Την ώρα που η ιατρική κοινότητα καλείται να προετοιμαστεί για το χειρότερο σενάριο, την αύξηση των ασθενών που θα χρειαστεί να νοσηλευτούν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, οι καθηγητές Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Ιωάννης Πανταζόπουλος και Αθανάσιος Χαλκιάς, αποδεικνύουν ότι είναι η ώρα η επιστήμη να πρωτοστατήσει, όχι μόνο για να σωθούν όσο το δυνατόν περισσότερες ζωές, αλλά και για να διατηρηθεί σε ετοιμότητα ένας από τους πιο πολύτιμους πόρους κατά τη διάρκεια της πανδημίας: το εργατικό δυναμικό των νοσοκομείων. Για τον λόγο αυτό δημιούργησαν στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο προσομοίωσης και εκπαιδεύουν υγειονομικούς πρώτης γραμμής (αναισθησιολόγους, εντατικολόγους, επειγοντολόγους κ.ά.) στη διαχείριση βαρέως πασχόντων ασθενών με Covid-19.
«Οσοι έχουν εμπειρία από παρόμοιες κρίσεις, π.χ. τον Η1Ν1 το 2009 ή εμπειρία από ειδικά σεμινάρια (π.χ. Advanced Hazmat Life Support), γνωρίζουν ότι η διαχείριση αυτών των βαρέως πασχόντων ασθενών έχει πολλές ιδιαιτερότητες, αρκετές από τις οποίες είναι δύσκολο να προβλεφθούν ή διαπιστώνονται την κρίσιμη ώρα» λέει στην «Εφ.Συν.» ο Ιωάννης Πανταζόπουλος, επίκουρος καθηγητής Επείγουσας Ιατρικής στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος βρίσκεται από την πρώτη στιγμή στην πρώτη γραμμή, αφού μαζί με τον επίκουρο καθηγητή Αναισθησιολογίας, Αθανάσιο Χαλκιά, είναι ανάμεσα στους γιατρούς που στελεχώνουν την ομάδα αντιμετώπισης περιστατικών με κορoνοϊό στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας.
Πιστότητα προσομοίωσης
Στην Αναισθησιολογική Κλινική του νοσοκομείου οργανώθηκε ο χώρος προσομοίωσης διαχείρισης αεραγωγού και έναρξης μηχανικού αερισμού σε ασθενή με Covid-19. «Στόχος είναι η εκπαίδευση και προετοιμασία με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πιστότητα και κάτω από ρεαλιστικές συνθήκες των γιατρών που θα κληθούν να διαχειριστούν τέτοιους ασθενείς. Κάνουμε προσομοίωση σε πρόπλασμα ειδικής τεχνολογίας και εξασκούμαστε σε διάφορα σενάρια και καταστάσεις για την εξοικείωση όλων, τη βελτίωση της απόδοσής μας και κατ’ επέκταση την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των ασθενών και την ασφάλεια όλων των εμπλεκομένων» εξηγεί ο Αθ. Χαλκιάς.
Πρόπλασμα και εξοπλισμός υψηλής τεχνολογίας κατάλληλα για βιωματική μάθηση
Οι δύο καθηγητές παρομοιάζουν την ιατρική προσομοίωση με τις προσομοιώσεις στις οποίες εκπαιδεύονται οι πιλότοι πριν πιλοτάρουν κάποιο αεροσκάφος: «Οπως και στην εκπαιδευτική προσομοίωση των πιλότων στόχος είναι η εξάντληση όλων των πιθανών και απίθανων περιπτώσεων πλοήγησης κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες προκειμένου ο εκπαιδευόμενος να νιώσει σίγουρος πριν πιλοτάρει ένα πραγματικό αεροσκάφος, αντίστοιχα εκπαιδεύεται και ο επαγγελματίας υγείας προτού διαχειριστεί ένα πραγματικό κλινικό περιστατικό.
Η εκπαίδευση που βασίζεται στην προσομοίωση παρέχει τη δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους να αναπτύξουν τις απαιτούμενες δεξιότητες μέσα από την πρακτική σε ένα ασφαλές και αντιπροσωπευτικό των πραγματικών συνθηκών περιβάλλον, στο οποίο λαμβάνουν ανατροφοδότηση σχετική με ό,τι συμβαίνει κατά την εκπαιδευτική δραστηριότητα».
Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν θεωρητική προετοιμασία και πρακτική εξάσκηση. «Κατά τη διάρκεια της δεύτερης, οι συμμετέχοντες φορούν τον συνιστώμενο ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό που διατίθεται στο νοσοκομείο και ακολουθούνται όσο το δυνατόν πιο πιστά οι χρόνοι και οι διαδικασίες που θα απαιτηθούν σε πραγματικές συνθήκες» επισημαίνει ο Αθ. Χαλκιάς και ο Ι. Πανταζόπουλος συμπληρώνει: «Μέσα σε αυτό το ιδιαίτερο περιβάλλον δίνεται η δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους να διδαχτούν με συστηματικό τρόπο και να εφαρμόσουν στην πράξη, χωρίς το άγχος του λάθους, δεξιότητες των οποίων η επιτέλεση, χωρίς τη σχετική προετοιμασία, σε πραγματικούς ασθενείς θα είχε ως συνέπεια κινδύνους για την ασφάλεια όλων των εμπλεκομένων.
