ΣΠΟΤ
*«Έλληνες Γιατροί: Άξιοι, απαξιωμένοι, πληγωμένοι, με βαριά κληρονομιά και ενίοτε με σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης»
*«ΕΟΠΠΥ: Αυτός ο προκλητικός τζαμπατζής»
*«Απαράδεκτοι οι επίορκοι γιατροί και οι νοσταλγοί των παχιών αγελάδων»
*Κάποιοι μυρίστηκαν χρήμα και σέρνουν στα δικαστήρια τους γιατρούς
*«Λείπει η μαζικότητα από το Ιατρικό Κίνημα»
*«Πώς να πείσεις ένα νέο γιατρό να μην ξενιτευτεί;»
*Του Αλέξη Πολίτη
Με τον Κωνσταντίνο Γιαννακόπουλο συναντηθήκαμε στον χώρο που άσκησε και εξακολουθεί να ασκεί ιατρική με το ίδιο άσβεστο πάθος και την ίδια αναλλοίωτη αυταπάρνηση, για περισσότερες από δύο δεκαετίες στην καρδιά του κέντρου της Λάρισας. Στο προσωπικό του ιατρείο. Ένας φιλόξενος και ζεστός χώρος, που ανταποκρίνεται τόσο στον ψυχισμό και την ευγένεια του ίδιου όσο κυρίως στον πολύχρωμο και αγνό κόσμο των μικρών του ασθενών, των παιδιών. Τα οποία σημειωτέον λατρεύει, όσο τίποτα στον κόσμο.
Η σεμνότητα στο βλέμμα και τον προφορικό του λόγο σε κερδίζει εκ προοιμίου. Ακόμα κι αν διαφωνείς μαζί του, αν μη τι άλλο σου εμπνέει σεβασμό. Τι κι αν είναι ένας από τους πλέον διακεκριμένους παιδίατρους της γενιάς του και της πόλης μας; Τι κι αν εκλέγεται επί σειρά ετών πρόεδρος ενός εκ των μεγαλυτέρων Ιατρικών Συλλόγων της χώρας, αυτού του νομού μας; Τι κι αν εκπροσωπεί ολάκερη την πανελλήνια ιατρική κοινότητα, με την ιδιότητα του Α΄ Αντιπροέδρου του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (Π.Ι.Σ.);
Ο Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, ανεπηρέαστος από τίτλους και επιθετικούς προσδιορισμούς, χωρίς περιττές φανφάρες και τυμπανοκρουσίες υπερασπίζεται μέχρι της τελευταίας ρανίδος του αίματός του, τον Έλληνα Ιατρό. Τον οποίο και τοποθετεί πολύ ψηλά, στο ψηλότερο ράφι, σε αντίθεση με τις κανιβαλίστικες επιταγές των καιρών, που ισοπεδώνουν και απαξιώνουν τα πάντα.
Κατά τη διάρκεια της πολύωρης κουβέντας μας δεν κρύφτηκε στιγμή. Μίλησε τη γλώσσα της αλήθειας, δεν στρογγύλεψε γωνίες, δεν χάιδεψε αυτιά. Προασπίστηκε την τιμή και την επάρκεια των συναδέλφων του, κατακεραύνωσε τους αδιόρθωτους και τους «φακελάκηδες», πρότεινε λύσεις, έκανε αυτοκριτική. Ταπεινά. Όπως άλλωστε ο ίδιος συχνά λέει: «η ταπεινοφροσύνη είναι η στέρεη βάση για όλες τις αρετές».
