* Από τον Χρίστο Λιάπη
Ως εθελοντής ψυχίατρος με μεταπτυχιακή εκπαίδευση στη Διαχείριση Κρίσεων Υγείας και με την εμπειρία του συντονιστή του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υγείας, βρέθηκα το τριήμερο της Καθαρής Δευτέρας στους προσωρινούς προσφυγικούς σταθμούς της Θεσσαλίας. Στα Τρίκαλα -στο παροπλισμένο αναψυκτήριο του Φρουρίου και στη Λάρισα -στο εγκαταλελειμμένο κτίριο της βιομηχανίας «ΡΟΚΑ».
Συγκρίνοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες του υπαίθριου (εν σκηναίς, στον περίβολο της «ΡΟΚΑ») Κέντρου Προσωρινής Φιλοξενίας Προσφύγων της Λάρισας με τις αντίστοιχες διαχειριστικές δυσκολίες των ομοιοπαθών και ομοεθνών τους οι οποίοι φιλοξενούνται στο αντίστοιχο (στεγασμένο στο ανενεργό αναψυκτήριο του Φρουρίου) Κέντρο Φιλοξενίας των Τρικάλων, νιώθω πως δικαιώνεται η ανάληψη της πρωτοβουλίας (και του σχετικού κόστους των αντιδράσεων) για τη στεγασμένη φιλοξενία των προσφύγων στα Τρίκαλα. Τονίζω δε πως τα κέντρα αυτά έχουν, εκ των πραγμάτων, ορίζοντα λειτουργίας 10-15 ημερών. Ούτε οι υποδομές ούτε η εθελοντική και αυτοδιοικητική βάση οργάνωσής τους, ούτε τα πολιτισμικά συνδηλούμενα του Φρουρίου της πόλεως των Τρικάλων μπορούν να αντέξουν περισσότερες ημέρες ή συνεχιζόμενες προσφυγικές ροές. Οι πρόσφυγες προβλέπεται να μεταφερθούν στα Κέντρα που θα δημιουργηθούν στη Μάνδρα και στο Αερινό, σε θέσεις δηλαδή εγκαταλελειμμένων θεσσαλικών στρατοπέδων, αν η Κυβέρνηση αποδειχθεί συνεπής προς τον αναφερόμενο σχεδιασμό της. Εκεί όμως οι συνθήκες αναμένονται ακόμη πιο δύσκολες, καθώς θα πρόκειται αποκλειστικώς για σκηνοπηγικούς καταυλισμούς και για αυτό χρειάζεται εντατικοποίηση και συγκρότηση της κυβερνητικής δράσης για να μην βρεθούμε αντιμέτωποι με μικρές θεσσαλικές Ειδομένες, ή και με αντίστοιχες τινές διασκορπισμένες σε ολόκληρη τη χώρα. Και φυσικά η ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος έχει ακόμη βαθύτερες κυβερνητικές και διακρατικές ρίζες και ευθύνες, οι οποίες αφορούν στη φύλαξη των ανατολικών θαλασσίων συνόρων μας για μείωση των εισροών (και για επαναπροώθηση των παρανόμως εισερχομένων προσφύγων, στην επαμφοτερίζουσα και ιδιοτελή Τουρκία) και στο άνοιγμα των βορείων συνόρων (που με αήθη και αντι-αλληλέγγυο τρόπο έκλεισαν οι Βαλκάνιοι γείτονές μας) για αποσυμφόρηση των εγκλωβισθέντων εντός Ελλάδος προσφύγων.
Η ανθρωπιά και η αυτόβουλη ενεργοποίηση των πολιτών και της τοπικής αυτοδιοίκησης καλύπτει, για την ώρα, την κρατική αδιαφορία και τη θεσμική και προσωπική ανεπάρκεια των κυβερνώντων. Το ζήτημα, όμως, της διαχείρισης των εγκλωβισθέντων και των διαρκώς εισρεόντων προσφύγων απαιτεί κεντρικό σχεδιασμό, συντεταγμένες κυβερνητικές επιλογές, συμπαγείς δράσεις και αποτελεσματικές λύσεις και δεν μπορεί να επαφίεται στον εθελοντισμό, στο φιλότιμο των Ελλήνων και στον πατριωτισμό της αυτοδιοίκησης. Σε όλον τον κόσμο, η αλληλέγγυα στον συνάνθρωπο ενεργοποίηση της "κοινωνίας των πολιτών" καλείται να ενισχύσει και να πολλαπλασιάσει την κρατική μέριμνα, όχι να την υποκαταστήσει. Στην Ελλάδα του 2016 φαίνεται πως αυτό δεν ισχύει. Είναι, επιτακτική, η ανάγκη για κεντρικό σχεδιασμό και κυβερνητική, όχι μόνον εθελοντική και αυτοδιοικητική μέριμνα.
* Ο Χρίστος Χ. Λιάπης MD, MSc, PhD είναι ψυχίατρος - διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών
