έχει φτάσει στα όρια της ασφάλειας εκτέλεσης της εξέτασης όσον αφορά την ποιότητά της με βάση τα επιστημονικά κριτήρια υποστηρίζει η Λαρισαία μικροβιολόγος Ράνια Σουλτούκη του Μικροβιολογικού Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας Κυτταρογενετικής «Αιμοδιάγνωση».
Σε συνέντευξή της στην «Ε» εμφανίζεται κατηγορηματικά αντίθετη με την κυβερνητική απόφαση, που καταργεί τον βασικό κανόνα της ελεύθερης αγοράς, τον ανταγωνισμό, δηλώνει ότι εάν η κυβέρνηση επιθυμούσε να αντιμετωπίσει τα φαινόμενα υπερβολικών χρεώσεων θα έπρεπε να αναλάβει πλήρως το κόστος εκτέλεσης των εξετάσεων, με ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα τυχαίων δειγματοληπτικών ελέγχων και ιχνηλάτησης με επιστημονικά, δημογραφικά και κοινωνικά κριτήρια και δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα για την αξιοπιστία των εξετάσεων ανίχνευσης του ιού. Σε άλλο σημείο της συνέντευξης αναφέρει ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις και δομές στη Λάρισα είναι εξαιρετικά υπεύθυνες και κάνουν συστηματικούς ελέγχους στους εργαζόμενούς τους και μεταφέροντας την πολύμηνη εμπειρία της από τον εντοπισμό του ιού αποκαλύπτει ότι βαθιά χαραγμένη στη μνήμη της θα μείνει η αντίδραση όλων όσων άκουγαν ότι το αποτέλεσμα της εξέτασής τους ήταν θετικό...
• Κυρία Σουλτούκη, η απόφαση της κυβέρνησης να επιβάλει διατίμηση στις εξετάσεις για τον εντοπισμό του κορονοϊού προκαλεί αντιδράσεις από τον ιατρικό κόσμο. Διαφωνείτε για το συγκεκριμένο ανώτατο ύψος των 40 και 10 ευρώ για τον μοριακό έλεγχο και τα rapid tests αντίστοιχα ή για την πρακτική της διατίμησης, που καταργεί τον βασικό κανόνα της ελεύθερης αγοράς, δηλαδή τον ανταγωνισμό;
- Νομίζω πως η διατίμηση ιατρικών υπηρεσιών από το Υπουργείο Ανάπτυξης ήταν μια πρωτοφανής πράξη που αιφνιδίασε όλη την εργαστηριακή κοινότητα, αφού δεν έγινε στο επίπεδο των προμηθευτών όπως θα περίμενε κανείς από το αντίστοιχο Υπουργείο, αλλά στις υπηρεσίες. Καταργεί τον βασικό κανόνα της ελεύθερης αγοράς, τον ανταγωνισμό, ο οποίος από μόνος του λειτουργεί εξισορροπητικά στις τιμές όπως κι έγινε από την αρχή της πανδημίας. Τον Μάρτιο, αρχή της πανδημίας, οι εταιρείες προμηθευτών ήταν ελάχιστες, οι ανάγκες για αντιδραστήρια παγκόσμιες και ταυτόχρονες. Όλα αυτά κρατούσαν τις τιμές πολύ υψηλά, έφτανε το κόστος στα 50 και 60 ευρώ. Αργότερα, αυξήθηκε ο παραγόμενος όγκος αντιδραστηρίων γιατί δραστηριοποιήθηκαν πολλές εταιρείες σε όλον τον πλανήτη, με αποτέλεσμα αφενός μεν επάρκεια αφετέρου καλύτερες τιμές για όλους.