* Κύριε Γιαννακόπουλε ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή κι ας εστιάσουμε στο πολυσυζητημένο κεφάλαιο «Ελληνες Ιατροί». Ποια είναι σήμερα τα μεγαλύτερα προβλήματα του ιατρικού κόσμου της Λάρισας και κατ’ επέκταση της χώρας; Είναι μόνο οικονομικά ή βαθύτερα;
- Ο ιατρικός κόσμος σήμερα είναι βαθιά πληγωμένος και αισθάνεται πλήρως απαξιωμένος, Κι αυτό γιατί δεν του αναγνωρίστηκε η μεγάλη προσπάθεια που κατέβαλε όλα τα προηγούμενα χρόνια εργαζόμενος πολύ σκληρά μέσα σε εξαντλητικά ωράρια εργασίας, κακοπληρωμένος και με βαριά τρώση του κύρους και της αξιοπρέπειάς του. Το μεγαλύτερο πρόβλημα του κλάδου μας σήμερα είναι ο ιατρικός πληθωρισμός και ο αποκλεισμός κυρίως των νέων γιατρών από το δημόσιο σύστημα υγείας (ΕΣΥ, ΕΟΠΥΥ, ΠΕΔΥ), λόγω υποχρηματοδότησης και αδυναμίας προσλήψεων.
* Λένε ότι οι Έλληνες οδηγοί είναι οι καλύτεροι στον κόσμο. Γιατί έμαθαν να επιβιώνουν με επιτυχία στους χειρότερους και επικινδυνότερους δρόμους της Ευρώπης, αναπτύσσοντας σπάνια οδηγικά ένστικτα, αντίληψη και αντανακλαστικά. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει λένε και με τους Έλληνες ιατρούς. Γεγονός που καταμαρτυρούν οι παγκόσμιες ιατρικές πρωτιές της χώρας μας στο εξωτερικό. Αλήθεια πρόεδρε, κάνοντας μια ολιστική εκτίμηση, πού υπερτερεί και σε ποιους τομείς υστερεί έναντι των γιατρών των προηγμένων Δυτικών χωρών, ο Έλληνας ιατρός;
- Ο Έλληνας γιατρός κατ’ αρχάς έχει πολύ ακονισμένο μυαλό και μια βαριά κληρονομιά, μιας και κατάγεται από τη χώρα του Ασκληπιού και του Ιπποκράτη. Παρ’ όλες δε τις ελλείψεις, του παρέχεται μια ποιοτική και αξιόπιστη εκπαίδευση, που από μόνη της του δίνει συγκριτικά εφόδια για τη Δύση. Δεν νομίζω πως υστερούμε σε κάποιον τομέα σε σχέση με άλλους συναδέλφους μας του εξωτερικού, όταν μάλιστα μας δίνονται οι ίδιες ευκαιρίες και τα μέσα για την ανέλιξή μας.
* Είναι καλές οι αμοιβές των ιατρών πρόεδρε εν συγκρίσει με τις απολαβές των Ευρωπαίων συναδέλφων τους; Υπάρχουν γιατροί σήμερα που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας ή όλα τούτα ανήκουν στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας;
- Ένα μεγάλο ποσοστό κυρίως νέων γιατρών σήμερα αντιμετωπίζει πρόβλημα επιβίωσης. Δεν υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για δουλειά και όταν αυτό συμβαίνει, οι αμοιβές είναι πολύ χαμηλές έως εξευτελιστικές, είτε εργαζόμαστε στο δημόσιο, είτε στον ιδιωτικό τομέα. Η ανεργία και η υποαπασχόληση αγγίζουν περίπου το 25%. Αυτός είναι και ο σημαντικότερος λόγος ανάπτυξης μεγάλου μεταναστευτικού ιατρικού ρεύματος προς τις χώρες της Δύσης, αλλά και σε ορισμένες αραβικές. Περίπου 15.000 συνάδελφοι κατά την εκτίμησή μας έφυγαν τα τελευταία χρόνια για την ξενιτιά, με στόχο καλύτερες συνθήκες εργασίας και πολύ καλύτερες αμοιβές. Εκεί αμείβονται με το παραπάνω γι’ αυτό που προσφέρουν.
* Σε συνέντευξή σας προ μηνών σε τοπικά μέσα είχατε δηλώσει μεταξύ άλλων ότι η υγεία νοσεί. Σήμερα περίπου έναν χρόνο μετά, θα ήθελα να σας ρωτήσω για την πορεία του ασθενούς. Υπήρξαν σημάδια βελτίωσης; Η κυβερνητική αλλαγή πώς επηρέασε το χώρο;
- Νομίζω πως είμαστε στα ίδια ή και χειρότερα σε ορισμένες περιοχές. Οι ασθενείς δυσκολεύονται ακόμα περισσότερο ως προς την πρόσβασή τους σ’ όλα τα επίπεδα περίθαλψης. Χώρια δε που κάθε τόσο καλούνται να βάλουν το χέρι βαθιά στην τσέπη τους για ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και φάρμακα. Η κυβερνητική αλλαγή στον χώρο της Υγείας ακόμα δεν έχει φανεί στην πράξη. Παραμένει ακόμα στον σχεδιασμό, στις υποσχέσεις και στα «μπαλώματα» των προηγούμενων.
* Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν σήμερα οι ελευθεροεπαγγελματίες ιατροί και τι απαιτείται για τη στήριξή τους, μιας και ο χειμαζόμενος κόσμος σωρεύεται στα Δημόσια Νοσοκομεία, μη έχοντας πλέον την οικονομική άνεση να επισκεφθεί έναν ιδιώτη συνάδελφο, όπως συνέβαινε στο παρελθόν;
- Το μέγιστο πρόβλημα των ελευθεροεπαγγελματιών γιατρών σήμερα αποτελεί η μεγάλη μείωση του κύκλου εργασιών του. Η δουλειά μειώνεται, ενώ ο αριθμός των γιατρών αυξάνει δραματικά και ο ανταγωνισμός έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ιδιαίτερα οι νέοι συνάδελφοι αυτή τη στιγμή δεν έχουν την δυνατότητα να συνάψουν σύμβαση, έστω και με τον κακοπληρωτή ΕΟΠΥΥ, με αποτέλεσμα η απελπισία να είναι ζωγραφισμένη στο πρόσωπό τους, ιδιαίτερα μάλιστα σε ορισμένες ειδικότητες που απαιτείται να αγοραστεί ο ανάλογος εξοπλισμός. Οι ασθενείς δεν έχουν χρήματα και καταφεύγουν στα ήδη επιβαρημένα νοσοκομεία. Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) είναι ανύπαρκτη. Η μόνη διέξοδος αυτή τη στιγμή είναι η άμεση υλοποίηση της πρότασης του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ) και των Ιατρικών Συλλόγων (ΙΣ) για άνοιγμα του ΕΟΠΥΥ προς όλους τους γιατρούς και σύναψη συλλογικής σύμβασης εργασίας, με επαναφορά της επίσκεψης στο κρατικό τιμολόγιο των 20 ευρώ.
* Ο διαχρονικός άλυτος γρίφος της καθυστέρησης των πληρωμών των ιατρών μπορεί να επιλυθεί οριστικά ή θα το συζητάμε αιώνια σαν μια «Μέρα της Μαρμότας», σαν ένα κακόγουστο De Javu;
- Όσο θα παραπέμπουν την επίλυση του ασφαλιστικού μας ζητήματος στο απώτερο μέλλον, τόσο ο ΕΟΠΥΥ, που το κύριο έσοδό του προέρχεται από τις ασφαλιστικές εισφορές, θα είναι κακοπληρωτής και προκλητικά τζαμπατζής. Τα τελευταία όμως χρόνια τον μιμείται και το ίδιο το κράτος με τη μεγάλη καθυστέρηση πληρωμών και τα κουρέματα των εφημεριών και υπερωριών των γιατρών του δημοσίου τομέα.
