Η μέρα που άλλαξε ο κόσμος

Του Βασίλη Πλατή, φιλόλογου-δρος Ιστορίας Α.Π.Θ.

Δεκαέξι χρόνια συμπληρώνονται από το ισχυρό δολοφονικό χτύπημα της ισλαμικής τρομοκρατικής οργάνωσης Αλ Κάιντα στους Δίδυμους Πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη που είχε ως συνέπεια να χαθούν τρεις χιλιάδες άνθρωποι, και ο φόβος των

τρομοκρατικών χτυπημάτων ως απόρροια όσων συνέβησαν έκτοτε έχει φωλιάσει για τα καλά στις ψυχές των ανθρώπων σε διάφορα σημεία του πλανήτη.
Το πρωινό της 11ης Σεπτεμβρίου ισλαμιστές τρομοκράτες εκτελώντας το σχέδιο που είχε συλλάβει ο Οσάμα Μπιν Λάντεν, ηγέτης της Αλ Κάιντα, προκάλεσαν διαδοχικά τέσσερις αεροπειρατείες σε αμερικανικά αεροσκάφη. Δύο αεροπλάνα προσέκρουσαν και συνετρίβησαν πάνω στους Δίδυμους Πύργους προκαλώντας αρχικά την κατάρρευση του Βόρειου Πύργου και στη συνέχεια του Νότιου. Το τρίτο αεροσκάφος συνέτριψαν πάνω στο γιγαντιαίο τσιμεντένιο κτίριο του Πενταγώνου, ενώ οι επιβάτες του τέταρτου αεροσκάφους προσπάθησαν να αναλάβουν τον έλεγχό του και τελικά αποσόβησαν επίθεση εναντίον του Λευκού Πύργου ή του Καπιτωλίου. Τα συντρίμμια του τελευταίου αεροσκάφους βρέθηκαν σε ανοιχτό χώρο κάπου στην Πενσυλβάνια…
Ήταν η πρώτη αποτρόπαια εκδήλωση του ριζοσπαστικού Ισλάμ στην καρδιά του πολιτισμένης Δύσης, το οποίο με την πάροδο του χρόνου και κυρίως μέσα από την ωμή βία που διακρίνει σήμερα τις ενέργειες του λεγόμενου «Ισλαμικού Κράτους» και παλιότερα της Αλ Κάιντα έφτασε σε σημείο να αμφισβητήσει το αίσθημα ασφάλειας των δυτικών κοινωνιών.
Τι οδήγησε άραγε στο «ξύπνημα» του ισλαμικού μιλιταρισμού την αποφράδα εκείνη Τρίτη του Σεπτεμβρίου του 2001, που «νομιμοποίησε» την αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ και το Αφγανιστάν; Γιατί με την εν ψυχρώ δολοφονία τόσων ανθρώπων οι φονταμενταλιστές του Ισλάμ δεν προσέβλεπαν ακόμη σε εδαφικά οφέλη. Αυτό συνέβη αργότερα με τη συγκρότηση του «Ισλαμικού Κράτους» ως κρατικής οντότητας σε εδάφη της Συρίας και του Ιράκ, τα οποία τώρα, ειρήσθω εν παρόδω, αρχίζουν να εγκαταλείπουν.
Αντίθετα, η αιματηρή τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου σε πολυσύχναστο σημείο της Νέας Υόρκης είχε έντονα συμβολικό χαρακτήρα και ισχυρή σημειολογία εναντίον του δυτικού τρόπου ζωής και των αξιών του. Ήταν απόρροια της «σύγκρουσης των πολιτισμών» σύμφωνα με τη μελέτη του Χάντινγκτον.
Βέβαια, το αίμα των αθώων θυμάτων του χτυπήματος της 11ης Σεπτεμβρίου και όσων ακολούθησαν «ξέπλυνε» και αρκετά από τα αμαρτήματα του δυτικού παρελθόντος.
Τα αντιδυτικά αισθήματα που καλλιεργήθηκαν στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς στη διάρκεια της αγγλικής ή γαλλικής αποικιοκρατίας σε διάφορες χώρες της «ευαίσθητης» περιοχής της Μέσης Ανατολής, οι απροσχημάτιστες επεμβάσεις των ιμπεριαλιστικών χωρών που εγκαθιστούσαν στην εξουσία ξενοκίνητα καθεστώτα, ο διαρκής ανταγωνισμός για τον έλεγχο του πετρελαίου, η δημιουργία του κράτους του Ισραήλ το 1948 και η ενσωμάτωση σε αυτό παλαιστινιακών εδαφών (των «κατεχόμενων») βγήκαν αργότερα στην επιφάνεια πυροδοτώντας τον κύκλο της βίας.