• Από τα εργαστήρια εκφράζονται φόβοι ότι η εφαρμογή της διατίμησης μπορεί να οδηγήσει σε έκπτωση της ποιότητας υπηρεσιών υγείας. Πρέπει δηλαδή οι πολίτες να ανησυχούν ότι τα αποτελέσματα των εξετάσεών τους θα είναι αμφισβητήσιμα λόγω έκπτωσης και πλημμελών διαδικασιών κατά την ανάλυσή τους;
- Κάθε εργαστηριακή εξέταση έχει ένα κόστος ξεχωριστό μεν αλλά σε καμία περίπτωση δεν προκύπτει από μία απλή πράξη διαίρεσης που αφορά την τιμή του αντιδραστηρίου διά τον αριθμό των εξετάσεων που βγάζει. Ειδικά για την εκτέλεση του μοριακού ελέγχου Covid-19 απαιτείται ξεχωριστός, ακριβός τεχνολογικός εξοπλισμός, εξειδικευμένο επιπλέον επιστημονικό προσωπικό, πολλές εργατοώρες δουλειάς γιατί και η εξέταση απαιτεί πολύ χρόνο αλλά και γιατί πολλοί ασθενείς ταυτόχρονα ζητούν να την κάνουν. Χρειάζονται περισσότεροι εργαζόμενοι να προσληφθούν για να στελεχώσουν τις κινητές μονάδες λήψεων σε σπίτια, κλινικές, δομές, εργοστάσια κι όπου υπάρχει ανάγκη. Επαγγελματικά μέτρα προστασίας, ατομικά αλλά και του χώρου για να μη μολυνθούμε κι εμείς αλλά και οι ασθενείς που έρχονται στα ιατρεία μας. Όλα αυτά πρέπει να προστεθούν στο κόστος και φυσικά να συμπεριληφθεί ο μεγάλος κίνδυνος που διατρέχουμε καθημερινά εκτελώντας την εξέταση αυτή. Γνωρίζοντας πολύ καλά την ιατροτεχνολογική αγορά σας διαβεβαιώνω, ότι η τιμή της διατίμησης μάς έχει φτάσει στα όρια της ασφάλειας εκτέλεσης της εξέτασης όσον αφορά την ποιότητά της με βάση τα επιστημονικά κριτήρια.
• Μετά την αναστάτωση των πρώτων ημερών έρχεται η ώρα των αποφάσεων και των επιλογών. Πώς θα αντιμετωπίσετε την υλοποίηση των κυβερνητικών αποφάσεων, που είναι δεσμευτικές;
- Από την πρώτη στιγμή που ακούσαμε την εξαγγελία της διατίμησης στραφήκαμε στους προμηθευτές μας προκειμένου να αναζητήσουμε κι εμείς καλύτερες τιμές. Μέχρι στιγμής σας διαβεβαιώνω, ότι οι περισσότεροι είναι εντελώς απρόθυμοι να το κάνουν μιας και η αγορά τους είναι παγκόσμια και η Ελλάδα η μοναδική χώρα που έκανε αυτήν τη διατίμηση σε αυτές τις εξευτελιστικά χαμηλές τιμές.
Η πικρή αλήθεια είναι ότι όλα τα αντιδραστήρια δεν είναι ισάξια σε ποιότητα. Εδώ θα παίξει σημαντικό ρόλο η εμπειρία του εργαστηριακού ιατρού, μοριακού βιολόγου και η οικονομική δύναμη και φερεγγυότητα του εργαστηρίου για παραγγελίες μεγάλων ποσοτήτων αντιδραστηρίων σε χαμηλότερες τιμές. Για να έχετε μια εικόνα, η εταιρεία Abott για τα rapid tests ζητάει αγορά 5.000 τεστ εφάπαξ και τιμή αγοράς 8,36 ευρώ. Ανέφερα την εταιρεία αυτή γιατί το ΦΕΚ που δημοσιεύθηκε για τα rapid αντιγόνου μάς δεσμεύει να προμηθευτούμε από εταιρεία της λίστας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας κι εκεί είναι μόνο δύο εταιρείες... Αυτό δεν το λες ανταγωνισμό φυσικά.
• Στην αγορά πάντως, τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο κύμα της πανδημίας, παρατηρήθηκαν φαινόμενα υπερβολικών χρεώσεων και εκμετάλλευσης, που επιχείρησε η κυβέρνηση να αντιμετωπίζει με τη διατίμηση. Υπάρχει άλλος τρόπος αντιμετώπισης των φαινομένων;
- Ανάμεσα στο πρώτο και δεύτερο κύμα μεσολάβησαν οκτώ μήνες και πιστεύω ότι έγιναν πολλές διατιμήσεις λόγω ανταγωνισμού και μόνον. Βέβαια πάντα θα υπάρχουν τα φαινόμενα της εκμετάλλευσης και σωστά η κυβέρνηση πήρε θέση προστασίας των πολιτών. Κατά τη γνώμη μου όφειλε να ακολουθήσει τον υπεύθυνο δρόμο της κοινωνικής πολιτικής αναλαμβάνοντας πλήρως το κόστος εκτέλεσης των εξετάσεων, με ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα τυχαίων δειγματοληπτικών ελέγχων και ιχνηλάτησης με επιστημονικά, δημογραφικά και κοινωνικά κριτήρια. Εντύπωση μού κάνει ότι ενώ τον Μάρτιο είχε ψηφιστεί ΦΕΚ για ένταξη στον ΕΟΠΥΥ του pcr test με τιμή 85 ευρώ, αυτό ουδέποτε ενεργοποιήθηκε...
• Πολλά ελέχθησαν στο παρελθόν για τις εξετάσεις ανίχνευσης του ιού, σε αρκετές περιπτώσεις στο παρελθόν υπήρξε και αμφισβήτηση της αξιοπιστίας τους ιδιαίτερα με την εμφάνιση των rapid tests. Υπάρχει τελικά θέμα αξιοπιστίας των εξετάσεων ανίχνευσης του ιού;
- Τα rapid test είναι μια γρήγορη, φθηνότερη από την pcr εξέταση, κατάλληλη για ελέγχους μαζικούς, αλλά ειδικά στις πρώτες μέρες της λοίμωξης και στην περίοδο επώασης του ιού δίνουν αρκετά ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Φυσικά τεράστιο ρόλο κι εδώ παίζει η επιλογή του rapid, επαναλαμβάνοντας ότι όλα δεν είναι το ίδιο ποιοτικά, ασχέτως του βαθμού ευαισθησίας κι ειδικότητας που αναφέρονται από τους κατασκευαστές τους.
Και στις δύο εξετάσεις του κορονοϊού σημαντικό ρόλο στην αξιοπιστία παίζουν η επιλογή του αντιδραστηρίου, η σωστή δειγματοληψία από έμπειρο προσωπικό, η σωστή αξιολόγηση της καμπύλης pcr από μοριακό βιολόγο εξειδικευμένο κι έμπειρο στη μοριακή ιολογία και το πότε γίνεται σε σχέση πάντα με την επαφή του ασθενούς με το ιό.
• Στη διάρκεια του δεύτερου κύματος της πανδημίας, η Λάρισα καταγράφει υψηλό αριθμό νέων κρουσμάτων. Είναι δυνατόν να είναι αποτέλεσμα μεγαλύτερου αριθμού εξεταζόμενων δειγμάτων καθώς η πόλη διαθέτει ένα αξιόλογο δίκτυο δειγματοληψιών που εκτελούνται τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα;
- Καταρχάς, το δεύτερο lockdown που επιβλήθηκε είναι πιο χαλαρό. Ο ιός πλέον είναι ενδοοικογενειακή υπόθεση κι όχι διάσπαρτες εστίες που μπορούν να απομονωθούν εύκολα. Οι μήνες που διανύουμε είναι χειμερινοί και η θερμοκρασία πιο χαμηλή, πιο ευνοϊκή για τον Covid. Φυσικά και γίνονται περισσότερα τεστ κι αυτό είναι το πιο σημαντικό μέτρο περιορισμού του ιού μετά από τα μέτρα ατομικής προστασίας. Έρχονται όλοι ακόμη και με το παραμικρό σύμπτωμα να εξεταστούν για να γνωρίζουν, να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους, να απομακρυνθούν ειδικά από τους ηλικιωμένους γονείς τους, από τους άρρωστους συντρόφους τους, από μικρά παιδιά.