* Πολύς λόγος γίνεται για το παρωχημένο θεσμικό πλαίσιο, που διέπει τους ιατρικούς συλλόγους οι οποίοι λειτουργούν ακόμα και με βασιλικά διατάγματα του μακρινού 1935, με αποτέλεσμα να μην έχουν τη δυνατότητα να διεκπεραιώσουν όπως θα ήθελαν, σοβαρά θέματα των γιατρών. Γιατί η πολιτεία όλα αυτά τα χρόνια αρνείται να αναβαθμίσει το θεσμικό πλαίσιο;
- Εδώ και δύο χρόνια περίπου ορίστηκε από τον Π.Ι.Σ. η Επιτροπή Αναμόρφωσης και Εκσυγχρονισμού της Ιατρικής Νομοθεσίας, στην οποία συμμετείχα με πρωταγωνιστικό ρόλο λόγω μεγάλης εμπειρίας. Το έργο της ολοκληρώθηκε και το νέο σχέδιο νόμου μπήκε σε διαβούλευση με το ιατρικό σώμα, ψηφίστηκε από την Γ.Σ. του Π.Ι.Σ. και παραδόθηκε στην προηγούμενη ηγεσία του ΥΥΚΑ τον Δεκέμβριο του 2014. Δυστυχώς μια τόσο πλήρης και σοβαρή δουλειά δεν προχώρησε προς την Βουλή, λόγω εκλογών. Ο νέος υπουργός Υγείας όμως έχει ήδη στα χέρια του το σχέδιο νόμου και μας υποσχέθηκε ότι θα κατατεθεί στην Βουλή για ψήφιση τον Ιούνιο.
* Κάποτε στις ελληνικές κοινωνίες το τρίπτυχο «ιερέας, δάσκαλος και γιατρός» έχαιρε τρομερού σεβασμού και αναγνώρισης. Σήμερα το ιατρικό λειτούργημα φαίνεται ότι έχει απαξιωθεί σημαντικά. Ποιοι οι λόγοι που οδήγησαν τους Έλληνες στο να απαξιώσουν ή ακόμα και να στοχοποιήσουν τον ιατρικό κλάδο;
- Όλες οι ελλείψεις και οι ανεπάρκειες του δημοσίου συστήματος υγείας, δυστυχώς πέφτουν στις πλάτες των γιατρών, γιατί αυτοί φαίνονται μπροστά τις ώρες αιχμής, με αποτέλεσμα οι μη σωστά εξυπηρετούμενοι πολίτες να τα βάζουν μαζί μας και να μας προπηλακίζουν, χωρίς φυσικά να έχουμε τη στοιχειώδη προστασία από την πολιτεία. Την όλη δε κατάσταση έχει επιδεινώσει και η απαράδεκτη συμπεριφορά ορισμένων επίορκων γιατρών, κυρίως με κίνητρο τον παράνομο χρηματισμό. Επιπρόσθετα, σε αρκετές περιπτώσεις, οι ίδιες οι κυβερνήσεις, μέσω των ΜΜΕ, για να περάσουν ορισμένα αντιλαϊκά μέτρα στην Υγεία, στοχοποιούν τους γιατρούς και τους απαξιώνουν.
* Οι γιατροί κάναμε την αυτοκριτική μας πρόεδρε; Για κάποιους η κρίση ορθώς έκανε τους γιατρούς να απογαλακτιστούν από το χρυσελεφάντινο στήθος που τρεις δεκαετίες αστείρευτα τους τάιζε και να απαρνηθούν τις κούφιες φιλοδοξίες τους, ενώ για κάποιους άλλους, αδίκως επιβλήθηκε στους Έλληνες γιατρούς με βιολέντσα να ξυπνήσουνε από το λήθαργο και να μάθουν να συζούν αρμονικά με την επερχόμενη κοσμογονία. Ποια από αυτές τις θεωρίες ασπάζεστε πρόεδρε;
- Κάθε απογαλακτισμός είναι ιδιαίτερος και δύσκολος! Αυτοκριτική σε βάθος δεν έγινε ποτέ και αυτό ήταν ένα απ’ τα μεγάλα λάθη του ιατρικού κινήματος. Η πολυδιάσπαση του κλάδου μας και οι διαφορετικές σχέσεις εργασίας, γέννησαν «ομάδες» γιατρών με διαφορετικά συμφέροντα και προσανατολισμό. Ακόμα και σήμερα ορισμένοι συνάδελφοι δεν θέλουν να παραδεχθούν ότι το γάλα που άρμεγαν όλα τα προηγούμενα χρόνια από τη «Μεγάλη Αγελάδα» έχει στερέψει. Συνεχίζουν δε να προσδοκούν την έλευση «χρυσών εποχών», που όμως έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.
