Μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη
Κ. Καβάφης
«Δεν έχουνε ποτέ τελειωμό τα πάθια κι οι καημοί του κόσμου» και ούτε μπορούν να ειπωθούν από ανθρώπινα χείλη και η πένα αδυνατεί να τα καταγράψει. Ίσως οι αρχαίοι τραγικοί, αλλά κι αυτοί θα σήκωναν τα χέρια μπροστά στην εικόνα χιλιάδων κατατρεγμένων προσφύγων και μεταναστών, θυμάτων και πρωταγωνιστών στο «σοκ και δέος», έργο του θεάτρου του παραλόγου, εμπνευσμένο από τις φρικιαστικές φαντασιώσεις των αδίστακτων κακοποιών και συμμοριτών της «πολιτισμένης δύσης», των οικονομικά ισχυρών, που κρατούν ομήρους τους λαούς του κόσμου.
Σεναριογράφοι και σκηνοθέτες οι ίδιοι, με συνεργάτες τους πουλημένους-προσκυνημένους άρχοντες! Τα ανθρωποφάγα τέρατα της σκληροπυρηνικής καπιταλιστικής- ιμπεριαλιστικής πολιτικής που ανέβηκαν στη σκηνή κρατώντας στα αιματοβαμμένα χέρια τους τα σκήπτρα της «ἐλέῳ Θεοῦ - Χρήματος» εξουσίας, στήνουν πολέμους στο όνομα των συμφερόντων τους, στο όνομα του κέρδους μέσα στο πλαίσιο του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, για τον έλεγχο των ενεργειακών-πλουτοπαραγωγικών πηγών, για την εκ νέου με αίμα και δυστυχία χάραξη των συνόρων. Ξέρουν βέβαια και να καμουφλάρονται με την αρρωστημένη επινόηση, όπως συνέβαινε σ’ όλες τις εποχές, τον τζιχαντισμό, ένα μόρφωμα, γέννημα-θρέμμα δικό τους, για να σκορπούν τον τρόμο παγκοσμίως, για να χτυπούν ύπουλα και να προετοιμάζουν, ποιος ξέρει, ίσως «ιερούς πολέμους» για τη διευθέτηση μιας νέας τάξης πραγμάτων.
Τα σκηνικά επιμελούνται με πολύ φαντασία και ταλέντο ως επίλεκτοι «σκηνογράφοι»! Εικόνες ντροπής και αποτροπιασμού! Κατεστραμμένες ολοσχερώς πόλεις και χωριά που μεταμορφώνονται σε φαντάσματα των καιρών, χιλιάδες πτώματα αδικοχαμένων ανθρώπων, πορείες διασωθέντων νυχθημερόν μέσα από κακοτράχαλους τόπους, πεινασμένων, διψασμένων, με μόνη ελπίδα, ένα κομμάτι γης. Σαπιοκάραβα που στοιβάζουν έντρομες ψυχές, που ακριβοπληρώνουν «το ταξίδι του θανάτου» σε «καραβοκύρηδες» αδίστακτους δουλεμπόρους-κτήνη και βιώνουν τη δαντική κόλαση μεσοπέλαγα και στις ακτές. Κραυγές παντού παιδιών, μανάδων που παλεύουν με τα κύματα… Πόσους μικρούς και μεγάλους Αϊλάν δεν ξέβρασε η θάλασσα; Ανθρωποθυσίες στο βωμό του κέρδους, των βρομερών ορέξεων των αιμοβόρων τυράννων, «χαιρόντων εἰς το ἀτιμώρητον κρίμα, εἰς τήν σκληροτάτην ἀπανθρωπότητα, εἰς τήν φονοκτονίαν, χωρίς ἐξέτασιν, χωρίς καμίαν κρίσιν», όπως έγραφε ο Ρήγας Βελεστινλής στην επαναστατική προκήρυξη. Από τη σάρκα των αθώων τρέφονται και δε χορταίνουν και ούτε πρόκειται να χορτάσουν! Να μην «πάνε χαμένα» και τα όπλα στις αποθήκες…. Τι θα τα κάνουν;
«Κι όλοι όσοι ξεφύγουν το μαύρο χάρο» πηγαίνουν σε σκηνές και παραπήγματα «από γιαλούς και μάχες γλιτωμένοι» «ψωμοζητώντας κι έρχονται με δακρυσμένα μάτια». Πείνα, δίψα, στέρηση βασικών ειδών, η προσωποποίηση της εξαθλίωσης. Δραματικές εικόνες: μάχες για ένα κομμάτι ψωμί, για ένα φρούτο, για λίγο γάλα, για ένα στεγνό ρούχο, πρόσφυγες από κούνια, γεννητούρια σε τριτοκοσμικές συνθήκες μέσα στις λάσπες της Ειδομένης! Μελανές σελίδες στη σύγχρονη ιστορία. Υποκλίνομαι βέβαια στην μεγαλοψυχία των Ανθρώπων που προσφέρουν ακόμη και από το υστέρημά τους, που ανοίγουν την αγκαλιά τους, τα σπίτια τους, την καρδιά τους…! Το μόνο παρήγορο στους χαλεπούς καιρούς: υπάρχουν και Άνθρωποι.