Στο περιβάλλον της προσομοίωσης τα σφάλματα χρησιμοποιούνται για να διδαχτούν οι εκπαιδευόμενοι τις επιπτώσεις τους ή να αντιδράσουν σε αυτά και να προσπαθήσουν να τα διαχειριστούν. Τα σενάρια προσομοίωσης για τους ασθενείς με Covid-19 αναμένεται να αυξήσουν την ικανότητα, την ετοιμότητα και το ηθικό των συναδέλφων μας».
Το κρίσιμο σημείο
«Η διαχείριση του αεραγωγού, δηλαδή η διασωλήνωση και ακολούθως η εφαρμογή μηχανικού αερισμού, αποτελεί μία από τις πιο κρίσιμες πτυχές της υποστηρικτικής θεραπείας για τους βαρέως πάσχοντες ασθενείς με Covid-19 και υπάρχουν ενδείξεις ότι η πρώιμη επεμβατική παρέμβαση έχει πολλά οφέλη. Ωστόσο ορισμένες τεχνικές διαχείρισης του αεραγωγού ενέχουν σημαντικό κίνδυνο μετάδοσης του ιού.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η διαχείριση των ασθενών με Covid-19 θέτει επιπρόσθετα σωματικά και ψυχολογικά βάρη στους επαγγελματίες υγείας, όπως η επανειλημμένη εφαρμογή και τοποθέτηση του ειδικού προστατευτικού εξοπλισμού, η διαχείριση σε άγνωστα περιβάλλοντα, οι επικοινωνιακές προκλήσεις κ.ά.» τονίζουν και επισημαίνουν ότι δεν πρέπει να υπάρξει κανένας εφησυχασμός εξαιτίας των χαμηλών αριθμών της χώρας μας: «Η κλινική εμφάνιση της νόσου κυμαίνεται από μια ήπια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, συνοδευόμενη συνήθως από πυρετό (~82%) και βήχα (~81%), έως και σοβαρό σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας και σήψη.
Οι συνέπειες μπορεί να είναι θανατηφόρες, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους ή σε άτομα με συνυπάρχοντα νοσήματα. Ο αριθμός αναπαραγωγής του Covid-19 είναι σήμερα 2,68, ο οποίος είναι περισσότερο από το διπλάσιο της εποχικής γρίπης, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο ιός είναι εξαιρετικά μεταδοτικός».
Η πρωτοβουλία των καθηγητών είχε αφορμή τις επιπτώσεις της πανδημίας στην Κίνα, στην Ιταλία και στην Ισπανία και βασίστηκαν στην εμπειρία συναδέλφων τους από άλλες χώρες, που διαχειρίζονται την κορύφωση της έξαρσης της πανδημίας.
Δημιούργησαν επίσης ένα εγχειρίδιο που αφορά τις Βασικές Αρχές Διαχείρισης του Αεραγωγού σε ασθενείς με Covid-19, προσαρμοσμένες όμως στα δεδομένα της χώρας μας. Το εγχειρίδιο αυτό περιλαμβάνει συγκεκριμένες κατευθύνσεις και συστάσεις σχετικά με τα βήματα και τις παρεμβάσεις που πρέπει να ακολουθηθούν για την επιτυχή διαχείριση του αεραγωγού και τις αρχικές ρυθμίσεις του μηχανικού αερισμού.
«Αυτή τη στιγμή δοκιμάζεται ολόκληρος ο πλανήτης - πολλοί πιστεύουν ότι αυτή είναι η ισχυρότερη εξελικτική διαδικασία των τελευταίων αιώνων και μόνο οι πιο δυνατοί θα επιβιώσουν. Παρ’ όλα αυτά τα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι τα πάμε καλά και τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος έχουν καταφέρει να μειώσουν τη μετάδοση της νόσου. Αν και τα μέτρα φαίνεται ότι αποδίδουν, οφείλουμε, όσο το δυνατόν περισσότερο, να είμαστε προετοιμασμένοι για το χειρότερο σενάριο.
Και αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι, παρά τις προόδους που έχουν γίνει στην Ιατρική και στη Νοσηλευτική τις τελευταίες δεκαετίες, οι υπηρεσίες που προσφέρονται διεθνώς δεν διαφέρουν πολύ από αυτές που ήταν διαθέσιμες στην τελευταία μεγάλη πανδημία, τη φονική γρίπη του 1968. Κατά συνέπεια οι εμπειρίες που υπάρχουν από τότε, δηλαδή η καραντίνα, η απομόνωση και η κοινωνική απομάκρυνση, φαίνεται να αποτελούν τα μέτρα που θα μας σώσουν και πάλι.
Ανεξάρτητα από το πόσο σοβαρή είναι η επίδραση του Covid-19, είναι ευθύνη όλων μας να προετοιμαστούμε καλύτερα για την επόμενη φορά, είτε αυτή είναι σε δύο είτε σε πενήντα χρόνια. Για να μπορέσουμε όμως να το κάνουμε αυτό, θα πρέπει να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο. Εμείς να βοηθήσουμε εσάς με τις γνώσεις μας και τα όποια διαθέσιμα μέσα και εσείς να βοηθήσετε εμάς ακούγοντας τις οδηγίες των ειδικών και παραμένοντας ψύχραιμοι, αποφεύγοντας την τρομολαγνεία» καταλήγουν οι καθηγητές.
Πηγή ΕΦ.ΣΥΝ
