 1898. Είναι ο γνωστός ΔΟΕ, με εξαμελή οικονομική επιτροπή(η commission internationale financiere de la Grece). Η Χώρα τέθηκε σε διεθνή επιτροπεία από το 1898 μέχρι το 1978. Το συνολικό δάνειο ήταν 151,3 εκ. φράγκα και για την εξασφάλισή του παραχωρήθηκαν στον ΔΟΕ τα έσοδα του αλατιού, του πετρελαίου, των σπίρτων, των τραπουλόχαρτων, των τσιγαρόχαρτων, οι φόροι στον καπνό, τα τέλη χαρτοσήμων και όλοι οι δασμοί του τελωνείου Πειραιά. Δηλαδή μνημόνιο 80 χρόνων μπροστά στο οποίο ωχριούν τα 3 σημερινά, που το πρώτο εξοστράκιζαν οι διακηρύξεις του Ζαππείου και τα άλλα δύο ήθελε να τα ξεσκίσει ο σημερινός πρωθυπουργός.
Παρά την καταστροφή του ’97 και το δάνειο του ’98 και παρά την δήμευση τεράστιων πόρων από τους δανειστές, που εξοφλήθηκαν μέχρι και την τελευταία δεκάρα κατά κεφάλαιο και τόκους το 1976, η οικονομία συνήλθε τότε γρήγορα χάρη στον ΔΟΕ, την συνακόλουθη αποκατάσταση της φερεγγυότητας των ελληνικών ομολόγων, την πρωθυπουργία Βενιζέλου, τους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους και τον Ά Παγκόσμιο. Οι πόλεμοι αυτοί διπλασίασαν την Ελληνική Επικράτεια.Κάπου εκεί σταμάτησε η κουβέντα μας, αφού είχαν προηγηθεί και πολύ ενδιαφέρουσες θέσεις των ομοτράπεζών μου.
Οι Έλληνες στη συντριπτική τους πλειοψηφία συμφωνούν ότι κατά κάποιον περίεργο τρόπο στο εξωτερικό ως άτομα θριαμβεύουν, αλλά εδώ ως σύνολο και ως κρατική οντότητα δεν συμβαίνει το ίδιο. Δεν διαφωνούμε ακόμα όλοι μας,στο ότι η Ελληνική δημόσια διοίκηση πάσχει από διαφθορά, αναξιοκρατία και γραφειοκρατία. Αυτή η τελευταία οφείλεται στην ακραία πολυνομία, στις φωτογραφικές ρυθμίσεις και στην εξοικονόμηση συντεχνιακών συμφερόντων. Αν ληφθούν υπόψη η εκτεταμένη διαφθορά, η παραοικονομία, ο ιδιοτελής συνδικαλισμός και το κλίμα ανομίας που επικρατεί στην κοινωνία, έχουμε μπροστά μας τον καθρέφτη της νεοελληνικής κακοδαιμονίας. Συνέπεια των παραπάνω είναι και η βασανιστική πορεία του Έθνους για τη σύγκληση της οικονομίας της Ελλάδας με τις χώρες της Ευρωζώνης.
Αναπτυξιακά σχέδια έχουν διακηρυχθεί κατά καιρούς. Πριν καιρό και ο Πρωθυπουργός παρουσίασε δικό του σχέδιο εθνικής στρατηγικής για τη Δημόσια μεταρρύθμιση. Δυστυχώς επί της Κυβερνήσεώς του, παρά τη μεγάλη κρίση και τη Διεθνή εποπτεία, ανοίγονται διαρκώς παράθυρα ατομικών και συντεχνιακών διευθετήσεων. Φαινόμενα ακατανόητης ιδεοληψίαςκαι μίμηση των χειρότερων φαινομένων κακοδιοίκησης του πολιτικού κατεστημένου. Αρκετά χρόνια πριν την τελευταία αναγγελία εθνικής στρατηγικής είχε προηγηθεί το 1994 το πρώτο κείμενο στρατηγικής για την Κοινωνία της πληροφορία, ενώ το 1999 ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα της Κοινωνίας της πληροφορίας. Ο Καποδίστριας αρχικά και ο Καλλικράτης το 2011 θα αποτελούσαν πολύ καλό βάθρο για τον εκσυγχρονισμό του Κράτους. Αλλά οι διαρκείς τροποποιήσεις κυρίως για την εξοικονόμηση συμφερόντων των αιρετών και άλλες φωτογραφικές ρυθμίσεις συνθέτουν την κλασική έκφραση της κακοδιοίκησης. Όταν οι διακηρύξεις αλλά και τα ίδια τα νομοθετήματα παραβιάζονται συνεχώς και όταν λ.χ. ο νόμος Διαμαντοπούλου για την Ανώτατη παιδεία πριν λίγα χρόνια ψηφίστηκε από 250 βουλευτές, καταργήθηκε από 2 νομοθετικά εξαμβλώματα με τις ψήφους 152 βουλευτών δεν μπορεί να εναποθέσει κάποιος την εμπιστοσύνη του στο πολιτικό σύστημα.
Θέλω μ’ όλα ταύτα να μεταφέρω στον αναγνώστη τη συγκρατημένη μου αισιοδοξία για το μέλλον. Τη στηρίζω στις αναγκαστικές μνημονιακές ρυθμίσεις, παρόλο που συνεχώς διαστρεβλώνεται ηεφαρμογή τους από εγχώριες πολιτικές. Τη στηρίζω στις αναγκαστικές μεταρρυθμίσεις, στην εκχώρηση για 100 χρόνια του μεγαλύτερου μέρους της εθνικής περιουσίας και στη διεθνή αναγκαστική εποπτεία των Δημοσίων οικονομικών. Προπάντων όμως στηρίζω την αισιοδοξία μου στη δημιουργική ικανότητα των Ελλήνων, ανεξαρτήτως του ότι η εκάστοτε πολιτική μας ηγεσία – πλην εξαιρέσεων – δεν χάνει την ευκαιρία, να ..χάνει ευκαιρίες.
Μεταφέρω στο τέλος αυτού του άρθρου τη φράση του Αλαίν Φουρνιέ*: «Πρέπει να έχεις χάσει κάθε ελπίδα, για να είσαι πέρα για πέρα γενναίος».. Σ’ αυτό το σημείο μήπως δεν έχουμε φτάσει;
*Αλαίν Φουρνιέ: Γάλλος συγγραφέας των αρχών του 20ού αιώνα.
Γράφει ο Όμηρος
