Χρηστίδου Παρασκευή
Λογοθεραπεύτρια
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, πάνω από 35 εκ. άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από κάποια μορφής άνοια. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2050.
Η άνοια δεν είναι πράγματι νόσος, αλλά μια ομάδα συμπτωμάτων που μπορούν να προκληθούν από διάφορες νόσους. Τα συμπτώματα της άνοιας περιλαμβάνουν βλάβη στη σκέψη-κρίση, στην επικοινωνία, στη μνήμη και στην προσοχή. Η άνοια μπορεί να προκληθεί από βλάβη στον εγκέφαλο λόγω τραυματισμού ή εγκεφαλικού επεισοδίου και από πολλές νόσους όπως είναι η Lewy και η Huntington. Ακόμη, πολλοί αναφέρουν πως η άνοια έχει να κάνει με κληρονομικούς παράγοντες. Τα αίτια της άνοιας είναι πολυπαραγοντικά, όμως σε κάθε περίπτωση περιλαμβάνεται η βλάβη των εγκεφαλικών κυττάρων.
Η άνοια παρουσιάζεται κυρίως σε άτομα τρίτης ηλικίας. Περίπου το 20% των ατόμων άνω των 80 ετών πάσχουν από άνοια.
Πιο συγκεκριμένα, ένα άτομο με άνοια, παρουσιάζει:
i. Δυσκολία στην εύρεση της κατάλληλης λέξης. Το άτομο δυσκολεύεται να βρει τη σωστή λέξη με αποτέλεσμα η συζήτηση να γίνεται δύσκολη και να χρειάζεται χρόνο για να ολοκληρωθεί.
ii. Αλλαγές στη διάθεση: Η κατάθλιψη είναι σύνηθες φαινόμενο στην αρχή της άνοιας. Παρατηρείται συχνά μια αλλαγή στην προσωπικότητα του ατόμου(ένα άτομο που ήταν εσωστρεφές και ξαφνικά γίνεται εξωστρεφές). Αυτό συμβαίνει διότι συχνά επηρεάζεται η κρίση. Ένα άτομο με άνοια είναι επίσης ευερέθιστο(το βράδυ παρουσιάζει εκνευρισμό, ενώ συχνά είναι καχύποπτο και επιθετικό).
iii. Απάθεια: Το άτομο αρχίζει να χάνει το ενδιαφέρον του για χόμπι και δραστηριότητες. Να μην θέλει να βγαίνει, να περνά χρόνο με φίλους και την οικογένειά του, να φαίνεται γενικά συναισθηματικά απαθές.
iv. Αλλαγές στην βραχυπρόθεσμη μνήμη: Ο ηλικιωμένος άνθρωπος με άνοια, μπορεί να θυμάται περασμένα χρόνια και όχι το φαγητό που έφαγε το μεσημέρι. Να μη θυμάται που άφησε ένα πράγμα, για ποιο λόγο μπήκε σε κάποιο δωμάτιο, να ξεχνά τις δραστηριότητες που έκανε μια μέρα. Σε μεταγενέστερο στάδιο ξεχνούν και γεγονότα του παρελθόντος.
v. Σύγχυση: Όταν προκύπτουν κενά στη μνήμη, στη σκέψη, στην κρίση του, εμφανίζεται η σύγχυση, καθώς δεν είναι εύκολο να θυμηθεί πρόσωπα, να βρει τις σωστές λέξεις για να εκφραστεί, να επικοινωνήσει με ευκολία με τους γύρω του.
vi. Δυσκολία στην παρακολούθηση ιστοριών: Συχνά ξεχνά τη σημασία των λέξεων που ακούει. Η δυσκολία να παρακολουθήσει συζητήσεις ή τηλεοπτικά προγράμματα(σειρές, εκπομπές, ταινίες) παρατηρείται συχνά.
vii. Προβλήματα στην αίσθηση προσανατολισμού: Δεν αναγνωρίζει οικεία τοπία, χάνει εύκολα το δρόμο, ξεχνά που βρίσκεται και δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες για κάποια διαδρομή.
viii. Δυσκολία σε καθημερινές δραστηριότητες: Τέλος, το άτομο με άνοια από ένα σημείο και μετά, δυσκολεύεται να ντυθεί, να φάει μόνο του, να μαγειρέψει κλπ.
Στην πορεία της άνοιας, οι διαταραχές γίνονται όλο και πιο σοβαρές, ώστε επηρεάζεται η φυσιολογική ζωή του πάσχοντα. Όσο προχωρά η νόσος ο ασθενής εξαρτάται όλο και περισσότερο από τρίτους για την καθημερινή του φροντίδα.
Τι θα μπορούσαμε όμως να κάνουμε για να βοηθήσουμε έναν άνθρωπο με άνοια; Παρακάτω σας δίνω μερικές χρήσιμες συμβουλές.
1. Θα πρέπει να κρατάμε μία θετική στάση και να παρέχουμε επιβεβαίωση.
2. Δεν θα πρέπει να παίρνουμε προσωπικά την συμπεριφορά που μπορεί να έχει απέναντί μας το άτομο με άνοια.
3. Κάνουμε διακριτικές προφορικές υπενθυμίσεις.
4. Χρησιμοποιούμε σημάδια και γραπτές υπενθυμίσεις που μπορούν να βοηθήσουν τον προσανατολισμό και τις δραστηριότητές του.
5. Αποφεύγουμε κάθε περιττή αλλαγή στο περιβάλλον.
6. Δημιουργούμε ένα σταθερό πρόγραμμα καθημερινών δραστηριοτήτων.
7. Χρησιμοποιούμε συχνά το όνομα του ατόμου ώστε να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον του.
8. Μιλάμε αργά και καθαρά ώστε να μας κατανοεί ευκολότερα.
9. Μειώνουμε κάθε αντιπερισπασμό στο περιβάλλον(τηλεόραση, ραδιόφωνο, ανοιχτά παράθυρα, φωνές).
10. Χρησιμοποιούμε μικρές, απλές και συγκεκριμένες λέξεις και προτάσεις(λέξεις- κλειδιά).
11. Χρησιμοποιούμε πολλές χειρονομίες όταν μιλάμε.
12. Δίνουμε μόνο ένα μήνυμα τη φορά.
13. Σε κάθε περίπτωση ενθαρρύνουμε την ανεξαρτησία του ατόμου σε όλους τους τομείς.
14. Περιορίζουμε τη διάρκεια της κάθε δραστηριότητας, ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει με επιτυχία.
15. Πρέπει να κρατάμε σε εγρήγορση το μυαλό αλλά και το σώμα του.
Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου για οποιαδήποτε απορία, ανησυχία ή συμβουλή που θα χρειαστείτε.