Επιπλέον, η απαξίωση και περιθωριοποίηση που βιώνουν μουσουλμανικού θρησκεύματος μετανάστες δεύτερης γενιάς, οι οποίοι αισθάνονται παρίες στις χώρες που μεγαλώνουν.
Η αντίδραση σε όλα αυτά εκφράστηκε μέσω του πολιτικού Ισλάμ, που ριζοσπαστικοποιήθηκε σταδιακά υπό την καθοδήγηση φανατισμένων ηγεσιών ή αυτονομημένων ισλαμικών οργανώσεων με τρομοκρατική δράση. «Σταθμό» στην εξέλιξη αυτή αποτέλεσε η «Ισλαμική Επανάσταση» στο Ιράν το 1979, η οποία ανέδειξε στην εξουσία τον Αγιατολλάχ Χομεϊνί ως ηγέτη του πρώτου ισλαμικού κράτους, ενώ κατά τη δεκαετία του 1990 συγκροτήθηκαν μαχητικές ισλαμικές ομάδες με σημαντικότερη την Αλ Κάιντα του Οσάμα Μπιν Λάντεν.
Την τελευταία, εξάλλου, δεκαετία εμφανίστηκε στο προσκήνιο κατευθυνόμενο από διάφορες ηγεσίες το «Ισλαμικό Κράτος» (ISIS), το οποίο διεξάγοντας πόλεμο απέσπασε εδάφη της Συρίας και του Ιράκ και συγκρότησε κρατική οντότητα.
Κοινός παρανομαστής της δράσης όλων αυτών των τρομοκρατικών οργανώσεων είναι ο αγώνας (τζιχάντ) για την απαλλαγή των ισλαμικών κρατών από την επιρροή της Δύσης. Αρχικά οι ομάδες αυτές στοχοποίησαν τις ΗΠΑ, τις οποίες αποκαλούσαν ως «Μεγάλο Σατανά», και το Ισραήλ, στη συνέχεια όμως προσβλέποντας στην επιβολή του τρόπου ζωής και των παραδόσεων του Ισλάμ (σαρίας) παγκοσμίως στράφηκαν και εναντίον των εκκοσμικευμένων ευρωπαϊκών κρατών, φορέων του δυτικού τρόπου ζωής.
Ειδικότερα, το πολιτικό Ισλάμ αρνείται να συμβιβαστεί με το καταναλωτικό πνεύμα και την «ακολασία» που σύμφωνα με τους ηγέτες του χαρακτηρίζει τα κράτη της Δύσης και επιδιώκει την κατίσχυση της ισλαμικής θρησκείας και της κοσμοθεωρίας που τη συνοδεύει σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ως αποτέλεσμα, οι πολίτες στις δυτικές μεγαλουπόλεις ζουν σήμερα με το φόβο της τρομοκρατίας. Η οπισθοχώρηση δε των δυνάμεων του «Ισλαμικού Κράτους» από τα εδάφη της Συρίας και του Ιράκ έχει μεταφέρει τον κύκλο του αίματος στις ευρωπαϊκές πόλεις, με πιο πρόσφατο παράδειγμα το αιματηρό χτύπημα στη Ράμπλα της Βαρκελώνης, καθώς οι επιθέσεις αυτοκτονίας (χαμηλού κόστους) που είναι πλέον συχνότερες αποδεικνύονται περισσότερο αποτελεσματικές από την ισχύ των όπλων. Η ανθρώπινη ζωή πλήρως απαξιωμένη στο βωμό του θρησκευτικού φανατισμού…
Πράγματι, η 11η Σεπτεμβρίου του 2001 αποτέλεσε ημερομηνία-ορόσημο για ολόκληρο τον πλανήτη, καθώς σηματοδότησε τον κύκλο βίας και τρομοκρατίας που ακολούθησε. Το αίσθημα της ασφάλειας αμβλύνθηκε με την εμφάνιση νέων απειλών, που δεν προέρχονται από τις επιθετικές διαθέσεις και τις αντιπαλότητες κρατών αλλά από μη κρατικές οντότητες, οι οποίες δρουν σε παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον και αναπαράγουν διαρκώς τη βία.