Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Συνήθειες όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ βρίσκονται εδώ και καιρό στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος πολλών εκστρατειών στην Ελλάδα αλλά και την υπόλοιπη Ευρώπη. Οι εκστρατείες αυτές έχουν πολλές φορές επιτυχία, καθώς αποτρέπουν πολλούς νέους να ξεκινήσουν τις βλαβερές αυτές συνήθειες που συν τοις άλλοις είναι επιβαρυντικές όχι μόνο στην υγεία αλλά και στην τσέπη.
Η μείωση του καπνίσματος, βέβαια, δεν είναι αποτέλεσμα μόνο των εκστρατειών αυτών αλλά και της στροφής σε πιο υγιείς συνθήκες διαβίωσης, που ξεκινούν από την σωστή διατροφή και επεκτείνονται στην άσκηση του σώματος και την αποφυγή δυσάρεστων επιβαρύνσεων στην ψυχική και σωματική υγεία. Τα αποτελέσματα είναι λίγο-πολύ γνωστά καθώς το επίπεδο ζωής ενισχύεται όπως και η διάρκειά της.
Ως εντυπωσιακό στοιχείο καταγράφεται η διείσδυση του υγιεινού τρόπου ζωής στους νέους που μερικές δεκαετίες πριν δεν ίσχυε. Αυτό βέβαια δεν έχει να κάνει απόλυτα με τον σεβασμό απέναντι στο σώμα, αλλά πολύ περισσότερο με τις καμπάνιες και τις εκστρατείες που στοχεύουν στο να προλαμβάνουν τις ασθένειες. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πάντως, τα αποτελέσματα είναι θετικά και θα ήταν ακόμη πιο ενθαρρυντικά με την σπουδή και μελέτη αναφορικά με την προσοχή που πρέπει να δίδεται στην σωματική υγεία, κάτι που διεξοδικά δίδαξαν οι αρχαίοι Έλληνες. Ας δούμε όμως τα παρακάτω αποτελέσματα μιας έρευνας που διαπιστώνει μείωση του καπνίσματος και ανατρέπει τα ως τώρα δεδομένα ιδιαίτερα στις πιο νεαρές ηλικίες.
Σύμφωνα μετ την έρευνα της Εθνικής Επιτροπής Ελέγχου κατά του καπνίσματος διαπιστώνεται ότι το κάπνισμα έχει μειωθεί σε μεγάλο ποσοστό στην Ελλάδα από το 2007 μέχρι σήμερα. Η πτώση αυτή είναι θεαματική σε αντίθεση με την αύξηση που καταγράφηκε από το 2000-2007. Παράλληλα, φαίνεται πως έχει μειωθεί και η ρύπανση από το κάπνισμα στους κλειστούς χώρους εστίασης και διασκέδασης, γεγονός που αντικατοπτρίζει τη γενικότερη μείωση του καπνίσματος αλλά και τη μεταστροφή της κουλτούρας πολλών καπνιστών, παρά το γεγονός βέβαια ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν εφαρμόζεται καν ο κοινοτικός κανονισμός.
Αυτό φαίνεται και από τις απαντήσεις που έδωσαν οι ίδιοι οι νέοι αναφορικά με τα ανεπαρκή μέτρα που έχουν ληφθεί από το το κράτος. Τουλάχιστον 20.000 Έλληνες φοιτητές συμμετείχαν στην Πανελλαδική έρευνα της Εθνικής Επιτροπής Ελέγχου κατά του καπνίσματος σε συνεργασία με το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ). Το 90% των φοιτητών πιστεύει πάντως ότι η κατάσταση στην Ελλάδα εμφανίζεται ανεξέλεγκτη και το κράτος δεν κάνει ό,τι πρέπει για την εφαρμογή του νόμου κατά του καπνίσματος καθώς επίσης και ότι μόνο το 10 % των ερωτηθέντων αντιμετώπισε δυσκολία να αγοράσει τσιγάρα κατά την παιδική ηλικία.
Στην ίδια έρευνα περισσότεροι από 10.000 φοιτητές προσυπογράφουν κείμενο και ζητούν την αναγνώριση του παθητικού καπνίσματος ως εκτεταμένης μορφής βίας στην σημερινή κοινωνία. Οι ίδιοι φοιτητές προτείνουν επίσης την ενεργοποίηση Ευρωπαϊκών μηχανισμών για την αναγνώριση του παθητικού καπνίσματος ως ζητήματος παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους τομείς, υγείας εργασίας και προστασίας της γυναίκας και του παιδιού. Με βάση εκτιμήσεις της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, το κάπνισμα ευθύνεται στη χώρα μας για 199.028 εισαγωγές στα Δημόσια Νοσοκομεία, αντιπροσωπεύοντας το 8,9% του συνόλου των εισαγωγών ενώ το συνολικό άμεσο ιατρικό κόστος το οποίο αποδίδεται στο κάπνισμα ανέρχεται σε 1,76 δισεκατομμύρια € ετησίως, αντιπροσωπεύοντας ένα ποσοστό της τάξεως του 7,9% της συνολικής δαπάνης υγείας (με βάση μια συντηρητική εκτίμηση).
Αν στους υπολογισμούς αυτούς συμπεριληφθούν και οι έμμεσες δαπάνες (απώλειες παραγωγικότητας λόγω νοσηρότητας και θνησιμότητας), τότε η συνολική δαπάνη για την εθνική οικονομία και την κοινωνική παραγωγή εκτιμάται στα 3,27 δις € ετησίως (1,53% του ΑΕΠ, με τιμές βάσης το έτος 2011 και συντηρητικούς υπολογισμούς).
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, τέλος, επιπλέον αύξηση της τάξεως των 2€ ανά πακέτο προβλέπεται ότι θα οδηγήσει σε μειωμένη κατανάλωση κατά 20% και πρόσθετα κρατικά έσοδα ύψους 1,2€ δις. Παράλληλα 330.000 ενήλικες θα κόψουν το κάπνισμα, 125.00 νέοι θα αποτραπούν από το να το ξεκινήσουν, ενώ θα αποφευχθούν 192.000 πρόωροι θάνατοι από ασθένειες σχετιζόμενες με το κάπνισμα.
