ΔΩΡΕΑ ΣΩΜΑΤΩΝ. Ανεκτίμητη αξία για την εκπαίδευση των φοιτητών

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΤΩΜΑΤΩΝ - ΕΞΙ ΣΩΜΑΤΑ ΕΧΟΥΝ ΔΩΡΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟ 2008 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΛΑΡΙΣΑΣ -ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ ΕΝΟΣ ΔΩΡΗΤΗ

Του Δημ. Κατσανάκη

Η πρόσφατη κοινή δήλωση του προέδρου του Τμήματος Ιατρικής, καθηγητή Αθανάσιου Δ. Γιαννούκα και της διευθύντριας του Εργαστηρίου Ανατομίας, καθηγήτριας Αικατερίνης Βάσιου, με αφορμή τη δωρεά του σώματος της Ρίτσας Μπετσιμέα για τις ανάγκες της Ιατρικής Σχολής ανέδειξε τη μοναδικότητα της προσφοράς στην επιστήμη, αλλά και -εμμέσως πλην σαφώς- το μεγάλο πρόβλημα της εξεύρεσης σωμάτων για την εκπαίδευση των υποψήφιων γιατρών σε «πραγματικές» συνθήκες. Η έλλειψη πτωμάτων για την άσκηση των φοιτητών της Ιατρικής Σχολής στην Ανατομία αποτελεί μείζον πρόβλημα για το σύνολο των Πανεπιστημίων της χώρας, συνεπώς και για το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, η Ιατρική Σχολή του οποίου αναζητά λύσεις ακόμη και με καμπάνιες με στόχο την αύξηση των δωρητών σωμάτων.