Ωστόσο δεν λείπουν και οι σαδομαζοχιστικές πρωτοτυπίες και εκπλήξεις για να ολοκληρωθεί το σκηνικό: Μεγάλα κ’ υψηλά Τείχη! Κάποτε έχτιζαν τείχη για να αντιμετωπίσουν επιδρομές βαρβάρων. Τώρα χτίζουν τείχη οι ίδιοι οι βάρβαροι για να φυλάξουν καλά τον πλούτο, την αδικία, την ανισότητα. Δεν αφήνουν το δίκιο να μπει γιατί θα χαλάσει το «μαγαζί» τους που το στήσανε στα μέτρα τους για να πουλάει πόνο και δυστυχία με εισπράξεις αμύθητων χρηματικών ποσών, για λογαριασμό των πολυεθνικών συμφερόντων στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, όχι βέβαια των λαών, αλλά του κεφαλαίου, για να γίνουν οι νέοι Κροίσοι και οι φτωχοί φτωχότεροι και εξαθλιωμένοι. Και για να αποθαρρύνουν κάθε προσπάθεια περί γκρεμίσματος των τειχών, με τις ευλογίες τους και πάλι καλά κρυμμένοι, σκορπούν το θάνατο εντός των τειχών με τρομοκρατικές πράξεις. Τι αξία έχει η ανθρώπινη ζωή; Αναλώσιμες μονάδες όλοι. Εκτός και επί των τειχών οι ελεύθερες, οι αδούλωτες ψυχές που αγωνίζονται για το δικαίωμα στη ζωή.
Κλειδαμπαρώνονται στις καστροπολιτείες κι αυτοί που αντιμετωπίζουν την προσφυγιά ως αντίπαλο δέος. Φαινόμενο προς ψυχανάλυση. Δήθεν «Μαχητές και φύλακες» της ηθικής, της ορθόδοξης πίστης οι ιεράρχες πρωτοστατούν παρασύροντας τους «θεολογικούς» κύκλους για να μετατρέπουν το «αγαπάτε αλλήλους, αγάπα τον πλησίον σου, αγάπα τον εχθρό σου» σε «αγαπάτε αλλήλους με όρια»! Άκουσον, άκουσον «με όρια»! Φαρισαϊσμός, ωμή και εσκεμμένη παρερμηνεία του ευαγγελίου και παράβλεψη της περικοπής «Πείνασα και δε μου δώσατε να φάω, δίψασα και δε μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος και δε με περιμαζέψατε, γυμνός και δε με ντύσατε». Εντός ή εκτός τειχών; Εκείθε με το άδικο, εδώθε με το δίκιο.
Πολιτισμός σημαίνει αγάπη, ανθρωπιά, αλληλεγγύη. Δε σημαίνει μίσος δε σημαίνει υιοθέτηση βάρβαρων ηθών. Η γη κουράστηκε να καταπίνει αίμα και να σηκώνει την ανθρώπινη δυστυχία.
Όσο θα ηχεί το κλάμα των πεινασμένων, των άρρωστων και ξυπόλητων παιδιών στα λασπόνερα των προσφυγικών καταυλισμών, όσο θα ηχούν οι σειρήνες των πολέμων θα ηχεί και η φωνή των λαών μέσα από τους αγώνες για την ειρήνη, την ελευθερία, την ανθρωπιά και θα ελπίζουν σε μεταβολές, σε δικαιώσεις έστω κι αν γνωρίζουν ότι παλεύουν μάταια, για ένα ψέμα, «για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη».
Αγαθή Μπρούζα
φιλόλογος