Απ’ την άλλη μεριά, με τους νέους γιατρούς να μαστίζονται από την ανεργία και την υποαπασχόληση, η αρμονική συμβίωση του ιατρικού σώματος, χωρίς διακρίσεις και προνόμια, αποτελεί σήμερα το μεγάλο ζητούμενο.
* Τι είναι ιατρικό λάθος; Αυτά που κατά καιρούς βλέπουν τα φώτα της δημοσιότητας πόσο απέχουν από την πραγματικότητα; Μήπως οι εποχές διψάνε για αίμα και ενόχους με αποτέλεσμα να κανιβαλίζονται συλλήβδην οι Έλληνες γιατροί ή όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά;
- Ιατρικό σφάλμα έχουμε όταν ο γιατρός δεν έχει τηρήσει το μέτρο επιμέλειας που απαιτεί ο νόμος, ανάλογα πάντοτε με το είδος της θεραπευτικής επέμβασης και τα μέσα που είχε στη διάθεσή του. Δυστυχώς όμως, ορισμένες δικηγορικές εταιρείες «μύρισαν ψητό» και άρχισαν να ξεσηκώνουν εδώ και αρκετά χρόνια το συγγενικό περιβάλλον εναντίον των θεραπόντων γιατρών προσδοκώντας υψηλές αποζημιώσεις. Έτσι, αρκετοί συνάδελφοι «σέρνονται» άδικα στα Δικαστήρια, σε μια ψυχοφθόρα διαδικασία απ’ την οποία, μετά από πολύ χάσιμο χρόνου και χρήματος, απεμπλέκεται σχεδόν η πλειονότητά τους. Ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις που πραγματικά αποδεικνύεται ιατρικό σφάλμα.
Για να ανακοπεί αυτό το φαινόμενο θα πρέπει οι συνάδελφοι που αθωώνονται τελεσίδικα να κάνουν χρήση του Νόμου 3418/2005(άρθρο 36, παρ.3): «Ο Ιατρός έχει το δικαίωμα σε αποκατάσταση, αποζημίωση και επανόρθωση κάθε οικονομικής ή ηθικής βλάβης ή ζημίας που υπέστη από την εναντίον του άσκηση κάθε είδους αβάσιμης αναφοράς από φυσικά ή νομικά πρόσωπα».
* Με τα πιο μελανά χρώματα περιγράφεται η κατάσταση στα νοσοκομεία, με τις ελλείψεις του προσωπικού να αγγίζουν πλέον τα όρια της επικινδυνότητας και το ΕΣΥ να βρίσκεται στον δρόμο της κατάρρευσης, που το έχουν οδηγήσει οι συνεχιζόμενες πολιτικές της ύφεσης, των εισοδηματικών περικοπών των εργαζομένων, της διάλυσης των δημόσιων δομών κοινωνικής στήριξης. Για τους ιδιώτες ιατρούς τα είπαμε και πριν. Χαμένοι στη δίνη της κρίσης καθημερινά εξυπηρετούν ασθενείς με ελλιπή ασφαλιστική κάλυψη, χρηματοδοτώντας ουσιαστικά μία ανύπαρκτη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας υπό τη δαμόκλειο σπάθη των clawback, rebate, πλαφόν και αναγκαστικών εισφορών στις ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρίες. Είναι αναστρέψιμο όλο αυτό το «χάος» και πώς κύριε Γιαννακόπουλε, γιατί στα δικά μας μάτια φαντάζει με πολυπλόκαμο γόρδιο δεσμό.
- Οι καταστάσεις αυτές είναι αναστρέψιμες μόνον μετά από επαρκή χρηματοδότηση του συστήματος (ΕΣΥ και ΕΟΠΥΥ).