• Ο χειμώνας και η χαμηλή θερμοκρασία διαμορφώνουν ένα περιβάλλον πιο ευνοϊκό για τον Covid. Θα συμβάλλει και η εποχική γρίπη, που έρχεται μέσα στον μήνα, παρότι δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν ότι δεν θα έχει την ένταση των προηγούμενων χρόνων λόγω των προληπτικών μέτρων για τον Covid;
- Η γρίπη φυσικά και δεν εξαφανίστηκε, από τα τέλη Δεκέμβρη όπως κάθε χρόνο θα προσβάλλει διαφορές ηλικίες κι ομάδες πληθυσμού. Φέτος με τη συνύπαρξη του κορονοϊού θα απαιτηθεί διαφοροδιάγνωση, αφού έχουν πολλά κοινά συμπτώματα. Εδώ θα βοηθήσει πολύ το έργο των κλινικών ιατρών η μοριακή ανίχνευση σε ένα τεστ, με μία μονό λήψη ρινοφαρυγγικού, της γρίπης Α, γρίπης Β, του Η1Ν1 και του Covid-19.
• Από την τεράστια εμπειρία σας στον χώρο πώς κρίνετε τους οργανισμούς, τις δομές και τις επιχειρήσεις στην περιοχή; Έλαβαν τα απαραίτητα μέτρα και κυρίως με συστηματικούς ελέγχους για να προλάβουν την εμφάνιση και διασπορά του ιού στους χώρους τους ή το κόστος των εξετάσεων αποτέλεσε αποτρεπτικό παράγοντα;
- Οι περισσότερες επιχειρήσεις και δομές είναι εξαιρετικά υπεύθυνες και κάνουν συστηματικούς ελέγχους στους εργαζόμενούς τους, αλλά κι εμείς από την πλευρά μας τους βοηθούμε όσο μπορούμε στο κόστος των πολλαπλών και συχνών τεστ προκειμένου να μπορούν να τα πραγματοποιήσουν. Είμαστε συνέχεια κοντά τους 24 ώρες το 24ωρο, καθημερινές κι αργίες.
• Κατά την πολύμηνη διαδικασία διερεύνησης και εντοπισμού του κορονοϊού στο εργαστήριο ποια είναι εκείνα τα στοιχεία ή ακόμη και τα γεγονότα που θα μείνουν χαραγμένα στη μνήμη σας;
- Πραγματικά αυτούς τους μήνες εργασίας μου, νομίζω ότι θα τους θυμάμαι πάντα. Ατέλειωτες ώρες εργασίας όλων μας με επικίνδυνα υλικά, αντιμέτωπη με τον φόβο της μόλυνσης από τη μία πλευρά κι από την άλλη με την τεράστια ευθύνη ενός σωστού, αξιόπιστου αποτελέσματος. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την αντίδραση όλων όσων άκουγαν ότι το αποτέλεσμα είναι θετικό, την αγωνία τους, τα αλλεπάλληλα τηλέφωνά τους, τη μοναξιά κάποιων μεγαλύτερων σε ηλικία, την απόγνωση των παιδιών τους που ήταν μακριά και δεν μπορούσαν να έρθουν να τους φροντίσουν. Ακόμη και φάρμακα τούς στέλναμε σπίτι μετά από συνεννόηση με τον γιατρό τους.
Μα πιο πολύ απ’ όλα θα θυμάμαι το καθημερινό μήνυμα των παιδιών μου «Να προσέχεις, εκτός από γιατρός είσαι η μαμά μας».