Ενδεικτικό της σπανιότητας της δωρεάς σώματος αποτελεί το γεγονός ότι το σώμα της Ρίτσας Μπετσιμέα είναι το έκτο κατά σειρά σώμα που θα διαχειριστεί η Ιατρική Σχολή από το 2008 στις σημερινές της εγκαταστάσεις όπου υπάρχουν όλες οι απαραίτητες υποδομές για τη διαχείριση ενός πτώματος -από τα έξι πτώματα τα δύο αφορούν Αθηναίους και τα υπόλοιπα 4 Λαρισαίους.
«Η εξεύρεση πτωμάτων για τις εκπαιδευτικές ανάγκες των φοιτητών μας είναι ένα δύσκολο πρόβλημα» υποστηρίζει ο αναπληρωτής καθηγητής Ανατομίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Άρης Ζιμπής, εξηγώντας ότι το κρίσιμο σημείο είναι η συνήθως αρνητική στάση της οικογένειας όταν συμβεί το μοιραίο, ακόμη και αν ο άνθρωπός τους είναι δωρητής σώματος. «Ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση της επιθυμίας κάποιου να δωρίσει το σώμα του απαιτείται η συναίνεση της οικογένειας, καθώς η επιθυμία δεν είναι δεσμευτική και εναπόκειται στην οικογένεια αν θα την κάνει αποδεκτή. Σε διαφορετική περίπτωση δεν μπορούμε να κινήσουμε τη διαδικασία διεκδίκησης του πτώματος» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Για την επίλυση του προβλήματος της έλλειψης πτωμάτων η Ιατρική Σχολή υλοποιεί κατά χρονικά διαστήματα καμπάνιες «από στόμα σε στόμα» σε ομάδες πληθυσμού, που δεν απορρίπτουν για διάφορούς λόγους ρητά και κατηγορηματικά την ιδέα, για την αύξηση του αριθμού των δωρητών σώματος. Από τις συγκεκριμένες καμπάνιες συμπληρώθηκαν είτε από μεμονωμένους συμπολίτες, είτε ομαδικά σχεδόν 30 αιτήσεις δωρεάς σώματος, πολλές από τις οποίες τελικώς δεν θα υλοποιηθούν.
Εκτός της δωρεάς σωμάτων, οι Ιατρικές Σχολές για την κάλυψη των αναγκών τους προσβλέπουν και στη διαχείριση των αζήτητων πτωμάτων παρά τις δυσχέρειες της διαδικασίας. Για τον σκοπό αυτόν στο παρελθόν έχουν σταλεί από τις Ιατρικές Σχολές επιστολές στα νοσοκομεία ολόκληρης της χώρας προκειμένου τα αζήτητα πτώματα να στέλνονται στα ανατομεία των Ιατρικών Σχολών.
Ακόμα μεγαλύτερες δυσχέρειες υπάρχουν και για την αξιοποίηση ανθρώπινων μελών μετά από ακρωτηριασμούς, που αποτεφρώνονται, καθώς η διαδικασία εξασφάλισής τους είναι εξαιρετικά επώδυνη και αποφεύγεται από την ιατρική κοινότητα με αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον κ. Ζιμπή, οι Ιατρικές Σχολές, μεταξύ των οποίων και της Λάρισας, να οδηγούνται στην αγορά μελών από Ειδικές Τράπεζες, που λειτουργούν στην Αμερική.
Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Για να γίνει κάποιος δωρητής σώματος και να προσφέρει ολόκληρο το σώμα του μετά τον θάνατό του στην ιατρική επιστήμη για ερευνητικούς σκοπούς υποβάλει σχετική αίτηση στην Ιατρική Σχολή θεωρημένη με το γνήσιο της υπογραφής -στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο η Ιατρική Σχολή εκδίδει και ειδική ταυτότητα δωρητή σώματος μετά την υποβολή της αίτησης.
Μετά τον θάνατο του δωρητή η Ιατρική Σχολή φροντίζει να διακομιστεί η σορός από το σπίτι ή το νοσοκομείο, ελέγχει τα στοιχεία του δωρητή και υποδέχεται τη σορό στο Ανατομείο. Ακολουθεί μια ειδική διαδικασία ταρίχευσης για να διατηρηθούν ακέραιοι οι ιστοί για πολλά χρόνια και στη συνέχεια η σορός «αποθηκεύεται». Μετά την ταρίχευση και πριν από τη χρησιμοποίησή του το πτώμα παραμένει σε ψυγείο βαθειάς ψύξης μέχρι τη χρησιμοποίησή του - συνήθως τοπικά μεσολαβεί αρκετός χρόνος μεταξύ του θανάτου και της αξιοποίησης του πτώματος.
Οποιοσδήποτε θεωρητικά μπορεί να γίνει δωρητής σώματος για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Οι μόνες περιπτώσεις να μην μπορεί να γίνει δωρεά είναι εάν έχει προηγηθεί νεκροτομή, εάν το σώμα έχει υποβληθεί σε παρατεταμένη χημειοθεραπεία και εάν πρόκειται για κάποιον υπερβολικά παχύσαρκο, καθώς και στις τρεις περιπτώσεις, για διαφορετικούς λόγους, δεν μπορούν να εγχυθούν στη σορό οι ειδικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για τη διατήρησή τους.
Όπως αναφέρει ο κ. Ζιμπής εάν ένα σώμα συντηρηθεί και προσεχθεί μπορεί να διατηρηθεί για αρκετά χρόνια. Όταν ολοκληρωθεί η δυνατότητα περαιτέρω άσκησης των φοιτητών, συνήθως οδηγείται σε αποτέφρωση, καθώς στην περίπτωση της ταφής απαιτείται μεγάλος χρόνος αποδόμησης χωρίς πάντως να αποκλείεται και η ταφή σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας.
ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΔΩΡΕΑ
Η μοναδική αυτή προσφορά αποτελεί πολύτιμη συμβολή στην εκπαίδευση των φοιτητών μας και μελλοντικών ιατρών, τόνισαν στην κοινή ανακοίνωσή τους ο πρόεδρος του Τμήματος Ιατρικής, καθηγητής Αθανάσιος Δ. Γιαννούκας και η διευθύντρια του Εργαστηρίου Ανατομίας, καθηγήτρια Αικατερίνη Βάσιου, ενώ ο αναπληρωτής καθηγητής Άρης Ζιμπής στέλνει το δικό του μήνυμα σε όποιον το επιθυμεί για τη σπουδαιότητα της προσφοράς: «Η δωρεά σώματος αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική επένδυση στην επιστήμη και ως εκ τούτου πρέπει να το σκεφθούμε όλοι. Η προσφορά είναι τεράστια. Ένα σώμα μπορεί να εκπαιδεύσει 200-300 φοιτητές και η εκπαίδευση στο πτώμα είναι μια παγκόσμια σταθερά. Η αξία της είναι ανεκτίμητη και δυστυχώς ένα σώμα δεν αγοράζεται και φυσικά δεν υποκαθιστάται από τα προπλάσματα...».