Το ΕΣΥ μαραζώνει και καταρρέει κάτω από τη βαριά υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση, ενώ το μεγάλο πρόβλημα του ΕΟΠΥΥ αυτή τη στιγμή είναι η χρηματοδότησή του. Είναι ενδεικτικό πως ενώ θα έπρεπε να εισπράξει από την κοινωνική ασφάλιση 1 δισ. ευρώ μέχρι τώρα για φέτος, εισέπραξε ελάχιστα. Ακόμα και ο προϋπολογισμός του είναι περιορισμένος (520 εκατ. ευρώ), σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
Όσο δε θα υφίστανται αυτές οι καταστάσεις τόσο θα παρατείνεται η απλήρωτη εργασία και οι εφημερίες, ενώ η δαμόκλεια σπάθη των clawback-rebate-πλαφόν-ελεγκτικές εταιρίες, θα είναι μόνιμα υψωμένη.
* Πόσο δωρεάν είναι το Εθνικό Σύστημα Υγείας; Το Μνημόνιο κάνει τελικά τόσο κακό στην υγεία ή η κατάσταση ήταν εκτός ελέγχου και χρειαζόταν δραστικό συμμάζεμα;
- Οι δαπάνες για την Υγεία, ειδικά τα χρόνια πριν από την κρίση ήταν αρκετά ξεχειλωμένες, χρειάζονταν συμμάζεμα και προώθηση προς τις πραγματικές ανάγκες. Όμως είναι άλλο πράγμα ο περιορισμός της σπατάλης και ο εξορθολογισμός των δαπανών και άλλο οι οριζόντιες περικοπές που ακολουθήθηκαν με αφορμή τα μνημόνια.
* Έχετε αγωνιστεί για χρόνια στο πλευρό των γιατρών θεματοφύλακας των δικαιωμάτων τους. Υπάρχουν ανεκπλήρωτες επιθυμίες ή υστερήσεις από μέρους σας;
- Αγωνίζομαι δίπλα στους συναδέλφους μου από τα φοιτητικά μου ακόμα χρόνια. Υπερασπίστηκα τις συλλογικές μας αποφάσεις, από διάφορες θέσεις του ιατρικού κινήματος, με πάθος και μαχητικότητα, χωρίς να λογαριάσω το προσωπικό κόστος. Η μεγαλύτερη επιθυμία μου ή παράπονο μου ταυτόχρονα είναι ότι μερικές φορές που απαιτήθηκαν δυναμικές κινητοποιήσεις για να διεκδικήσουμε αυτά που είχαμε αποφασίσει όλοι μαζί, αισθάνθηκα μόνος, γιατί η συμμετοχή και η μαζικότητα απ’ την πλευρά των συναδέλφων ήταν πενιχρή. Κι ακόμα, σ’ αυτές τις περιπτώσεις, δεν έχω καταλάβει αν φταίνε τα πρόσωπα ή οι «περίεργες καταστάσεις»!
* Τι θα συμβουλεύατε τους νέους Λαρισαίους κι όχι μόνο γιατρούς, οι οποίοι βιώνοντας την πλήρη επαγγελματική απόγνωση και απαξίωση επιθυμούν να τα βροντήξουν όλα και να φύγουν για «τα ξένα»; Να παραμείνουν στη χαλάστρα, μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής τους κι ας κινδυνεύσουν να χαθούν (όπως έλεγε κι ο μέγας Καποδίστριας) ή να πάρουν το δισάκι τους στον ώμο και μακριά από εδώ;
- Η φυγή στο εξωτερικό, όσο δύσκολη κι αν φαίνεται μερικές φορές, αποτελεί πλέον μονόδρομο για τη νέα γενιά των γιατρών μας. Σήμερα η κατάσταση είναι σε τέτοιο βαθμό αποθαρρυντική, ώστε είναι πολύ δύσκολο να προσπαθήσεις για να πείσεις έναν συνάδελφο να παραμείνει στην Λάρισα ή στην Ελλάδα εν γένει...
Ο Ιπποκράτης έλεγε ότι γνωρίζει την ιατρική, μονάχα εκείνος που ξέρει τι είναι ο άνθρωπος. Γνωρίζοντας τον καλά θεωρώ πως για όποιον αμφιβάλει τι μπορεί να πετύχει η ιατρική πίστη, ο Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος είναι οπωσδήποτε μια ζώσα πρόταση.
* Ο Αλέξης Πολίτης είναι ιατρός πνευμονολόγος της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας και παράλληλα δημοσιογραφεί
